Effectiveness of a cognitive-behavioral based group intervention for children with chronic disease: A randomized controlled trial.

Children with a chronic illness (CI), like asthma, diabetes, sickle cell anemia, cystic fibrosis, and inflammatory bowel diseases, are twice as likely to develop psychosocial problems as healthy children. About 25% of children with a chronic illness need any mental health services. To adequately prevent children with CI from developing psychosocial problems, evidenced based intervention programs are needed. However, in the Netherlands, these programs do not exist. As a first effort, in the Emma Kinderziekenhuis AMC, a standardized group-based intervention program was developed, called Op Koers. Based on cognitive-behavioural principles, children learn to use skills to help them to cope with the consequences of their disease. Children that participated in Op Koers reported significant improvement of social-emotional functioning than before the intervention. Parents were, however, not involved in this program, while they may be the best support of their ill child. To enhance the effect of intervention, a complementary program for parents called Samen Sterk was developed. Samen Sterk is aimed to support parents in encouraging their children in using learned cognitive skills, which may be especially important for achieving long term effects. Samen Sterk is expected to strengthen the intervention effects of Op Koers, enhancing the positive effects of intervention on the adjustment of children with CI. Effects will be evaluated in a randomized controlled design. First, the effects of Op Koers on social-emotional outcomes will be compared with a control group. Secondly, the additional value of Samen Sterk will be investigated in relation to both conditions. Effects of the different conditions will be investigated in a moderate (6 months) to long term (12 months) schedule. Five hospitals will cooperate in this study to provide a sample size sufficient for comparing effects of interventions and to explore whether the intervention will catch on in academic as well as non-academic medical settings. If proven effective, Op Koers will be made available to all medical centers. The ultimate goal of this study is that children with a chronic illness and their parents will have access to an evidence based program that limits the mental health consequences of their physical health. Nederlandse Samenvatting Kinderen met een chronische ziekte (zoals astma, diabetes, sikkelcel ziekte, cystic fibrosis, en ziekte van Crohn), hebben een twee maal zo grote kans op het ontwikkelen van psychosociale problemen in vergelijking met hun gezonde leeftijdgenoten. Naar schatting heeft 25% van de kinderen met een chronische ziekte behoefte aan een vorm van psychosociale ondersteuning. Teneinde de ontwikkeling van psychosociale problemen bij kinderen met een chronische ziekte zoveel mogelijk te voorkomen, is er behoefte aan evidenced based interventie programma’s. Tot op heden bestaan deze programma’s in Nederland niet. Een eerste aanzet werd gegeven in het Emma Kinderziekenhuis AMC, met de ontwikkeling van een gestandaardiseerde groepsinterventie genaamd Op Koers. De interventie is gebaseerd op principes uit de cognitieve psychologie en gedragsleer. Kinderen die aan Op Koers hebben deelgenomen, rapporteren na afloop een significante verbetering in hun sociaal-emotioneel functioneren. De interventie wordt echter niet gericht op ouders, terwijl zij mogelijk de belangrijkste bron van steun zijn voor het zieke kind. Om het effect van Op Koers te vergroten, werd een complementair programma ontwikkeld voor ouders, Samen Sterk genaamd. Het programma voor ouders beoogt hen aan te sporen hun kinderen aan te moedigen om de geleerde cognitieve en gedragsvaardigheden in praktijk te brengen, wat met name de effecten van de interventie op de lange termijn kan versterken. Het effectiviteitsonderzoek zal worden uitgevoerd in een randomized controlled design. De effecten van Op Koers op de sociaal-emotionele uitkomstmaten zullen worden vergeleken met een controle groep. Tevens wordt de toegevoegde waarde van Samen Sterk ten opzichte van beide condities onderzocht. Effecten onder de verschillende condities zullen worden onderzocht op de middellange (6 maanden) tot lange termijn (12 maanden). Vijf ziekenhuizen zullen in deze studie samenwerken om in de relatief grote onderzoeksgroep te voorzien, hetgeen een voldoende power van de analyses waarborgt om het effect van de interventies te onderzoeken. Als nevendoel geldt ook na te gaan of de interventie aanslaat in academische zowel als niet-academische ziekenhuizen. Indien Op Koers effectief blijkt, zal het worden geïmplementeerd in centra voor behandeling van kinderen met een chronische ziekte. Het uiteindelijke doel van deze studie is dat alle kinderen met een chronische ziekte, hun ouders en professionele zorgverleners gebruik kunnen maken van een evidenced based interventie programma dat gericht is op het beperken van de negatieve gevolgen van de chronische ziekte op het welbevinden van kinderen.