PREcisE - A precision nutri-epigenetic approach to tackle the mother-to-child transmission of impaired glucose metabolism
Projectomschrijving
Een verstoorde suikerhuishouding lijkt te kunnen worden doorgegeven van moeder op kind, met een verhoogd risico op obesitas en type 2 diabetes bij het kind tot gevolg. Het begrijpen van de oorzaak en onderliggende factoren van deze relatie is belangrijk om deze cyclus te kunnen doorbreken. Er is steeds meer bewijs dat de hoeveelheid glucose in het maternale bloed (van de moeder) de afstelling van het DNA, de epigenetica, in het kind veranderd. Met het PREcisE consortium zullen we deze veranderingen in kaart brengen in (navelstreng) bloed en de mogelijke gevolgen van deze veranderingen in relevante weefsels onderzoeken. Daarnaast zal met meerdere epidemiologische methodieken de mogelijke causale rol van het dieet en obesitas als aanjager, en borstvoeding als mogelijke gunstige tegenhanger, van deze relatie onderzocht worden. PREcisE zal hiermee bijdragen aan het ontdekken van biomarkers, inzicht in de optimale voeding en bloedsuiker spiegels tijdens de zwangerschap.
Producten
Auteur: Elmar Tobi
Auteur: Janine Felix
Auteur: Elmar Tobi
Auteur: Elmar W. Tobi, Catarina Almqvist, Anna Hedman, Ellika Andolf, Jan Holte, Jan I. Olofsson, Håkan Wramsby, Margaretha Wramsby, Göran Pershagen, Bastiaan T. Heijmans, Anastasia N. Iliadou
Magazine: Human Reproduction
Link: https://doi.org/10.1093/humrep/deaa253
Auteur: Pinot de Moira A, Haakma S, Strandberg-Larsen K, van Enckevort E, Kooijman M, Cadman T, Cardol M, Corpeleijn E, Crozier S, Duijts L, Elhakeem A, Eriksson JG, Felix JF, Fernández-Barrés S, Foong RE, Forhan A, Grote V, Guerlich K, Heude B, Huang RC, Järvelin MR, Jørgensen AC, Mikkola TM, Nader JLT, Pedersen M, Popovic M, Rautio N, Richiardi L, Ronkainen J, Roumeliotaki T, Salika T, Sebert S, Vinther JL, Voerman E, Vrijheid M, Wright J, Yang TC, Zariouh F, Charles MA, Inskip H, Jaddoe VWV, Swer
Magazine: European Journal of Epidemiology
Auteur: Yeung EH, Guan W, Zeng X, Salas LA, Mumford SL, de Prado Bert P, van Meel ER, Malmberg A, Sunyer J, Duijts L, Felix JF, Czamara D, Hämäläinen E, Binder EB, Räikkönen K, Lahti J, London SJ, Silver RM, Schisterman EF
Magazine: Clinical Epigenetics
Link: http://10.1186/s13148-020-00852-2
Auteur: Geurtsen ML, Santos S, Gaillard R, Felix JF, Jaddoe VWV
Magazine: Hepatology
Auteur: Vehmeijer FOL, Küpers LK, Sharp GC, Salas LA, Lent S, Jima DD, Tindula G, Reese S, Qi C, Gruzieva O, Page C, Rezwan FI, Melton PE, Nohr E, Escaramís G, Rzehak P, Heiskala A, Gong T, Tuominen ST, Gao L, Ross JP, Starling AP, Holloway JW, Yousefi P, Aasvang GM, Beilin LJ, Bergström A, Binder E, Chatzi L, Corpeleijn E, Czamara D, Eskenazi B, Ewart S, Ferre N, Grote V, Gruszfeld D, Håberg SE, Hoyo C, Huen K, Karlsson R, Kull I, Langhendries JP, Lepeule J, Magnus MC, Maguire RL, Molloy PL, Monne
Magazine: Genome medicine
Auteur: Taeubert MJ, de Prado-Bert P, Geurtsen ML, Mancano G, Vermeulen MJ, Reiss IKM, Caramaschi D, Sunyer J, Sharp GC, Julvez J, Muckenthaler MU, Felix JF
Magazine: Clinical Epigenetics
Auteur: Geurtsen ML, Wahab RJ, Felix JF, Gaillard R, Jaddoe VWV
Magazine: Hepatology
Auteur: Küpers LK, Fernández-Barrés S, Nounu A, Friedman C, Fore R, Mancano G, Dabelea D, Rifas-Shiman SL, Mulder RH, Oken E, Johnson L, Bustamante M, Jaddoe VWV, Hivert MF, Starling AP, de Vries JHM, Sharp GC, Vrijheid M, Felix JF
Magazine: Epigenetics
Auteur: Tobi EW, Juvinao-Quintero DL, Ronkainen J, Ott R, Alfano R, Canouil M, Geurtsen ML, Khamis A, Küpers LK, Lim IY, Perron P, Pesce G, Tuhkanen J, Starling AP, Andrew T, Binder E, Caiazzo R, Chan JKY, Gaillard R, Gluckman PD, Keikkala E, Karnani N, Mustaniemi S, Nawrot TS, Pattou F, Plusquin M, Raverdy V, Tan KH, Tzala E, Raikkonen K, Winkler C, Ziegler AG, Annesi-Maesano I, Bouchard L, Chong YS, Dabelea D, Felix JF, Heude B, Jaddoe VWV, Lahti J, Reimann B, Vääräsmäki M, Bonnefond A, Froguel P
Magazine: Diabetes Care
Auteur: an den Berg CB, Herzog EM, Duvekot JJ, Van der Spek PJ, Steegers EAP, Stoop MP, Willemsen SP, Steegers-Theunissen RPM
Magazine: Pregnancy Hypertension;An International Journal of Women's Cardiovascular health
Link: https://doi.org/10.1016/j.preghy.2020.01.010
Auteur: Liu, Jun, Carnero-Montoro, Elena, van Dongen, Jenny, Lent, Samantha, Nedeljkovic, Ivana, Ligthart, Symen, Tsai, Pei-Chien, Martin, Tiphaine C., Mandaviya, Pooja R., Jansen, Rick, Peters, Marjolein J., Duijts, Liesbeth, Jaddoe, Vincent W. V., Tiemeier, Henning, Felix, Janine F., Willemsen, Gonneke, de Geus, Eco J. C., Chu, Audrey Y., Levy, Daniel, Hwang, Shih-Jen, Bressler, Jan, Gondalia, Rahul, Salfati, Elias L., Herder, Christian, Hidalgo, Bertha A., Tanaka, Toshiko, Moore, Ann Zenobia, Lemaitr
Magazine: NATURE COMMUNICATIONS
Auteur: Küpers LK, Fernández-Barrés S, Mancano G, Johnson L, Ott R, Vioque J, Colombo M, Landgraf K, Tobi EW, Körner A, Gaillard R, de Vries JHM, Jaddoe VWV, Vrijheid M, Sharp GC, Felix JF
Magazine: Diabetes Care
Auteur: Monasso GS, Jaddoe VWV, de Jongste JC, Duijts L, Felix JF
Magazine: Nicotine and Tobacco Research
Link: https://academic.oup.com/ntr/article/22/10/1917/5824820
Auteur: Monasso GS, Felix JF, Heil SG, de Rijke YB, Gaillard R, Jaddoe VWV.
Magazine: Clinical Nutrition
Auteur: Geurtsen ML, Jaddoe VWV, Gaillard R, Felix JF
Magazine: Clinical Epigenetics
Link: https://doi.org/10.1186/s13148-020-00924-3
Auteur: Sharp GC, Alfano R, Ghantous A, Urquiza J, Rifas-Shiman SL, Page CM, Jin J, Fernández-Barrés S, Santorelli G, Tindula G; 36 other members of the Pregnancy and Childhood Epigenetics (PACE) consortium
Magazine: International Journal of Epidemiology
Auteur: Monasso GS, Jaddoe VWV, Küpers LK, Felix JF
Magazine: Clinical Epigenetics
Auteur: Monasso GS, Voortman T, Felix JF
Magazine: Epigenetics
Auteur: Mulder RH, Neumann A, Cecil CAM, Walton E, Houtepen LC, Simpkin AJ, Rijlaarsdam J, Heijmans BT, Gaunt TR, Felix JF, Jaddoe VWV, Bakermans-Kranenburg MJ, Tiemeier H, Relton CL, van IJzendoorn MH, Suderman M
Magazine: Human Molecular Genetics
Auteur: Luo M, Meehan AJ, Walton E, Röder S, Herberth G, Zenclussen AC, Cosín-Tomás M, Sunyer J, Mulder RH, Cortes Hidalgo AP, Bakermans-Kranenburg MJ, Felix JF, Relton C, Suderman M, Pappa I, Kok R, Tiemeier H, van IJzendoorn MH, Barker ED, Cecil CAM
Magazine: American Journal of Medical Genetics B
Auteur: Monasso GS, Küpers LK, Jaddoe VWV, Heil SG, Felix JF
Magazine: Clinical Epigenetics
Auteur: 6. Herzog EM, Eggink AJ, Willemsen SP, Slieker RC, Felix JF, Stubbs AP, Van der Spek PJ, Van Meurs JBJ, Heijmans BT, Steegers-Theunissen RPM
Magazine: Journal of Developmental Origin of Health and Disease
Link: https://doi.org/10.1017/S2040174420000136
Auteur: Neumann A, Pingault JB, Felix JF, Jaddoe VWV, Tiemeier H, Cecil C, Walton E
Magazine: Clinical Epigenetics
Auteur: Monasso GS, Silva CCV, Santos S, Goncalvez R, Gaillard R, Felix JF, Jaddoe VWV.
Magazine: Obesity
Auteur: Ganzevoort W, Painter RC, Van Wassemaer-Leemhuis AG, De Bakker BS, Steegers-Theunissen RPM, Faas MM.
Auteur: khter Z, Van der Windt M, Van der Kleij R, Heslehurst N, Steegers-Theunissen RPM
Auteur: Hoek J, Steegers-Theunissen RPM, Sinclair K., Schoenmakers S
Link: https://doi.org/10.1007/978-3-030-31753-9_3
Auteur: Van der Kleij R, Van der Windt M, Steegers-Theunissen RPM.
Auteur: J.Felix
Auteur: Elmar W. Tobi
Auteur: Janine Felix
Auteur: Steegers-Theunissen RP
Auteur: Janine Felix
Auteur: Elmar W. Tobi
Auteur: Janine Felix
Auteur: Janine Felix
Auteur: Steegers-Theunissen RPM
Link: https://amazingerasmusmc.nl/actueel/my-digital-twin/
Auteur: Steegers-Theunissen RPM
Auteur: Tzala E, Sebert S, Ott R, Küpers LK, Bermudez MG, Canouil M, Prokopenko I, Saffery R, Vääräsmäki M, Kajantie E, Campoy C, Steegers-Theunissen R, Jaddoe VW, Froguel Ph, Parmar P, Bonnefond A, Felix JF, Hummel S, Tobi EW, Järvelin MR
Verslagen
Eindverslag
Het PREcisE project richt zich op de suikerhuishouding tijdens de zwangerschap en de latere gezondheid van het kind. Belangrijk is daarbij de rol van DNA methylatie, een proces dat ervoor kan zorgen dat genen meer of minder actief zijn. Dit kan beïnvloed worden door omgevingsfactoren zoals de suikerhuishouding. We hebben in een grote analyse van meer dan 2000 mensen uit negen studies gevonden dat de maternale suikerhuishouding samenhangt met DNA methylatie in het TXNIP gen. Mogelijk hangt dit ook samen met overgewicht bij het kind. Daarnaast hebben we gevonden dat voedings-gerelateerde factoren, zoals bijvoorbeeld de glycemische index van de voeding en een Mediterraan dieet tijdens de zwangerschap ook samenhangen met DNA methylatie en dat deze samenhang kan verschillen tussen moeders met en zonder overgewicht. Het PREcisE project heeft meer inzicht opgeleverd in de biologische processen die samenhangen met suikerhuishouding van de moeder en het risico op latere ziektes bij het kind.
Het PREciSE project richt zich op een systematisch onderzoek van de rol van de maternale suikerhuishouding tijdens de zwangerschap op de latere (metabole) gezondheid van kind en de mogelijke mediërende rol van het epigenoom hierin. Het epigenoom wordt gezien als een moleculair geheugen waarin afdrukken van (tijdelijke) omgevingsfactoren kunnen achterblijven met gevolgen later in het leven. We starten PREciSe met het doen van grote meta-analyses naar de invloed van serum glucose en insuline tijdens de zwangerschap. Daarnaast kijken we ook naar de mate waarin het dieet de suikerhuishouding en immuunsysteem beïnvloedt en het effect hiervan op de DNA methylatie patronen in het kind. Deze analyses in Europees en internationaal verband zijn het startpunt om de rol van deze veranderingen te onderzoeken in het ontstaan van metabole ziekten. We richten ons op de cruciale vraag of ze causaal zijn en hoe ze worden beïnvloed door gewicht, borstvoeding en levensstijl tijdens en na de zwangerschap. Hiervoor vergelijken we de resultaten met analyses naar andere vroege blootstellingen en modelleren we de verschillende factoren in “life-course” modellen, modellen waarbij de grotere complexiteit en de verschillende levensstadia worden meegenomen en onderzocht op hun samenhang. Met dit project hopen we een beter inzicht te krijgen wat onderliggend is aan de bekende associatie tussen prenatale glucose blootstelling en het risico op zwaarlijvigheid en diabetes later in het leven van het kind.