Mobiele menu

Over de drempel: De inzet van een mobiele applicatie ter ondersteuning van de transitie 18+

Projectomschrijving

Veel jongeren verlaten op 18-jarige leeftijd de jeugdzorg of maken een andere vorm van transitie door (bijv. naar een andere vorm van zorg). Deze fase is vaak belastend voor jongeren met psychische problemen, omdat bekende structuren wegvallen, er een toenemend beroep wordt gedaan op zelfredzaamheid en een steunend netwerk vaak ontbreekt. In dit project, uitgevoerd binnen de Academische Werkplaats Jeugd Inside-Out Nijmegen en i.s.m. de werkplaats Sociaal Domein Nijmegen, wordt onderzocht waar jongeren met psychische problemen behoefte aan hebben tijdens deze transitie en of een mobiele applicatie, zoals de BETERapp, hen daarbij kan helpen. Deze app ondersteunt jongeren bij het in kaart brengen van de stemming, het formuleren en monitoren van doelen en het inschakelen van het netwerk wanneer het niet goed dreigt te gaan. De verwachting is dat de BETERapp een belangrijke ondersteunende functie kan bieden tijdens de transitie, waardoor kans op terugval richting (meer intensieve) zorg wordt verkleind en maatschappelijke participatie wordt bevorderd.

Verslagen


Eindverslag

Vanaf februari 2018 is een designwijziging doorgevoerd naar een ‘repeated single case design’ met N=20 jongeren. Op dit moment zijn 10 jongeren gestart met het onderzoek en hebben 3 jongeren daadwerkelijk de overgang naar andere, minder intensieve zorg gemaakt. De belangrijkste risico’s en belemmeringen zijn op dit moment: inclusie van voldoende jongeren (N=20), de periode waarin we jongeren kunnen volgen, gezien de looptijd van het project en de kwaliteit van de dataverzameling. We hebben de instroomperiode verlengt naar november 2018 om nog voldoende jongeren in te laten stromen. We zullen een aantal jongeren korter dan anderhalf jaar kunnen volgen, maar we verwachten dat dat de resultaten van het onderzoek niet substantieel aantast. Bij de start van het onderzoek zijn bij enkele jongeren niet voldoende baselinemetingen afgenomen in verband met onverwachte uitstroom uit zorg. In de tweede wervingsperiode gaan we instroom nog beter monitoren

Samenvatting van de aanvraag

Veel jongeren verlaten op 18-jarige leeftijd de jeugdzorg of maken een andere vorm van transitie door (bijv. de overgang van jeugdzorg naar volwassenenzorg, van pleeggezin naar gezin van herkomst). Deze transitiefase is veelal een belastende periode voor jongeren omdat de bekende zorgstructuren en steunsystemen veranderen en er een toenemend beroep gedaan wordt op de zelfredzaamheid. Jongeren uit de jeugdzorg zijn daarbij extra kwetsbaar, omdat zij vaak psychische problemen hebben, waardoor zij meer kans hebben op problematiek op latere leeftijd. Ook lopen jongeren met psychische problemen vaker achter in hun ontwikkeling, of hebben ze vaak een onvoldoende steunend informeel netwerk om op terug te vallen, waardoor de stap naar meer zelfstandigheid (kenmerkend voor de transitie) te groot kan zijn. Bij het afschalen of stopzetten van de hulpverlening dreigt het gevaar dat jongeren in een ‘zwart gat’ vallen, waarin er niemand is die hen op kan vangen als het mis dreigt te gaan. Dit verkleint hun kans om optimaal te participeren in de maatschappij en vergroot de kans op een terugval richting (meer intensieve) vormen van hulpverlening. Eén van de adviezen om jongeren in transitie te ondersteunen is het ontwikkelen van een “glijdende schaal” in de intensiteit van de zorgverlening voor, tijdens en na de transitie. Digitale middelen zoals een mobiele applicatie lijken daarbij veelbelovend omdat ze jongeren kunnen begeleiden tijdens de transitie, en aansluiten bij de leefwereld van de jongeren. Met een app heeft de jongere de regie, dit vergroot het gevoel van eigen competentie en is bevorderend voor het zelfvertrouwen wat een beschermde factor is voor maatschappelijke participatie. Ook bevordert de app het integraal werken, omdat de app het steunende netwerk van de jongere inzichtelijk maakt en warme overdracht tussen hulpverleners en een geleidelijke overgang naar mensen uit het eigen netwerk bevordert. Hoewel de toepassingen van dergelijke apps snel toenemen, zijn ze nog niet wetenschappelijk onderzocht op effectiviteit.

Doelstelling van dit project is na te gaan waar jongeren (18-23 jaar) met psychische problemen behoefte aan hebben tijdens de transitiefase (overgang in zorgtype, of overgang van in zorg naar uit zorg) en of een mobiele applicatie daarbij ondersteunend kan zijn. Deze app ondersteunt jongeren bij het in kaart brengen van de stemming, het formuleren van doelen, het monitoren hiervan, en het inschakelen van het netwerk wanneer het niet goed dreigt te gaan. In dit onderzoek gaan we na (1) welke belemmerende en bevorderende factoren voor maatschappelijke participatie een rol spelen bij jongeren die zich in de transitie van jeugdhulp naar een nieuwe situatie bevinden, en (2) of de app jongeren in de transitie van jeugdhulp naar een nieuwe situatie ondersteunt blijkend uit (a) vermindering zorgconsumptie of terugval naar intensievere zorg, en (b) bevordering van zelfredzaamheid en toename van kwaliteit van leven. Daarnaast wordt middels verdiepende vragen nagegaan hoe de app functioneert in de praktijk en welke onderdelen het meeste bijdragen aan de ondersteuning in de transitie.

Door middel van twee deelstudies worden de onderzoeksvragen beantwoord. In de exploratieve deelstudie staat onderzoeksvraag 1 centraal. Door middel van narratieve interviews bij maximaal 15 jongeren gaan we op zoek naar praktische, concrete factoren die in de transitiefase een rol spelen en die door het gebruik van de app ondervangen zouden kunnen worden. Bij de narratieve onderzoeksmethodiek wordt niet alleen geanalyseerd wat jongeren inhoudelijk vertellen, maar ook hoe zij dat vorm geven in taal. Voorts wordt gewerkt volgens principes van Grounded Theory. Er vinden verschillende interviewrondes plaats waarbij resultaten uit de eerdere interviews verwerkt worden totdat verzadiging in thema’s is bereikt. In de tweede deelstudie staat onderzoeksvraag 2 centraal. In de onderzoeksopzet met een experimentele -en controlegroep worden twee groepen van 100 jongeren met psychische problemen gedurende twee jaar gevolgd. Eén groep gebruikt de app wel (experimentele groep), de andere groep niet (controlegroep). De jongeren bevinden zich allemaal in de eindfase (laatste 2-3 maanden voor vertrek) van een (intensief) zorgtraject in de jeugdhulp bij Pluryn, Pactum, OGH of Entrea. Op 3 meetmomenten, bij instroom in het onderzoek (T0), na een jaar (T1) en na twee jaar (T2), worden bij de jongeren zelfredzaamheid (ZRJ) en kwaliteit van leven (EQ-5D) gemeten om de ontwikkeling van de jongeren te volgen. Ter beantwoording van de verdiepende vragen rondom de werking van de app in de praktijk, worden twee keer per jaar focusgroepen georganiseerd met jongeren die de app gebruiken. Op deze manier wordt op een systematische manier kwalitatieve informatie verzameld over de ervaringen van jongeren met de app. Tot slot wordt metadata uit de app gebruikt om na te gaan welke onderdelen van de app het meeste bijdragen aan de ondersteuning in de transitie.

Kenmerken

Projectnummer:
737200018
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2016
2020
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. C. van Dam
Verantwoordelijke organisatie:
Praktikon bv