Evaluatie van het lespakket 'Jongens' ter bevordering van seksuele weerbaarheid van jongens in het Praktijkonderwijs en VMBO
Projectomschrijving
Producten
Verslagen
Eindverslag
In de schooljaren 2011/2012 en 2012/2013 is door TNO en Movisie een effectmeting en procesevaluatie verricht met betrekking tot het lespakket 'Jongens'. 'Jongens' is een serie van vijf lessen, ontwikkeld door Centrum 16.22 (Den Haag) en is gericht op de preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij jongens in de tweede klas van het VMBO en Praktijkonderwijs. Doel van het onderzoek was om inzicht te verkrijgen in het effect van het lespakket op de kennis, houding en gedrag van de jongens; de mate waarin het lespakket wordt gewaardeerd en wat bevorderende en belemmerende factoren bij de uitvoering zijn. Aan het onderzoek deden in totaal 29 scholen mee: 15 in de experimentele groep waar Jongens werd uitgevoerd en 14 in de een controlegroep. Voor de effectmeting zijn op drie momenten digitale vragenlijsten afgenomen: voor de lessen, na de lessenserie en 6 maanden later. Ook bij docenten en trainers zijn vragenlijsten afgenomen. Daarnaast zijn observaties en interviews bij groepjes jongens uitgevoerd. In totaal hebben 291 jongens de vragenlijst ingevuld op de voormeting. Zowel op de korte als op de langere termijn zijn geen significante effecten van het lespakket gevonden op het seksueel grensoverschrijdende gedrag noch op de determinanten daarvan. Uit de procesevaluatie komt naar voren dat het lespakket wordt gewaardeerd door zowel de jongens als de docenten met gemiddeld een cijfer 8. De lessen zijn in redelijke mate uitgevoerd zoals bedoeld. Ongeveer de helft van de leerlingen zegt aan het denken te zijn gezet over relaties en seks door de trainer en/of de jongens in de filmpjes. Een derde van de leerlingen vond de lessen, filmpjes en materialen saai. De meeste docenten zijn van mening dat de lessen en lesmaterialen aansluiten bij de leerlingen in hun klas. Anderzijds wordt het verbale karakter van de lessen, de korte spanningsboog en het ontwikkelingsniveau van de leerlingen gezien als belemmerende factor. Aanbevolen wordt bij een actualisatie van het lespakket hiermee rekening te houden.
Het lespakket ‘Jongens’, ontwikkeld door Stichting 16.22 in Den Haag, richt zich op de preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij jongens in het Praktijkonderwijs en het VMBO. Het lespakket bevat vijf lessen, waarbij elke les begint met een film waarin zeven jongens in de leeftijd van 14 tot 18 jaar met verschillende culturele achtergronden, religies en opleidingsniveaus aan het woord komen over de thema’s: seks, man-zijn, meisjes, liefde en grenzen. De film vormt de inleiding op de rest van de les waarin door middel van diverse werkvormen de bovengenoemde thema’s aan de orde komen. ‘Jongens’ kan worden gegeven door docenten in de klas of door externe trainers. Het lespakket wordt nu geëvalueerd door MOVISIE en TNO om inzicht te krijgen in het proces en het effect van het programma bij jongens in de tweede klas van het VMBO en Praktijkonderwijs. Daarbij wordt het lespakket uitgevoerd door externe trainers. Het onderzoek bestaat uit de volgende onderdelen: 1) vaststellen van het effect van ‘Jongens’ op (de intentie tot) grensoverschrijdend seksueel gedrag en determinanten van dit gedrag bij de deelnemende jongens, 2) evaluatie van het proces van het gebruik van ‘Jongens’ in de klas, 3) evaluatie onder de jongens, trainers en docenten naar de waardering van ‘Jongens’. Het design van de effectevaluatie volgt een quasi-experimentele opzet waarbij schoollocaties die ‘Jongens’ uitvoeren (experimentele groep) worden vergeleken met schoollocaties die het reguliere lesprogramma volgen, zonder ‘Jongens’ (wachtlijstcontrolegroep). Op drie meetmomenten wordt een digitale vragenlijst afgenomen: een week voorafgaand aan de lessen (T0), 1 week na afloop van de laatste les (T1) en 6 maanden na afloop van de lessen (T2). De controlegroep vult de vragenlijsten parallel in de tijd in. Het onderzoek is verspreid over twee schooljaren.