Benzies en Batchies: evaluatie van een theater- en lesprogramma voor het VMBO, gericht op preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag

Uit onderzoek blijkt dat relatief veel jongeren rapporteren gedwongen te zijn tot seksuele handelingen of te maken hebben gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Seksueel overschrijdend gedrag wordt bepaald door een complex aan factoren, waaronder persoonskenmerken, omgevingskenmerken, riskante gewoonten en mediagebruik. Dit voorstel betreft de evaluatie van het programma Benzies en Batchies (B&B) van Stichting Kikid gericht op de preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij adolescenten. B&B is een theatervoorstelling gecombineerd met een lespakket, en maakt gebruik van peer-voorlichters. B&B is in de praktijk erg succesvol: het is een veelgevraagde interventie op scholen. De interventie richt zich op zowel meisjes als jongens van het VMBO in de leeftijd van 12-16 jaar. B&B is gericht op bewustwording van seksueel grensoverschrijdende gedragingen, het vergroten van weerbaarheid, het veranderen van attituden en intenties ten aanzien van seksueel grensoverschrijdend gedrag en het veranderen van attituden ten aanzien van seksualiserende media. Onderzoek toont aan dat seksuele gezondheidsbevorderingsprogramma’s gegeven door peers minstens even effectief zijn als door schooldocenten. De doelgroep VMBO-scholieren is zeer relevant vanwege het vaker voorkomen van dwang bij laag opgeleide jongeren dan hoog opgeleide jongeren. B&B sluit goed aan bij hedendaagse jongerenculturen en de jongeren zijn zelf actief betrokken. B&B werkt met een multiculturele groep van peer-educators. Het theaterstuk wordt door de peer educators samen met een regisseuse gemaakt op basis van hun eigen ervaringen. Een belangrijk thema dat aan bod komt in B&B is seksueel getinte media. In de klas spelen de peer-educators eerst het theaterstuk en daarna gaan zij in discussie met de jongeren. Na het theaterstuk en discussie volgen er 5 weerbaarheidslessen in de schoolklas. Het doel van het voorgesteld project is inzicht verkrijgen in het effect en proces van het educatieve programma Benzies en Batchies (B&B) bij jongeren in het VMBO in de leeftijd van 12-16 jaar. Het project bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Beschrijving van het interventieprotocol van B&B en de theoretische modellen en concepten die aan B&B ten grondslag liggen. De beschrijving wordt gemaakt met het oog op overdraagbaarheid. 2. Evaluatie van het effect van B&B: bij de effectevaluatie wordt een cluster randomised controlled design gevolgd. Scholen die B&B willen laten uitvoeren worden at random ingedeeld in een experimentele groep en een wachtlijstcontrolegroep. Op twee meetmomenten wordt een vragenlijst schriftelijk afgenomen: een week vooraf aan het de opvoering van het theaterstuk (T0) en twee maanden later (T1), nadat de 5 weerbaarheidslessen zijn gegeven. De controlegroep vult de vragenlijsten parallel in de tijd in. Gevraagd wordt naar intententies, gedrag, attituden, sociale norm en eigen effectiviteit ten aanzien van het vertonen van seksueel grensoverschrijdend gedrag of het laten overschrijden van grenzen van scholieren, assertiviteit en zelfwaardering en attituden ten aanzien van seksualiserende media. 3. Onderzoek naar de invloed van de training en participatie in het theater voorlichtingsstuk op de opvattingen, vaardigheden en het zelfbeeld van de peer-educators door middel van interviews met individuele peer-educators. 4. Onderzoek bij scholieren naar hun waardering van B&B en oordeel over de inzet van peer educators: hiervoor wordt een vragenlijst afgenomen, observaties gedaan en groepsinterviews gehouden met scholieren. 5. Onderzoek naar bevorderende en belemmerende factoren voor landelijke implementatie van B&B: hiervoor wordt een vragenlijst afgenomen bij de docenten en schooldirecteuren. Navraag wordt gedaan naar voorwaarden voor succesvolle implementatie.