Mobiele menu

Verspreiding van een goed voorbeeld: hoe doe je dat?

Projectomschrijving

Hoe verspreid je een goed hulpmiddel?
 
Zorgpad Stervensfase  
Het Zorgpad Stervensfase is sinds 2009 in Nederland op grote schaal ingevoerd. Het wordt gebruikt in ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingshuizen, hospices en de thuiszorg. Onderzoek èn praktijk zien een positief effect bij gebruik van dit instrument. 
 
Landelijke invoering
De invoering  verloopt in Nederland op heel verschillende manieren. In feite weten we niet goed wat het effect is van deze verschillende werkwijzen. Is de ene manier beter dan de andere? Zijn er dingen die je juist wel of juist niet moet doen? Wie kunnen dit het beste doen? 
 
Het project
Dit project biedt een beschrijving van deze verschillende manieren.  Het wil antwoord geven op de vraag wat een goede manier van invoeren is: wat zijn belangrijke factoren voor succes en wat moest je juist niet doen? Als we dat weten is het een voorbeeld voor invoering van andere kwaliteitsinstrumenten in de palliatieve zorg.

Producten

Titel: Rapportage Project ' Zorgpad Stervensfase. Verspreiden van een goed voorbeeld: hoe doe je dat?

Verslagen


Eindverslag

In maart 2009 is gestart met landelijke implementatie van het Zorgpad Stervensfase. Het zorgpad is een algemeen erkend kwaliteitsinstrument dat ingezet wordt in de laatste levensdagen. In de praktijk blijkt het zorgpad bij te dragen aan de kwaliteit van de zorg (compleetheid, multidisciplinaire samenwerking) en ook in wetenschappelijk onderzoek is de meerwaarde van het gebruik aangetoond (o.m. verlaging van symptoomlast).

Sinds maart 2009 heeft Integraal Kanker Centrum Nederland (IKNL) in Nederland ruim 300 projectleiders getraind. Deze training was voor organisaties de start van een uitgebreid implementatietraject van het Zorgpad Stervensfase in de eigen organisatie. Veel van deze organisaties zijn tijdens het implementatietraject begeleid door IKNL en/of door netwerkcoördinatoren palliatieve zorg. De verschillende IKNL-locaties en de netwerken palliatieve zorg hebben de verspreiding en de (begeleiding van de) implementatie in hun eigen regio op verschillende manieren ingevuld. Deze diversiteit aan trajecten en ervaringen vormt een voor Nederland unieke, vruchtbare bron van informatie. Immers, met landelijke implementatie van een gevalideerd kwaliteitsinstrument is in ons land nog niet veel ervaring voorhanden.

In de loop van deze drie jaar is duidelijk geworden dat implementeren niet vanzelf gaat, zelfs niet bij een zo gewild en algemeen erkend kwaliteitsinstrument als het Zorgpad Stervensfase. Onderzoek naar de kritische succes- en faalfactoren van implementatietrajecten levert niet alleen belangrijke input voor verdere verspreiding van het zorgpad, maar ook voor de verspreiding en implementatie van andere kwaliteitsinstrumenten in de palliatieve zorg.

Samenvatting van de aanvraag

Zorgpad Stervensfase: een model voor landelijke uitrol van een kwaliteitsinstrument Anno 2011 bestaat er in Nederland een zeer grote belangstelling voor – gebruik van - het Zorgpad Stervensfase, verder aan te duiden als ‘het Zorgpad’. Zorgverleners en zorginstellingen beschouwen het als een zeer waardevol hulpmiddel in de zorg voor de stervenden. Het Ministerie van VWS, ZonMw, onderzoekscentra en zorgverzekeraars zien het als een belangrijk kwaliteitsinstrument in de zorg voor stervenden in Nederland. Vanaf 2009 is vanuit de regio Zuidwest Nederland, waar op dat moment de implementatie van het Zorgpad gedurende een periode van 3 jaar in ruim 40 instellingen was gerealiseerd, de verspreiding over heel Nederland ter hand genomen. Medewerkers van de toenmalige IKC’s zijn getraind om in de eigen regio de trainingen voor projectleiders en de implementatietrajecten te begeleiden. Er zijn zowel regionaal als landelijk bijeenkomsten georganiseerd waarin ervaringen konden worden uitgewisseld en ideeën en knelpunten konden worden besproken. Deze zijn meerdere malen gekoppeld aan bespreking van thema’s die direct samenhangen met het gebruik van het Zorgpad. Landelijk is een kerngroep geformeerd om ontwikkelingen rondom het Zorgpad en ervaringen met de implementatie uit te wisselen. De regie is in handen van het Erasmus MC en het IKNL locatie Rotterdam. Sinds deze landelijke start in 2009 is op grote schaal zowel in de 1e lijn (met name thuiszorgorganisaties) als in ziekenhuizen, verpleeghuizen en hospices het Zorgpad geïmplementeerd. Tegelijk met deze enorme groei is er een toename van versies en variaties op het Zorgpad ontstaan. Instellingen blijken in veel gevallen het Zorgpad te willen aanpassen aan de eigen situatie. Deze aanpassingen zijn echter soms van dien aard dat in feite niet meer van het Zorgpad Stervensfase gesproken kan worden. Het grote enthousiasme voor het gebruik van het Zorgpad is veelbelovend, maar tegelijk schuilt er helaas ook een gevaar in dit succes. De wens om instrumenten naar eigen inzichten aan te passen staat soms haaks op de eisen die gesteld worden aan verantwoord gebruik van het betreffende instrument. Een gedegen programma dat een combinatie biedt van scholing, mogelijkheid voor ondersteuning en uitwisseling en onderzoek samen met een heldere regierol beoogt hierop een antwoord te bieden. Vraag is dan wat daarin de juiste balans is tussen motiveren en faciliteren en tussen sturen en loslaten. In de afgelopen periode van twee jaar is op dit gebied met de verspreiding van het Zorgpad veel ervaring opgedaan. Inzicht in het verloop van de implementatietrajecten door het uitvoeren van de een gedegen procesevaluatie levert een schat aan informatie op over de succes- en faalfactoren van deze wijze van verspreiden. Lessen die geleerd worden uit deze ervaringen zijn direct toepasbaar bij de verspreiding van andere kwaliteitsinstrumenten in het verbeterprogramma palliatieve zorg. In combinatie met een goede beschrijving van de werkwijze biedt dit veel aanknopingspunten voor de brede verspreiding van deze instrumenten. Dit alles met het doel de kwaliteit van deze instrumenten optimaal te benutten in de dagelijkse praktijk van de palliatieve zorg.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
11510026
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2011
2012
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Drs. A.G.W.M. Dekkers
Verantwoordelijke organisatie:
Integraal Kankercentrum Nederland