Implementatie van kennis over hoe te communiceren over suïcide: een stappenplan voor (STORM-)scholen

-Aanleiding- Het aantal jongeren dat zichzelf doodt lijkt toe te nemen. In 2017 doodden 81 (met name oudere) tieners zichzelf. In 2016 waren dat er 48. Brabant is één van de drie regio’s met de meeste suïcides. Na een suïcide-incident van een scholier (of leerkracht) is zorgvuldige communicatie met personeel, ouders, scholieren en media belangrijk om imitatie-gedrag onder jongeren te voorkomen, hulp zoeken bij suïcidaliteit te stimuleren en ondersteuning te bieden aan leerlingen en/of professionals die aangedaan zijn door de suïcide. Een behoeftepeiling heeft ons geleerd dat lang niet alle scholen beschikken over een stappenplan over hoe te communiceren met personeel, ouders, leerlingen en media na een suïcide-incident. Hierdoor blijven kansen om bij te dragen aan de preventie van volgende suïcides onbenut. Uit de behoeftepeiling blijkt ook scholen binnen en buiten Brabant en van alle onderwijsniveaus behoefte hebben aan een suïcide communicatie-stappenplan. -Samenwerking binnen dit VIMP-project- Binnen het ZonMw-programma Suïcidepreventie is binnen twee projecten kennis en ervaring opgedaan die kunnen bijdragen aan het verbeteren van de communicatie op en door (Brabantse) mbo-scholen na een suïcide van een leerling of leerkracht. 1. Het project Suicide Prevention Through Mass Media: Stimulating Help-Seeking Behavior (projectnummer: 537001010) 2. Het project Depression and Suicide Prevention in Higher Vocational Education (Projectnummer: 531004004) Deze VIMP biedt dus een uitgelezen kans om de communicatie na suïcide te verbeteren in een regio met verhoogde suïcide-cijfers o.a. bij scholen die aantoonbaar investeren in suïcidepreventie, via hun deelname aan het project Depression and Suicide Prevention in Higher Vocational Education (fase 1). Ontwikkelde producten, opgedane kennis en ervaring zullen vervolgens landelijk verspreid worden naar andere VO-, MBO-, HBO- en WO-scholen (fase 2). -Doel- We streven ernaar dat door het werken met het communicatie-stappenplan scholen van alle onderwijsniveaus in Nederland weten/er vertrouwen in hebben hoe ze via hun communicatie na een suïcide: 1.het zoeken naar hulp door personen met suïcidale gedachten kunnen stimuleren en hen kunnen ondersteunen; 2.algemene kennis over suïcide bij leerlingen, ouders en media kunnen verhogen; en 3.kunnen voorkomen dat communicatie over de suïcide met leerlingen of (lokale) media leidt tot verdere suïcides (imitatiegedrag). Het meetbare implementatie-doel van dit VIMP-project is dat na 12 maanden de deelnemende Brabantse mbo-scholen beschikken over een suïcide communicatie-stappenplan. Daarnaast worden een format voor een stappenplan, een korte handleiding en voorbeeld-plannen landelijk verspreid naar andere mbo-scholen, én scholen in het VO, HBO en WO, via opname in de handreiking van 113 “Als ik kan zeggen wat ik denk”. -Plan van aanpak- Om met Brabantse mbo-scholen een communicatie-stappenplan rondom suïcide te ontwikkelen en in hun praktijk te borgen (fase 1), maken we gebruik van twee strategieën. De eerste strategie is de Motiverende en draagvlakvergrotende strategie. Deze strategie passen we toe door o.a. per mbo-school groepsinterviews te houden met degenen die doorgaans binnen de school een rol spelen bij communicatie na impactvolle gebeurtenissen. De tweede strategie is de Educatieve strategie. Nadat het communicatie-stappenplan definitief is, ondersteunen we de deelnemende Brabantse mbo-scholen bij het organiseren van een bijeenkomst tijdens welke het communicatie-stappenplan wordt gepresenteerd aan het personeel. Om scholen ook na het VIMP-project te kunnen ondersteunen bij het op maat maken van het communicatie-stappenplan en het toepassen ervan, wordt op basis van de ervaringen die opgedaan zijn binnen dit VIMP-project een handleiding geschreven. Bij de landelijke implementatie van het format stappenplan, de korte handleiding en de voorbeelden van uitgewerkte stappenplannen (fase 2) maken we ook gebruik van twee strategieën. De eerste is de Informerende strategie / Motiverende en draagvlakvergrotende strategie. De kwartiermaker Onderwijs van 113 Zelfmoordpreventie en de MBO Raad kunnen pro-actief én via hun reguliere contacten met scholen de producten onder de aandacht van scholen brengen en het belang ervan benadrukken. Ook zal het bestaan van de producten kenbaar gemaakt worden via de websites en social media kanalen van Trimbos-instituut, MBO Raad, 113 Zelfmoordpreventie, GGD’en/GGD-GHOR Nederland. Deze berichten worden vaak overgenomen door andere organisaties en nieuwsbrieven, waardoor het bereik zeer groot zal zijn. Ten slotte zal het projectteam ook via andere kanalen de kennis over het bestaan, en de motivatie en draagvlak voor het gebruik van de producten verhogen. De tweede strategie is de Educatieve strategie. Met het format stappenplan, de handleiding en voorbeeld-plannen ondersteunen en adviseren we scholen in Nederland bij het uitwerken en implementeren van een eigen suïcide communicatie-stappenplan.