Het overbruggen van verschillen
Projectomschrijving
Al meer dan 25 jaar overleggen sociaal werkers en klantmanagers Werk & Inkomen in casusbesprekingen over hun cliënten. Toch heeft dit vaak niet het gewenste resultaat, omdat ze vanuit verschillende frames naar de cliënt kijken. Hierdoor verlopen casusbesprekingen stroef en begrijpen de professionals elkaar niet echt. Afspraken en woorden worden anders geïnterpreteerd dan bedoeld. Er is een type conversatie nodig waarin in een casuïstiekbespreking samen kritisch wordt gereflecteerd hoe zij zich tot elkaar en tot hun context verhouden.
Doel
Het doel van dit project was om kennis te vergroten over hoe je effectieve casuïstiekbesprekingen vormgeeft tussen sociaal werkers en klantmanagers Werk & Inkomen, waarbij de cliënt centraal staat. Welke componenten van casuïstiekbesprekingen bevorderen de integrale samenwerking tussen sociaal werkers en klantmanagers Werk & Inkomen?
Aanpak/werkwijze
Het project is uitgevoerd binnen drie gemeenten. Er zijn learning labs opgericht in de vorm van casuïstiekbesprekingen die als leerproces zijn vormgegeven. De casuïstiekbesprekingen zijn opgenomen en uitgewerkt ten behoeve van kwalitatieve analyse. Binnen de learning community zijn afspraken gemaakt over de methodologische opzet en wijze van analyse van de data. Na de eerste ronde zijn tussentijdse analyses van de gemeente gemaakt en besproken op een landelijke bijeenkomst. Dit heeft geleid tot een andere opzet van de casuïstiekbesprekingen in de tweede ronde. Aan de hand hiervan is onderzocht welke componenten van casuïstiekbesprekingen de samenwerking bevorderen.
Samenwerkingspartners
Gemeente Amsterdam, Gemeente Helmond, Gemeente Roermond, Gemeente Weststellingwerf, Werkplaats Sociaal Domein Noord-Brabant Fontys, Werkplaats Sociaal Domein Amsterdam, Werkplaats Sociaal Domein Zuyd, Werkplaats Sociaal Domein Noord, Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Utrecht, Hogeschool Viaa en Hogeschool Windesheim Flevoland.
Resultaten
Op basis van het onderzoek is een mix van drie master frames (autonomie, gemeenschap en ecologie) en drie meta-culturele frames (behoefte, sociale controle en marktdenken) terug te vinden. Een frame kan worden gezien als een fundamentele cognitieve structuur die leidt tot de waarneming (perceptie) en weergave (representatie) van de werkelijkheid. Hierbij is gebleken dat professionals zich niet bewust zijn van deze frames en dat vaak om tegenstelling wordt heen gepraat of niet worden uitgediept. Er zijn vijf intervisiemethoden gevonden die helpen bij het hervormen van deze frames en daarmee casuïstiekbesprekingen op gang te brengen: gezamenlijk interviewen, viervenstermethode, golden circle methode, roddelmethode en rolwisseling.
Producten
Er zijn expertmeetings en workshops georganiseerd. Ook is een onderzoeksrapport verschenen en is voor professionals een interactieve leeromgeving (een spel) ontwikkeld, waarin kennis over en ervaring met casuïstiekbesprekingen in het sociaal domein kan worden uitgewisseld. Het spel zal ook via de betrokken hogescholen worden gedeeld met studenten.
Producten van ZonMw
VIMP project waarmee een verdere impuls wordt gegeven aan de verspreiding en implementatie van de inzichten uit dit onderzoek en de andere onderzoeken uit de programmalijn Integraal werken.
Producten
Verslagen
Samenvatting van de aanvraag
Succesvolle samenwerking tussen sociaal werkers en klantmanagers Werk & Inkomen vraagt meer dan alleen een goede beleidsinbedding en een heldere organisatorische structuur. Om samen met anderen in een veranderende context burgers tot steun te zijn is een type conversatie nodig waarin verschillende personen in een casuïstiekbespreking samen kritisch reflecteren op de wijze waarop ze zich tot elkaar en tot hun context verhouden. Daar hoort ook bij het expliciteren en leren hanteren van verschillende frames om te komen tot een integrale dienst- en hulpverlening aan cliënten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Het doel van dit onderzoeksproject is het vergroten van kennis over hoe je effectieve casuïstiekbesprekingen vormgeeft tussen sociaal werkers en klantmanagers Werk & Inkomen, waarbij de cliënt centraal staat. De hoofdvraag van dit onderzoek luidt: Welke componenten van casuïstiekbesprekingen bevorderen de integrale samenwerking tussen sociaal werkers en klantmanagers Werk & Inkomen? De bijbehorende onderzoeksvragen zijn: * Welke voorbeelden van het proces van re-framing en sociale reflexiviteit in een casuïstiekbespreking zijn in de literatuur te vinden? * Aan welke organisatorische en technische voorwaarden moet een casuïstiekbespreking voldoen om de integrale samenwerking tussen sociaal werkers en klantmanagers Werk & Inkomen te bevorderen? * Op welke wijze kunnen in een casuïstiekbespreking de frames van de sociaal werker, klantmanager Werk & Inkomen en beleidsverantwoordelijke expliciet worden gemaakt? * Wat is de rol van het frame van de cliënt in de casuïstiekbespreking? * In welke mate bevordert de casuïstiekbespreking de integrale samenwerking van sociaal werkers en klantmanagers Werk & Inkomen? Het onderzoek wordt uitgevoerd door vier Werkplaatsen Sociaal Domein: Werkplaats Sociaal Domein Noord-Brabant Fontys, Werkplaats Sociaal Domein Amsterdam, Werkplaats Sociaal Domein Zuyd en Werkplaats Sociaal Domein Noord. De betrokken gemeenten zijn: - Amsterdam - Helmond - Tynaarlo - Weststellingwerf - Sittard-Geleen Elke Werkplaats onderzoekt 8 tot 10 casuïstiekbesprekingen. Het totaal aantal casuïstiekbesprekingen bedraagt daarmee minimaal 32. Het totaal betrokken aantal sociaal werkers en klantmanagers zal tussen rond de 40 liggen. Fase 1) Elke Werkplaats hanteert een eigen aanpak voor de casuïstiekbesprekingen. De casuïstiekbesprekingen worden (met toestemming van betrokkenen) digitaal opgenomen en letterlijk uitgewerkt ten behoeve van kwalitatieve analyse Elke werkplaats analyseert zijn eigen casuïstiekbesprekingen, waarbij codes en het coderingsproces in onderling overleg worden vastgesteld. De analyse vindt plaats op drie niveaus: * Het niveau van de casus zelf (opbrengst). * De wijze waarop de bespreking is verlopen (organisatorische en technische voorwaarden) * Het derde niveau is die van de sociale reflexiviteit. Slaan de sociaal werkers en klantmanagers bruggen tussen zichzelf en de burger, zichzelf en de andere professional, zichzelf en beleids(verantwoordelijken). Zoeken zij actief verbinding met die anderen? En welke kritische succesfactoren hierin een rol spelen? Fase 2) In de meta-analyse worden de verschillende varianten van de casuïstiekbesprekingen ingebracht. Welke componenten van de casuïstiekbesprekingen hebben de meeste opbrengst? De uitkomst van deze analyses zijn werkzame bestanddelen in de vorm van generieke heuristieken voor effectieve casuïstiekbesprekingen die de sociale reflexiviteit van sociaal werkers en klantmanagers Werk & Inkomen bevorderen. Deze heuristieken kunnen vertaald worden naar de lokale context. De kennisdissimilatie vindt o.a. plaats via de lokale en regionale kennisinfrastructuur van de Werkplaatsen. Via het landelijk netwerk van Werkplaatsen worden andere gemeenten en welzijnsorganisaties bereikt. Zowel de Beroepsvereniging van Klantmanagers als de Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk zijn bereid om de opbrengsten via hun kanalen onder de aandacht te brengen van de beroepsgroepen. Speciaal voor de professionals ontwikkelen we een interactieve leeromgeving (een spel), waarin kennis over en ervaring met casuïstiekbesprekingen in het sociaal domein kan worden uitgewisseld.