Antimicrobiële resistentie (AMR) is een probleem dat zich niet aan landsgrenzen houdt, en is iets dat ons allen aangaat. Als Nederland hebben we een koplopers rol en proberen we het probleem onder controle te houden door het via verschillende strategieën aan te pakken: van ontwikkeling van nieuwe therapieën, tot surveillance en de ontwikkeling van interventies. Het is urgent om als Nederland, en wereldwijd, te blijven investeren in onderzoek en innovatie op het gebied van antimicrobiële resistentie. Het ontwikkelen van een infectie met een resistente bacterie is namelijk iets wat iedereen kan overkomen. We moeten ernaar streven om de stijging van het gevaar van antimicrobiële resistentie tegen te blijven gaan. Het risico bestaat dat mensen overlijden aan een onschuldige infectieziekte als een blaasontsteking omdat de bacterie niet gevoelig is voor antibiotica.
Lees meer over wat ZonMw eraan doet om dit probleem aan te pakken.
Wij participeren namens Nederland in het internationale samenwerkingsverband Joint Programming Initiative on Antimicrobial Resistance (JPIAMR). JPIAMR is een samenwerkingsverband waarin lidstaten op het thema antimicrobiële resistentie samenwerken, met steun van de Europese Commissie. Op dit moment nemen 27 landen deel aan JPIAMR. Namens Nederland participeert ZonMw in dit wereldwijde samenwerkingsverband. JPIAMR stelt onder andere gezamenlijke subsidieoproepen voor onderzoek open. Ook lanceert het JPIAMR een virtueel onderzoeksinstituut. Dit dynamische netwerk van onderzoeksfaciliteiten op het gebied van antimicrobiële resistentie zorgt voor een wereldwijd platform voor wetenschappelijke samenwerking en onderzoekscapaciteit. Lees meer over internationale samewerking.
Daarnaast participeren wij in het Kennisplatform Veehouderij en humane gezondheid. Samen met het RIVM, Wageningen University & Research, UU, GGD GHOR Nederland en Omgevingsdienst NL. Het doel is om samen bestaande kennis te bundelen, duiden en ontsluiten over veehouderij en de gezondheid van mens en dier. Bij de thema's antibioticaresistentie en zoönosen is ZonMw betrokken. Meer informatie over het kennisplatform en de thema's vindt u:
Meer informatie over de onderzoeksgebieden van Antibiotica Resistentie zijn op onderstaande poster in kaart gebracht.
17 lopende projecten
‘Ik denk dat we wereldwijd echt actie moeten ondernemen. Dat we iets moeten doen aan antibioticaresistentie, is een gegeven.’ - Wouter Rottier
Blijven strijden tegen hardnekkige bacteriën - Hoe Nederland antibioticaresistentie onder controle kan houden - Marc Bonten & Constance Schultsz.
Artsen staan met lege handen wanneer ze ernstige zieke patiënten willen behandelen. Dat schrikbeeld wordt werkelijkheid als we er niet in slagen de resistentie van bacteriën tegen antibiotica te stoppen.
De opkomst van resistente bacteriën is het gevolg van een aantal ontwikkelingen die elkaar bovendien versterken. Door de vergrijzing en de toename van het aantal chronisch zieken zijn meer mensen vatbaar voor infecties. Tegelijk worden bacteriën steeds slimmer. Dat vraagt om nieuwe antibiotica. Maar de ontwikkeling ervan stagneert, juist doordat artsen terughoudender worden met voorschrijven. Dat maakt het voor fabrikanten minder interessant om nieuwe antibiotica te ontwikkelen.
Zo is er onderzoek gedaan naar het ontwerpen van een vaccin dat de bacterie Multiresistente Staphylococcus Aureus (MRSA) remt. Meer door ZonMw-gefinancieerde projecten over nieuwe therapieën lees je hier.
Het RIVM, het ministerie van VWS en ZonMw organiseerden op 14 november 2018 een conferentie over antibioticaresistentie. Onderzoekers, beleidsmakers en praktijkprofessionals praatten over het thema ‘Van onderzoek naar praktijk en beleid. Wat kan jij er mee?!’. Bekijk de terugblik.
In Nederland is de situatie nog niet alarmerend. We hebben een goede algemene gezondheid, een goede gezondheidszorg en een verstandig antibioticabeleid. Daardoor is het resistentieprobleem relatief klein. Maar Nederland is geen eiland: we hebben open grenzen. Een deel van ons resistentieprobleem is het gevolg van import. Mensen die reizen naar verre landen lopen de kans resistente bacteriën mee naar Nederland te nemen. In veel landen, vooral in Zuidoost-Azië, is het resistentieprobleem namelijk veel groter. Artsen zijn er aanmerkelijk scheutiger met antibiotica dan in Nederland. In sommige landen zijn antibiotica zelfs vrij verkrijgbaar.
Zo blijkt uit de COMBAT-studie dat 1/3 van 2001 onderzochte Nederlanders die naar verre bestemmingen reisden, multiresistente darmbacteriën oppikten. Deze bacteriën zijn resistent tegen gebruikelijke antibiotica. Gemiddeld hield men deze ‘import-bacteriën’ 30 dagen bij zich. En de bacteriën verspreidden zich ook onder niet-reizende huisgenoten.
In deze infographic wordt uitgelegd op welke manier resistentie tegen antibiotica zich verspreid in de veeteelt, de gemeenschap, zorginstellingen en via reizen. Bekijk de infographic
Hygiëne- en infectiepreventiemaatregelen samengebracht in een folder. Wat zijn DE 5 momenten voor handhygiëne?
Het cahier 'Ons afweersysteem' van Stichting Biowetenschappen en Maatschappij (BWM) uit 2018 gaat over afweerstoornissen, kanker, allergie of auto-immuunziekten waarmee mensen te krijgen wanneer hun afweersysteem faalt of onnodig of overmatig reageert. Antibioticaresistentie speelt hier ook een rol.
In het cahier 'Antibioticaresistentie' uit 2015 beschrijven wetenschappers, arts-microbiologen, epidemiologen, biologen, huisartsen, dierenartsen, beleidsmedewerkers en juristen de vele aspecten die spelen rond antibioticaresistentie.
In Nederland en andere Europese landen begint de ernst van de problemen met antibioticaresistentie door te dringen. Als die voortgaan, zullen artsen in de komende decennia steeds vaker met lege handen staan bij ernstig zieke patiënten. Het ontwikkelen van oplossingen kost tijd en vraagt om investeringen, binnen Nederland en in Europees verband.
