Mobiele menu

Family- versus child Cognitive Behavioral Treatment for children with anxiety disorders

Projectomschrijving

Angststoornissen komen relatief veel voor bij kinderen en hebben een ernstig nadelige invloed op het leven van de kinderen en hun familieleden. Cognitieve gedragstherapie is een bewezen effectieve behandeling bij angststoornissen bij kinderen. Hierbij leert het kind  inzicht te krijgen in zijn/haar (afwijkende) gedrag en krijgt hij/zij aanwijzingen hoe dit gedrag aan te passen. In Amsterdam is onderzocht of cognitieve gedragstherapie waaraan niet alleen het kind zelf maar ook de rest van het gezin in meedoet, meer effect heeft dan cognitieve gedragstherapie voor het kind alleen. Hiertoe werden beide vormen van therapie vergeleken in een groep van 25 gezinnen met een kind met angststoornissen. De gezinstherapie bleek geen meerwaarde te bieden en onder sommige omstandigheden (bijvoorbeeld als de ouders zelf een angststoornis hebben) zelfs minder effectief. Ook is de gezinstherapie duurder.

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

Doel. Cognitieve gedragstherapie (CGT) is de enige "evidence-based" effectieve behandeling voor kinderen met angststoornissen. Drie Australische studies lieten zien dat CGT aanmerkelijk beter werkt wanneer de ouders in de behandeling betrokken worden ("gezins-CGT"). Dit was met name het geval indien ouders zelf angstig zijn. Deze studies zijn uitgevoerd bij kinderen met angststoornissen van 7-14 jaar, geworven via advertenties. Het is echter de vraag of deze resultaten te generaliseren zijn naar klinisch verwezen kinderen en naar adolescenten. Het doel van deze multi-center studie is de effecten van kind- en gezins-CGT en de eventuele meerwaarde van gezins-CGT bij een klinische populatie kinderen en adolescenten met angststoornissen te onderzoeken. Onderzoeksvraag. Is gezins-CGT effectiever in het behandelen van angststoornissen bij kinderen dan kind-CGT? Is gezins-CGT met name effectiever dan kind-CGT indien de ouders zelf angstig zijn? Beinvloedt de leeftijd van het kind het effect van beide behandelingen verschillend? Is gezins-CGT kosten-effectiver dan kind-CGT? Studie-opzet. De gezinnen worden random toegewezen aan en 3-maand wachtlijst (om te controleren voor spontaan herstel), kind-CGT, of gezins-CGT. De effectiviteit van beide actieve behandelingen wordt geevalueerd direct na afloop van de 3 maand (12 sessie) therapie, en bij follow-up metingen 3 maand en 1 jaar na de therapie. Studiepopulatie/databronnen. Kinderen van 8 tot 18 jaar, aangemeld bij een van de participerende GGZ-centra, met als hoofddiagnose een of meer van de volgende angststoornissen: separatieangststoornis, sociale fobie, gegeneraliseerde angststoornis, paniekstoornis, agorafobie, angststoornis NAO, en simpele fobie, kunnen deelnemen. Kinderen met ADHD, een stoornis uit het autistisch spectrum, een psychotische stoornis, en verslavingen, worden uitgesloten. De ouders en zo mogelijk broers en zussen dienen bereid te zijn mee te doen. Interventie. In kind-CGT leren kinderen hun angst-instandhoudende dysfunctionele gedachten op te sporen en uit te dagen, en met exposure leren zij hun angst te overwinnen. In gezins-CGT leren ouders en kind samen de principes van CGT. De ouders gebruiken de CGT vaardigheden om hun kind te begeleiden, en zo nodig om hun eigen angst te overwinnen. Daarnaast leren de ouders hun eigen dysfunctionele gedachten over de angst van hun kind en hoe hiermee om te gaan uit te dagen, en wordt gewerkt aan de communicatie tussen gezinsleden. Uitkomstmaten. Het % kinderen vrij van angststoornissen, gemeten met een gestandaardiseerd interview, is de primaire uitkomstmaat. Angststoornissen bij ouders en broers en zussen worden eveneens gemeten. Daarnaast worden vragenlijsten voor angst, psychopathologie, en dysfunctioneel denken afgenomen. Naast deze ziekte-specifieke metingen wordt het algemeen functioneren van het angstige kind, en de kwaliteit van leven van alle gezinsleden, gemeten. Het gezinsfunctioneren en opvoeding worden gemeten door vragenlijsten en observaties. Power/data-analyse. In elke actieve behandelconditie worden 60 patienten behandeld. Dit aantal is bepaald met power-analyses op basis van van de effect sizes uit de Australische studies. De parametrische data worden geanalyseerd met multivariate herhaalde metingen variantie-analyses, waarbij het effect van wachten versus behandeling, en het effect van de twee behandelingen wordt vergeleken. De non-parametrische data worden geanalyseerd met Chi-kwadraat toetsen. Economische evaluatie. Een KEA wordt uitgevoerd door gezondheidseconomisch deskundigen om de kosten en effecten van beide behandelvormen te vergelijken. Zowel de directe kosten in de gezondheidszorg als de indirecte kosten door verloren arbeidsproductiviteit worden in beeld gebracht. De effecten van beide behandelingen worden uitgedrukt in vermindering van angstklachten en verbetring van kwaliteit van leven. Tijdschema. Het eerste kwartaal worden de therapeuten getraind en pilot behandelingen uitgevoerd. Gedurende 1 jaar en 9 maanden vinden de behandelingen plaats. Het laatste jaar is gereserveerd voor follow-up metingen , data-analyse, en verslaglegging in de vorm van nationale en internationale publicaties.

Kenmerken

Projectnummer:
94502052
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2001
2005
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. S.M. Bögels
Verantwoordelijke organisatie:
Amsterdam UMC - locatie AMC