Proton Pump Inhibition for secondary hemochromatosis in hereditary anemia (PPI SHINE AGAIN studie)
Projectomschrijving
IJzerstapeling is een belangrijke complicatie die we zien bij patiënten met verschillende vormen van erfelijke bloedarmoede, ook als zij geen bloedtransfusies krijgen. Het ijzer wordt opgenomen via het maag-darmkanaal. Het teveel aan ijzer kan niet door het lichaam uitgescheiden worden en stapelt daardoor op in de organen, vooral de lever, wat kan leiden tot schade. De behandeling van ijzerstapeling bestaat uit ijzerbindende medicijnen (ijzerchelatoren). Deze tabletten kunnen veel bijwerkingen geven en zijn duur.
In de PPI SHINE AGAIN studie is onderzocht of maagzuurremmers (protonpompremmers) een effectieve en veilige alternatieve (of aanvullende) behandeling kunnen zijn voor ijzerstapeling. Dertig patiënten met verschillende erfelijke bloedarmoedes en milde tot matige ijzerstapeling (een waarde van 3-15) hebben een jaar esomeprazol (een protonpompremmer) of een placebo (een nepmedicijn) gebruikt. Voor en na de behandeling is de hoeveelheid ijzer vastgesteld in de lever met een MRI. De hoeveelheid ijzer in de lever wordt uitgedrukt in milligram ijzer per gram.
Resultaten
De studie laat zien dat protonpompremmers inderdaad een gunstig effect hebben op de hoeveelheid ijzer in de lever. Na een jaar behandeling met esomeprazol is de hoeveelheid ijzer in de lever een halve punt lager dan na de behandeling met placebo. De gemiddelde uitgangswaarde van de hoeveelheid ijzer in de lever lag tussen de 4.5 en 5. De bijwerkingen van de behandeling zijn mild.
De uitkomsten zijn mogelijk een belangrijk resultaat. Erfelijke bloedarmoede komt ook veel voor juist in landen waar de beschikbaarheid van ijzerchelatoren zeer beperkt is. De protonpompremmers kunnen ervoor zorgen dat daar toch een effectieve behandeling beschikbaar is. Mogelijk is de protonpompremmer ook in een vroeger stadium van ijzerstapeling in te zetten, zodat er geen of pas later ernstige ijzerstapeling ontwikkelt waarvoor ijzerchelatoren voorgeschreven moeten worden.
Samenvattend laat deze studie zien dat protonpompremmers een effectieve en veilige behandeling zijn voor ijzerstapeling voor patiënten met erfelijke bloedarmoedes en milde tot ernstige ijzerstapeling die niet transfusie-afhankelijk zijn.
Samenvatting bij start
Honderden Nederlandse patiënten met erfelijke bloedarmoede hebben dagelijks behandeling met tabletten nodig omdat ze te veel ijzer in hun lichaam hebben. Patiënten krijgen van deze medicijnen vaak buikpijn en/of diarree en zien de tabletten als een vervelend onderdeel van de ziekte. Artsen maken zich zorgen om de ernstige bijwerkingen die deze tabletten kunnen hebben op de lever en de nier. Daarnaast zijn ze erg duur.
De huidige theorie over de oorzaak van ijzerstapeling bij deze patiënten en recente experimenten bij mensen en proefdieren, wijzen erop dat maagzuurremmers de opname van ijzer in het lichaam sterk kunnen verminderen. De meest effectieve maagzuurremmer heeft veel minder bijwerkingen dan de bestaande geneesmiddelen. Bovendien is het meer dan 300x zo goedkoop. Daarom wordt in dit project middels een cross-over studie onderzocht of het gebruik van een maagzuurremmer een goed alternatief is voor de bestaande geneesmiddelen om ijzerophoping bij patiënten met erfelijke bloedarmoede te verminderen.
Meer informatie
-
Interview met Ward van Beers: 'IJzerstapeling ook te verminderen met maagzuurremmers' (juli 2023)
Producten
Auteur: A.J. van Vuren, MD; Prof. B.J. Biemond; J.L. Kerkhoffs, MD PhD; S.E.M. Schols, MD PhD; A.W. Rijneveld, MD PhD; R. van Wijk, PhD; E.J. van Beers, MD PhD.
Auteur: A.J. van Vuren, B.J. Biemond, J.L. Kerkhoffs, S.E.M. Schols, A.W. Rijneveld, E. Nur, R. van Wijk, T. Leiner, J.J.M. Marx, E.J. van Beers.
Auteur: A.J. van Vuren, prof. dr. B.J. Biemond, dr. J.L. Kerkhoffs, dr. S.E.M. Schols, dr. A.W. Rijneveld, dr. E.J. van Beers
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Hematologie
Auteur: Van Vuren AJ, Biemond BJ, Kerkhoffs JL, Van Beers EJ.
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Hematologie
Auteur: Annelies van Vuren 1, Jean Louis Kerkhoffs 2, Saskia Schols 3, Anita Rijneveld 4, Erfan Nur 5 6, Dore Peereboom 7, Yves Gandon 8, Paco Welsing 9, Richard van Wijk 10, Roger Schutgens 1, Wouter van Solinge 10, Joannes Marx 11, Tim Leiner 12 13, Bart Biemond 5, Eduard van Beers 1
Magazine: American Journal of Hematology
Verslagen
Eindverslag
nvt betreft antwoord op vragen uw ref 848081002
IJzerstapeling is een belangrijk probleem bij mensen met een erfelijke bloedarmoede, ook wanneer zij niet regelmatig bloedtransfusies krijgen. Het lichaam neemt te veel ijzer op uit de voeding. Dit ijzer wordt opgeslagen in de lever en kan uiteindelijk ook stapelen in andere organen. IJzerstapeling geeft schade aan de organen en kan leiden tot verlies van functie. Op dit moment zijn ijzerbindende tabletten (ijzer chelatoren) de enige beschikbare behandeling. Deze tabletten geven veel bijwerkingen en zijn duur. Een maagzuurremmer zorgt ervoor dat de maag minder maagzuur aanmaakt. Als er minder maagzuur is, kan er minder ijzer worden opgenomen uit de voeding. Maagzuurremmers zijn één van de meest voorgeschreven geneesmiddelen in Nederland.
Het doel van de studie is om te onderzoeken of maagzuurremmers een effectieve en veilige behandeling zijn voor ijzerstapeling bij patiënten met erfelijke, niet-transfusie-afhankelijke bloedarmoede.
Samenvatting van de aanvraag
Many patients with hereditary anemia require daily treatment with iron chelation (medication to reduce iron in the body). The most prescribed iron chelator in the Netherlands is deferasirox. Many patients on deferasirox experience side-effects such as gastro-intestinal problems and less frequently renal or hepatic failure. Not including the economic costs and loss of quality of life caused by side effects of deferasirox the cost of prescription of the lowest dosage of deferasirox amounts about 10.000 euros per year per patient. (www.gipdatabank.nl) The current knowledge on the (patho)physiology of iron uptake in man, experimental data in animals and humans strongly suggest that proton pump inhibitors can significantly reduce iron uptake from the gut. The most effective protonpump inhibitor (PPI) is about 300 times cheaper and has a much better safety profile compared to deferasirox. Here we propose a cross-over trial comparing the effectivity of esomeprazole compared to placebo in patients with hereditary anemia.