Mumps virus transmission in vaccinated populations
Projectomschrijving
Vaccinatie tegen de bof heeft succesvol ziekte sterfte bij jonge kinderen kunnen voorkomen. In 2010 zijn er onder gevaccineerde studenten toch weer bofuitbraken geweest. Het RIVM onderzoekt onder andere waarom gevaccineerden wel of niet de bof krijgen.
In 2010 waren er niet alleen in Nederland bofuitbraken, maar ook in het buitenland. Het is niet precies bekend wat deze uitbraken veroorzaakt, wat de langetermijngevolgen zijn, en hoe deze uitbraken te stoppen zijn. Internationale experts hebben geadviseerd om een antwoord te vinden op drie vragen. Ten eerste: wat is de rol van gevaccineerden die wel geïnfecteerd raken maar niet ziek worden (asymptomatische infectie)? Vervolgens: wat zijn de gevolgen van bof-zaadbalontsteking (orchitis) voor de vruchtbaarheid van gevaccineerde studenten? En ten derde: waarom gaan studenten die nog niet (volledig) zijn gevaccineerd, wel of niet in op het vaccinatieaanbod van de GGD?
De bofuitbraak in 2010 biedt een kans om antwoorden te zoeken op deze drie vragen. Het RIVM werkt nauw samen met diverse academische ziekenhuizen en GGD’en.
Producten
Auteur: Hanna W. Donkers, Jeannine L. A. Hautvast, Reinier P. Akkermans, Corien M. Swaan, Wilhelmina L. M. Ruijs and Marlies E. J. L. Hulscher
Verslagen
Eindverslag
Naar aanleiding van de bofuitbraken bij merendeels gevaccineerde studenten in de periode 2009-2012, is uitbraak onderzoek gedaan op geleide van vragen geformuleerd door een internationaal Outbreak Management Team. Hierbij is de omvang en het beloop van de epidemie in kaart gebracht, met zowel symptomatische als asymptomatische gevallen, is de mate van transmissie van (a)symptomatische bof onder gevaccineerde studenten onderzocht, is gekeken naar de gevolgen van orchitis als bof complicatie bij gevaccineerde mannen, en is onderzocht welke factoren bij hebben gedragen aan de lage acceptatie van inhaalvaccinaties.
Uit dit onderzoek bleek dat de meeste infecties geen klachten gaven. Bij bofuitbraken van belang is om informatie te geven over het verhoogde risico van uitbraken door intensieve feesten. In het gewone sociale bestaan lijkt vooralsnog geen reden om tot social distancing over te gaan. Vaccineren op jongere leeftijd bij een niet perfect vaccin en/of niet optimale dekking kan leiden tot regelmatige uitbraken op oudere leeftijd.
Orchitis kwam voor bij bijna 10% van de gevaccineerde mannen met bof, maar leek niet tot permanente schade te leiden van de fertiliteit.
Om acceptatie van (inhaal)vaccinaties bij studenten te verbeteren, is het nodig dat doelgroepen beter bereikt worden en kan specifiek aandacht besteed worden aan te beïnvloeden factoren gerelateerd aan acceptatie van vaccinatie, met name de perceptie van ernst en bescherming.
Dankzij een succesvolle vaccinatiestrategie veroorzaakt bof op kinderleeftijd geen ernstige ziekte meer. Echter, de laastste jaren zijn er diverse bofuitbraken onder (merendeels gevaccineerde) studenten geweest. Op advies van een internationaal Outbreak Management Team (OMT) en met subsidie van ZonMw is een onderzoek gestart naar de verspreiding, risico’s en bestrijding van bof onder gevaccineerden, zowel mensen met en zonder symptomen.
Dit onderzoek bestaat uit 3 onderdelen: 1) een onderzoek naar verspreiding door mensen met en zonder symptomen, waardoor we beter kunnen begrijpen hoe transmissie binnen een gevaccineerde bevolking verloopt; 2) beter inzicht krijgen in de mogelijke complicaties van bof orchitis onder gevaccineerden; 3) onderzoek hoe inhaalcampagnes van niet-volledig gevaccineerden effectiever kunnen.
Transmissie
Het eerste onderzoek bestaat uit een paar deelonderzoeken. Allereerst worden studenten benaderd waarvan nog serum aanwezig is van vóór de bofuitbraken (bv in het kader van hepatitis B vaccinaties). Hen wordt om toestemming gevraagd in dit opgeslagen serum, en in een nieuw monster wat ze zelf met een vingerprik afnemen, te kijken naar antilichamen tegen bof. Zo krijgen we een goed zicht op de infectiedruk, en ook de mate waarin bof symptomatisch en asymptomatisch verloopt. Daarnaast worden gevaccineerde bofpatiënten met veel sociale contacten gevraagd mee te doen in een prospectieve netwerkstudie. De index patiënt wordt gevraagd om 10 contacten te benaderen, en deze 10 contacten benaderen ook weer 10 contacten. Alle contacten wordt gevraagd dagelijks zelf een speekselmonster af te nemen en op te sturen, voor onderzoek naar bof infecties. Wekelijks wordt geïnventariseerd wie met wie contact had, en of er symptomen van bof waren. Aan het begin en aan het eind van de 6 weken periode, wordt alle contacten gevraagd om een serummonster met een vingerprik af te nemen. Hiermee kan worden nagegaan wie er in die periode geïnfecteerd is geraakt, en hoe bof zich binnen een netwerk verspreid heeft. Bof virus infectie verspreiding zal vergeleken worden tussen mensen waarbij wel of niet bofvirus gevonden is in het speeksel, en waar mogelijk ook gerelateerd worden aan de hoeveelheid bofvirus die aangetroffen wordt. Met behulp van mathematische modellen kan berekend worden hoe de verspreiding onder gevaccineerde populaties in de toekomst kan gaan verlopen.
Daarnaast wordt de cellulaire immuunrespons van patiënten met bof vergeleken met de respons van gevaccineerde controles die wel in contact kwamen met bofpatiënten maar zelf geen bof kregen. Hiervoor worden van een kleine groep patiënten en gevaccineerden die hier toestemming voor geven op één of twee tijdstippen buizen bloed afgenomen.
Orchitis
Ongeveer 10-25% van de mannen met bof ontwikkelt een orchitis, onbekend is hoe vaak en hoe langdurig dit de fertiliteit aantast bij gevaccineerden. Mannen met een bof-orchitis die geïnteresseerd zijn in deelname aan verder onderzoek kunnen zich melden bij een van de deelnemende fertiliteitscentra. Bij deelname zal het zaad gedurende een jaar geregeld worden gecontroleerd om korte en lange termijn effecten op de fertiliteit vast te stellen. Aangezien veel van de getroffen mannen wellicht nog geen kinderwens hebben en daadwerkelijk effect op fertiliteit pas in de toekomst zichtbaar kan worden, zal een register worden aangelegd van alle mannen die met bof orchitis worden gemeld en daar toestemming voor geven. In de verdere toekomst kan dan worden nagegaan in hoeverre subfertiliteit is opgetreden in deze groep.
Vaccinatie Inhaalcampagnes
Om de vaccinatiegraad van niet of deels gevaccineerde Universiteitsstudenten te verbeteren is inzicht nodig in overwegingen die studenten hebben om inhaalvaccinatie wel of niet te accepteren. De resultaten zullen een bijdrage leveren voor toekomstig beleid rondom inhaalcampagnes voor studenten, tegen bof of andere infectiezieken. Het onderzoek bestaat uit twee fasen. De eerste fase bestaat uit