Een CJG voor en door jongeren: Versterking van jongerenparticipatie binnen de Centra voor Jeugd en Gezin

Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) is vanaf 2011 de plek waar iedereen terecht kan voor vragen over opgroeien en opvoeden. Het CJG richt zich niet alleen op ouders, maar ook op jongeren tot 23 jaar. CJG’s stellen zich de vraag hoe ze ouders en jeugd, bij hun organisatie kunnen betrekken.

Vooral het betrekken van jongeren in de leeftijd vanaf 14 jaar ervaren CJG's als een lastige opdracht. Het is wel van belang om jongeren te betrekken bij het CJG en deze doelgroep een actieve stem te geven in de ontwikkeling van de Centra. Jongeren hebben namelijk zelf duidelijke wensen over wat zij van een CJG willen en verwachten en zijn een doelgroep die het CJG ook bedient.

Aan de wensen van jongeren wordt grotendeels tegemoet gekomen door het inzetten van de peer-methodiek. Dit is een succesvolle methodiek om (moeilijk bereikbare) jongeren te betrekken. Een ‘peer’ is letterlijk een ‘gelijke’, en in het project wordt uitgegaan en gebruik gemaakt van de eigen kracht van jongeren zelf. Jongeren kunnen elkaar op een aantal vlakken prima ondersteunen en verder helpen, en bovendien met elkaar nadenken over wat zij verwachten van een Centrum voor Jeugd en Gezin. Het project ‘Jongerenparticipatie binnen het CJG’ haakt hierop in.

CNV jongeren en het Kennisnetwerk Centra Jeugd en Gezin (KCJG) hebben in samenwerking met de gemeente en CJG's in Geldermalsen, Capelle aan den IJssel, Heerenveen, Rheden en Oegstgeest via vijf pilot projecten jongeren-participatie gecreëerd en bewerkstelligd. De vijf pilot gemeenten hebben met ondersteuning vanuit CNV Jongeren en KCJG de volgende stappen doorlopen:

Stap 1: oriëntatie op beleid
Het bestaande beleid op het gebied van jeugd, jongeren-participatie en het CJG is gescand en per gemeente is een uitvoeringsplan opgesteld. Samen met de gemeente is een planning vastgesteld voor de werving en training van jongeren die andere leeftijdsgenoten voorlichten over het CJG.

Stap 2: werving van jongeren
In nauwe samenwerking met de gemeente, het lokale jongerenwerk, onderwijs en (sport)verenigingen zijn actief jongeren voor het project benaderd en geworven. Naast een directe face-to-face werving,brochures, persberichten, presentaties en telefonisch contact is er tevens aansluiting gezocht met de Maatschappelijke Stages en vrijwilligersvergoeding ingezet

Stap 3: training van jongeren
Per gemeente hebben acht tot tien jongeren (van vbmo, tot HBO) een training van drie dagdelen gevolgd waarin zij kennismaakte met elkaar, het CJG en leerden presenteren en feedback geven op elkaar. Uiteindelijk zijn 48 jongeren getraind in het geven en maken van een voorlichting over het CJG en een thema dat zij als jongeren zelf belangrijk vinden. Voorbeelden van thema's zijn alcohol, drugs, solliciteren, problemen met je ouders, zelfbeeld, criminaliteit, tienerzwangerschap en discriminatie.

Stap 4: voorlichting door en voor jongeren
De getrainde voorlichters hebben middels voorlichtingen andere jongeren kennis laten maken met het CJG. Dit deden de jongeren in duo's op scholen binnen het voortgezet en middelbaar onderwijs en in jongerencentra. In totaal zijn er met de voorlichtingen meer dan 500 jongeren bereikt.

Stap 5: borging van het project
In het project zijn CJG-medewerkers en belangrijke partners van de gemeenten zoals het jongerenwerk en scholen nadrukkelijk in de uitvoering betrokken. Bij de trainingen zijn een CJG-medewerker of jongerenwerker als co-trainer ingezet voor latere borging van de werkwijze. Voor de overdraagbaarheid van het project is een methodiek-beschrijving (handboek) gemaakt, gebaseerd op de vijf stappen en ervaringen vanuit de pilot gemeenten. Dit handboek is in het CJG Netwerk, via partner-organisaties en social media uitgezet zodat de successen van de pilots gekopieerd kunnen worden door andere CJG’s in het land. Dit heeft diverse positieve reacties en (media)aandacht opgeleverd. Er zijn twee workshops georganiseerd om geïnteresseerde gemeente te informeren en bekend te maken met de methodiek.