Effectiveness and efficiency of stepped care for patients with medically unexplained physical symptoms

Projectomschrijving

Van de patiënten in de huisartsenpraktijk heeft 2,5% langdurige lichamelijk onverklaarde klachten (LOK). Meerdere LOK, die langer dan 6 maanden bestaan noemen we complexe LOK. Niet-complexe LOK kan de huisarts goed behandelen. Voor complexe LOK is in Helmond een expertise centrum opgezet, de LOK-poli. Een arts en een psycholoog onderzoeken de aard van de klachten, via lichamelijk onderzoek, uitgebreide interviews over de klachten, persoonlijke en medische achtergrond en de gevolgen van de klachten voor functioneren in het dagelijks leven. Op basis van het totaalbeeld van de LOK, formuleren ze in samenspraak met de patiënt een behandeladvies aan de patiënt en diens huisarts. Doel is het verbeteren van de ervaren gezondheid.

De vraag is of zorg met een LOK-poli voor patienten met LOK effectiever en doelmatiger is, dan gebruikelijke zorg voor LOK door de huisarts. Effectiever betekent in deze vraag: betere ervaren gezondheid, minder zorggebruik, minder werkverzuim; meer tevredenheid over geboden zorg; verbetering huisarts-patiënt communicatie. Doelmatiger betekent in deze vraag: lagere kosten voor de patient en de gezondheidzorg. Door dit onderzoek zullen we weten of zorg voor complexe LOK effectiever en doelmatiger kan worden georganiseerd met een LOK-poli.

Deze studie is voortijdig gestopt. De onderzoeksvragen zijn niet (volledig) beantwoord.

Verslagen


Eindverslag

2,5% van de patiënten in de huisartsenpraktijk heeft langdurige lichamelijk onverklaarde klachten (LOK). Meerdere LOK, die langer dan 6 maanden bestaan noemen we complexe LOK. Niet complexe LOK kan de huisarts goed behandelen. Voor complexe LOK is in Helmond een expertise centrum opgezet, de LOK-poli. Een arts en een psycholoog onderzoeken de aard van de klachten, via lichamelijk onderzoek, uitgebreide interviews over de klachten, persoonlijke en medische achtergrond en de gevolgen van de klachten voor functioneren in het dagelijks leven. Op basis van het totaalbeeld van de LOK, formuleren ze in samenspraak met de patiënt een behandeladvies aan de patiënt en diens huisarts. Behandeling moet zich richten op het omgaan met LOK. Doelstelling is het verbeteren van de ervaren gezondheid. De vraag is of zorg met een LOK-poli voor patienten met LOK effectiever en doelmatiger is, dan gebruikelijke zorg voor LOK door de huisarts. Effectiever betekent in deze vraag: betere ervaren gezondheid, minder zorggebruik, minder werkverzuim; meer tevredenheid over geboden zorg; verbetering huisarts-patiënt communicatie. Doelmatiger betekent in deze vraag: lagere kosten voor de patient en de gezondheidzorg. Methode: De effectiviteit en doelmatigheid van zorg voor LOK in Helmond met een LOK-poli (interventie regio) wordt vergeleken met die van gebruikelijke zorg voor LOK in een regio zonder LOK-poli (controle regio). Patiënten in het onderzoek vullen in een jaar vijf maal een vragenlijst in. Ook worden gegevens gehaald uit computerbestanden van hun huisartsen en apotheken. Door dit onderzoek zullen we weten of zorg voor complexe LOK effectiever en doelmatiger kan worden georganiseerd met een LOK-poli.
2,5% van de patiënten in de huisartsenpraktijk heeft langdurige lichamelijk onverklaarde klachten (LOK). Meerdere LOK, die langer dan 6 maanden bestaan noemen we complexe LOK. Niet complexe LOK kan de huisarts goed behandelen. Voor complexe LOK is in Helmond een expertise centrum opgezet, de LOK-poli. Een arts en een psycholoog onderzoeken de aard van de klachten, via lichamelijk onderzoek, uitgebreide interviews over de klachten, persoonlijke en medische achtergrond en de gevolgen van de klachten voor functioneren in het dagelijks leven. Op basis van het totaalbeeld van de LOK, formuleren ze in samenspraak met de patiënt een behandeladvies aan de patiënt en diens huisarts. Behandeling moet zich richten op het omgaan met LOK. Doelstelling is het verbeteren van de ervaren gezondheid. De vraag is of zorg met een LOK-poli voor patienten met LOK effectiever en doelmatiger is, dan gebruikelijke zorg voor LOK door de huisarts. Effectiever betekent in deze vraag: betere ervaren gezondheid, minder zorggebruik, minder werkverzuim; meer tevredenheid over geboden zorg; verbetering huisarts-patiënt communicatie. Doelmatiger betekent in deze vraag: lagere kosten voor de patient en de gezondheidzorg. Methode: De effectiviteit en doelmatigheid van zorg voor LOK in Helmond met een LOK-poli (interventie regio) wordt vergeleken met die van gebruikelijke zorg voor LOK in een regio zonder LOK-poli (controle regio). Patiënten in het onderzoek vullen in een jaar vijf maal een vragenlijst in. Ook worden gegevens gehaald uit computerbestanden van hun huisartsen en apotheken. Door dit onderzoek zullen we weten of zorg voor complexe LOK effectiever en doelmatiger kan worden georganiseerd met een LOK-poli.

Samenvatting van de aanvraag

Effectiviteit en doelmatigheid van stepped care bij lichamelijk onverklaarde klachten 30-50% van de lichamelijke klachten waarmee patiënten bij de huisarts komen blijft lichamelijk onverklaard (LOK). 20-30% houdt langdurig last, met vaak beperkingen in dagelijks functioneren, veel werkverzuim en veel doktersbezoek. In Helmond is stepped care voor lichamelijk onverklaarde klachten opgezet. Stap 1 is behandeling van de meeste LOK-patiënten in de eerstelijn. Deze stap wordt geoptimaliseerd door een vaardigheidstraining voor huisartsen. Stap 2 is een LOK-poli voor persisterende ernstige LOK. Op de LOK-poli doen een arts en een psycholoog een brede klachtenexploratie en geven advies aan huisarts en patiënt, dat kan gaan over: leefstijl, coping, eerstelijns of specialistische behandeling. De cognitief-gedragsmatige aanpak is evidence based. Uitgangspunt is het patiëntperspectief, zoals copingstijl. Doelstelling is verbeteren van de subjectieve gezondheid. Stepped care is effectief bij een aantal chronische aandoeningen. Effectiviteit van stepped care bij LOK is nog niet eerder onderzocht en is doel van deze studie. Onderzoeksvragen 1. Is stepped care met LOK-poli effectiever dan gebruikelijke zorg: betere subjectieve gezondheid, minder medische consumptie, minder verzuimdagen; meer tevredenheid over geboden zorg; verbetering huisarts-patiënt communicatie? 2. Wordt stepped care doelmatig toegepast: verwijzen huisartsen patienten met complexe LOK naar de LOK-poli? Worden adviezen opgevolgd? 3. Is stepped care met een trainingsprogramma voor huisartsen en een LOK-poli kosteneffectief? Design: niet gerandomiseerd longitudinaal pre-post onderzoek met externe controlegroep Onderzoekspopulatie: patiënten met LOK voor wie de huisarts verwijzing naar een LOK-poli geïndiceerd acht. Interventiegroep: patiënten verwezen naar de LOK-poli. Controlegroep: patiënten met LOK in een naburige regio zonder LOK-poli en huisartsentraining, die de huisarts zou verwijzen als een LOK-poli beschikbaar zou zijn. Effectmaten: SF-36 (subjectief welbevinden, functioneren); 4-DKL (angst, disstress, depressie en somatisatie); UCL (copingstijlen); Tevredenheidsthermometer; patiëntvragenlijsten over ziekteverzuim en zorggebruik; patient en huisarts vragenlijsten over arts-patiënt relatie; huisarts informatie systeem (zorggebruik en ziektegeschiedenis). Analyse: op niveau van patiënt en huisarts. Subgroepanalyses voor getrainde versus niet-getrainde huisartsen in de regio Helmond. Background In 30-50% of all physical symptoms presented to GPs no somatic disease is diagnosed. 20-30% of patients symptoms persist, with often impairment in subjective health and functioning and high healthcare utilization. In Helmond, a medium-size city, stepped care for patients with Medically Unexplained Physical Symptoms (MUPS) has recently become regular care. The first step is treatment in general practice, optimised by a skills training for GPs on reattribution, cognitive treatment of health anxiety, and management of somatisation. As a second step GPs can refer patients with complex MUPS to a MUPS centre. After comprehensive diagnostic exploration by both a physician and a psychologist, this centre advices GP and patient on lifestyle, coping with symptoms, and treatment in primary or secondary (mental) health care. While effectiveness of stepped care has been shown for several chronic conditions, little evidence is available for effectiveness of stepped care for patients with MUPS. Study questions 1. Is stepped care including a training programme for GPs and a MUPS diagnostic and advice centre more effective than usual care for patients with complex MUPS, in improving subjective health and functioning, lowering the number of health care visits, the use of medication, and sick leave, and in improving patient satisfaction and GP-patient communication? 2. Is stepped care applied efficiently: do GPs refer patients with complex MUPS to the MUPS centre? Is advice followed-up? 3. Is stepped care including a GP training programme and a MUPS centre cost-effective? Design: non-randomised longitudinal pre-post study with external control group. Methods: MUPS patients referred to the Helmond MUPS centre are selected for the intervention group. Comparable MUPS patients are selected for the control group in Venlo/Venray, a neighbourhood city without GP training programme or MUPS centre. In order to achieve comparable groups GPs are asked to select MUPS patients who they would refer to a MUPS centre if it were available in their region. Outcomes: SF-36(subjective health); 4-DSQ (distress, anxiety, depression, somatisation); UCL(coping styles); patient questionnaires on sick-leave and satisfaction, PPPC patient and GP questionnaires on GP-patient communication; GP records (health care visits and diagnoses). Analyses are performed at both patient- and GP-level. Subgroup analyses are performed for trained versus non-trained GPs in Helmond.

Onderwerpen

Medisch-specialistische zorg

Kenmerken

Projectnummer:
171001013
Looptijd: 100%
2010
2012
Onderdeel van programma:
  • DoelmatigheidsOnderzoek 2010-2012
Gerelateerde subsidieronde:
Ronde 10 - grant application VEMI
Projectleider en penvoerder:
Dr. O.R. Maarsingh
Verantwoordelijke organisatie:
Amsterdam UMC - locatie VUmc