Mobiele menu

Immunologie van chronische Q-koorts

Projectomschrijving

Voor een samenvating van de aanvraag kijkt u bij het tabblad verslagen naar de samenvatting.

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

De immunologie van chronische Q-koorts De meeste mensen genezen van een acute Q-koorts infectie. Echter chronische Q-koorts patiënten worden of blijven ziek omdat bij hen de bacterie blijft leven in de bloedvatwand of op een hartklep. Waardoor het afweersysteem van chronische Q-koorts patiënten er niet in slaagt deze bacteriën uit de weg te ruimen, weten we niet. Chronische Q-koorts is vaak moeilijk tot niet te behandelen. Kennis over de afweerreactie tegen Q-koorts bacteriën, bij mensen die wel zijn genezen van een infectie, en bij patiënten met chronische Q-koorts, is nodig om de behandeling te verbeteren. In ons onderzoek hebben we de afweerreactie tegen de Q-koorts bacterie op verschillende manieren onderzocht. Dit leidde tot een aantal verrassende en tot logische resultaten. Tot onze verbazing bleek de afweerreactie van bloedcellen van patiënten met chronische Q-koorts ‘sterker’ dan die bij gezonden mensen en bij mensen die genezen zijn van acute Q-koorts. Met ‘sterker’ bedoelen we dat de bloedcellen van chronische Q-koorts patiënten, wanneer deze cellen worden geprikkeld met Q-koorts bacteriën, juist meer van de afweer versterkende stof interferon-gamma en bepaalde chemokines maken, dan cellen van gewone niet zieke of genezen mensen. Het is zelfs zo dat we door meting van deze stoffen, patiënten met chronische Q- koorts net zo goed kunnen op sporen als met de gebruikelijke meting van antistoffen. Zo is onze bevinding dus eventueel te gebruiken als ‘diagnostische test’. Een opmerkelijk fenomeen van chronische Q-koorts is dat door de infectie van de bloedvatwand, de wand van het bloedvat vaak stuk gaat met als gevolg verdere verspreiding van de infectie en soms ook een ernstige bloeding. Ons onderzoek heeft opgeleverd dat de Q-koorts bacterie, de menselijke afweercel aanzet tot het maken van enzymen (genaamd Matrix Metallo Proteïnases of wel MMPs), die het bindweefsel van de bloedvatwand verzwakken. Verder vonden we dat doxycycline, een antibioticum dat gebruikt wordt om bij chronische Q-koorts patiënten de Q-koorts bacterie te doden, als bijwerking heeft dat het de productie van sommige van deze MMPs remt. In de loop van het onderzoek hebben we genetisch materiaal (DNA) van nieuwe chronische Q-koorts patiënten uit heel Nederland verzameld. Uiteindelijk hadden we zo de beschikking over DNA van 173 patiënten. Met dit materiaal hebben we geprobeerd uit te zoeken of er erfelijke/ genetische eigenschappen zijn die verklaren waardoor een persoon wel en een ander persoon geen chronisch Q-koorts krijgt. De resultaten van dit onderzoek – dat deels is gedaan samen met de Universiteit van Leiden zijn opmerkelijk. Sommige eigenschappen die de vatbaarheid voor chronische Q-koorts vergroten, blijken bekend te staan omdat ze ook de vatbaarheid voor tuberculose vergroten (een infectie die net als de Q-koorts bacterie in het menselijk lichaam slechts groeit in bepaalde cellen (macrofagen). Tot slot hebben we in de loop van het onderzoek weefsel verzameld van vaatoperaties van chronische Q-koorts patiënten. In dit materiaal, waarin de Q-koorts bacterie aanwezig is in macrofagen, willen we onderzoeken of deze macrofagen dezelfde eigenschappen vertonen als de met levende bacteriën geïnfecteerde macrofagen in het laboratorium. Een andere kant van het afweersysteem is dat het soms reacties vertoont tegen het eigen lichaam; dit noemen we een auto-immuunziekte. Wij hadden de indruk dat patiënten ná Q-koorts, of patiënten met chronisch Q-koorts, vaker autoimmuunziektes hebben. Om dit verder te bestuderen hebben we alle chronische Q-koorts patiënten die in het Radboudumc worden behandeld, en alle in de wetenschappelijke literatuur gepubliceerde gevallen van autoimmuunziektes bij Q-koorts, op een rij gezet. Dit werk laat zien dat onze indruk correct is. Dit onderzoek beantwoordt niet de vraag waardoor autoimmuunziektes vaak voorkomen bij Q-koorts. Het laat wel zien dat chronische Q-koorts soms moeilijk te ontdekken is, omdat de verschijnselen soms meer aan een auto-immuunziekte doen denken. We vroegen ons af of we het voorkomen van een autoimmuunziekte bij een chronische Q-koorts patiënt kunnen ‘voorspellen’, zoals bij sommige andere infectieziekten ook onderzocht is. We bepaalden twee specifieke stoffen in het bloed van patiënten, maar deze stoffen bleken bij chronische Q-koorts patiënten geen verband te hebben met het wel of niet hebben van een autoimmuunziekte. Autoimmuunziektes kunnen het soms moeilijker maken om het beloop van de chronische Q-koorts te beoordelen. Ook maken autoimmuunziektes de behandeling soms ingewikkelder. Dit onderzoek heeft opgeleverd dat we nu alerter kunnen zijn op het voorkomen van autoimmuunziekten bij chronische Q-koorts.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
522007009
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2018
2022
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. ir. M. van Deuren
Verantwoordelijke organisatie:
Radboudumc