Mobiele menu

Effectiveness and cost-effectiveness of the Diabetes integrated care Breakthrough Collaborative to improve diabetes care, its health outcomes and economic costs

Projectomschrijving

Type 2 diabetes (‘suikerziekte’) is een veelvoorkomende aandoening bij oudere mensen. Een optimale behandeling is kostbaar en intensief. Niet alle patiënten krijgen een optimale behandeling wijst onderzoek uit. Het in 2005 gestarte Doorbraakproject Diabetes beoogt door verbeteringen in de organisatie van de zorg en gestructureerd werken naar goede voorbeelden de zorg voor mensen met diabetes in een regio structureel te verbeteren. In Nijmegen is onderzocht of dit doel behaald wordt. Hiervoor werden 1861 mensen met diabetes enkele jaren gevolgd.  Hierbij bleek dat het Doorbraakproject leidt tot kleine, maar significante en aanhoudende verbeteringen in een aantal medische kenmerken van de patiënten, zoals de bloeddruk en het cholesterolgehalte. Ook is er vaker sprake van adviezen op het gebied van glucose(zelf)controle en zelfonderzoek van de voeten. Berekeningen wijzen uit dat het programma kosteneffectief is doordat de kwaliteit van leven toeneemt tegen een eenmalige investering van € 20,-- per patiënt.

Producten

Titel: Doorbraak: prietpraat of panacee?
Titel: Quality Improvement Collaboratives: de black box geopend?
Titel: Workshop Doorbraak Verbeterprojecten
Titel: Evaluatie Doorbraak
Titel: Quality Improvement Research Network meeting
Titel: Quality Improvement Collaboratives nader verkend
Titel: Teams as a vehicle for quality improvement?
Titel: Wie streeft naar kwaliteit is op de borging voorbereid.
Auteur: Oud, M. & L. Schouten.
Magazine: Kwaliteit in Beeld
Titel: Effectief verbeteren met Doorbraakprojecten
Auteur: Schouten LMT & I Janssen
Magazine: SIGMA
Titel: De achilleshiel van de Doorbraakprojecten.
Auteur: Schouten, L.M.T., F. Seesing, H. Tijink, J. van Everdingen, R. Huijsman, M. Hulscher.
Magazine: Medisch Contact
Titel: Evidence for the impact of quality improvement collaboratives: a systematic review
Auteur: Schouten LMT, MEJL Hulscher, JJE van Everdingen, R Huijsman, RPTM Grol.
Magazine: British Medical Journal
Titel: Factors that influence the stroke care team’s effectiveness in reducing the length of hospital stay.
Auteur: Schouten, Loes M.T. Msc; Marlies E.J.L. Hulscher, PhD; Reinier Akkermans, Msc; Jannes J.E. van Everdingen, MD, PhD; Richard P.T.M. Grol, PhD; Robbert Huijsman, PhD.
Magazine: Stroke
Titel: Quest for Quality and Improved Performance: Quality Enhancing Interventions / Collaboratives
Titel: Handleiding Implementeren van richtlijnen. Een leidraad voor adviseurs
Titel: Evidence Based Richtlijnontwikkeling. Een leidraad voor de praktijk
Auteur: J.J.E. van Everdingen. J.S. Burger, W.J.J. Assendelft. J.A. Swinkels, T.A. van Barneveld en J.L.M. van de Klundert.
Titel: Doorbreken met Resultaten in de gezondheidszorg.
Auteur: Schouten, Loes, Mirella Minkman, Jacob de Moel en Jannes van Everdingen (redactie)
Titel: Draaiboek Doorbraakmethode

Verslagen


Eindverslag

Diabetes mellitus (type 2) is een van de meest voorkomende chronische ziekten in Nederland, met een grote morbiditeit. Het is een ernstige ziekte die de levensverwachting met ongeveer vijf tot tien jaar vermindert. Het overlijdensrisico is drie tot zesvoudig verhoogd. De behandeling van diabetes mellitus type 2 is kostbaar en arbeidsintensief. Terwijl de incidentie stijgt, groeit het bewijs dat actief medisch beleid bij deze aandoening complicaties kan voorkomen. In richtlijnen gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek staat specifiek omschreven wat optimale zorg voor patiënten met diabetes mellitus type 2 inhoudt. Onderzoek toont echter aan dat patiënten met diabetes mellitus type 2 in de dagelijkse praktijk desondanks niet altijd de optimale zorg krijgen. Er is bijvoorbeeld sprake van verschillen in diagnostiek en behandeling, verschillen in gezondheidsuitkomsten, zorgtekorten, versnippering en gebrek aan samenwerking en afstemming tussen verschillende zorgverleners. De literatuur suggereert da gerichte implementatiestrategieen nodig zijn. In 2005 werd een Doorbraakproject Diabetes mellitus in de keten gestart. In het onderhavige onderzoek stond de effectiviteit en kosteneffectiviteitvraag van dit Doorbraakproject Transmurale Diabeteszorg centraal. De Doorbraakmethode is een strategie om de invoering van veranderingen, richtlijnen of goede voorbeelden van zorg in de praktijk te versnellen. Het is een gestructureerde manier van werken, bestaande uit een combinatie van verschillende interventies om verbeteringen in de zorg te realiseren, op het gebied van veiligheid, kwaliteit, logistiek en efficiency. De methode kan worden beschouwd als een zogenoemde “multifacet” interventie. De Doorbraakmethode is in 1994 onder de noemer “Breakthrough Series” (BTS) ontwikkeld door het Institute for Healthcare Improvement (www.ihi.org). De methode heeft zich breed verspreid en is door verschillende landen buiten de Verenigde Staten geadopteerd en aangepast, waaronder Canada, Australië, Engeland, Noorwegen en Zweden. Sinds de introductie van de Doorbraakmethode in Nederland in 1999 zijn ruim 36 projecten van start gegaan. Meer dan 300 multidisciplinaire teams uit ziekenhuizen, huisartsenpraktijken, verpleeg- en verzorgingshuizen, thuiszorginstellingen en revalidatiecentra hebben aan de projecten deelgenomen. Intussen heeft de methode zijn vervolg gekregen in landelijke actie- en verbeterprogramma’s als bijvoorbeeld Sneller Beter en Zorg voor Beter. Deelnemers zijn overwegend positief en enthousiast over de aanpak. Maar de projecten vergen ook tijd, geld en inspanning van financiers, organisatoren en deelnemende teams. Gedegen onderzoek naar de (lange termijn)resultaten, kosteneffectiviteit en succesfactoren van Doorbraakprojecten is niet voorhanden. Er is weinig onafhankelijk en systematisch onderzoek verricht naar de effectiviteit en doelmatigheid van de methode. Gegevens over (de mate) van effect, kosteneffectiviteit, de borging en succesfactoren zijn nationaal en internationaal grotendeels gebaseerd op zelfrapportages van deelnemende teams of hun begeleiders. In dit onderzoek is de effectiviteit en kosteneffectiviteit nagegaan van de Doorbraakmethode in het verbeteren van transmurale diabeteszorg. Gezondheidsuitkomsten en economische kosten werden in een gecontroleerde studie opzet op systematische wijze geïnventariseerd en vergeleken met usual care. Determinanten van succes op team en organisatieniveau werden meegenomen. De studie is tevens gebruikt om de Doorbraakmethode zélf nader te verkennen. De studie was gericht op het beantwoorden van de volgende vragen: 1) Wat zijn de effecten van het Diabetes Doorbraakproject, vergeleken met een controlegroep, op de verleende diabeteszorg en haar gezondheidsuitkomsten bij patiënten met diabetes? 2) Wat zijn de kosten en de kosteneffectiviteit van het Doorbraakproject vergeleken met de controlegroep? 3) Wat zijn de determinanten voor succes (of falen) van het project? Om deze vragen te be
DOELSTELLING/VRAAGSTELLING In het project wordt nagegaan in welke mate en tegen welke inspanning (inclusief kosten) deelname aan het Diabetes Doorbraakproject van het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO tot daadwerkelijke verbetering leidt van de diabeteszorg en haar gezondheidsuitkomsten. Determinanten van succes worden bepaald. De studie wordt ook gebruikt om de Doorbraakmethode zélf nader te verkennen. De studie is gericht op het beantwoorden van de volgende vragen: 1) Wat zijn de effecten van het Diabetes Doorbraakproject, vergeleken met een controlegroep, op de verleende diabeteszorg en haar gezondheidsuitkomsten bij patiënten met diabetes? 2) Wat zijn de kosten en de kosteneffectiviteit van het Doorbraakproject vergeleken met de controlegroep? 3) Wat zijn de determinanten voor succes (of falen) van het project? DE STUDIEOPZET Om deze vragen te beantwoorden wordt de diabeteszorg van regio’s die participeren in het Diabetes Doorbraakproject vergeleken met de diabeteszorg van regio’s die niet deelnemen aan het Doorbraakproject. Een regio omvat een ziekenhuis of huisartsenlaboratorium waaraan een wisselend aantal huisartspraktijken is gekoppeld. Informatie over de effecten wordt verzameld bij baseline, aansluitend aan het Doorbraakproject en een jaar na het afsluiten van het project. Een procesevaluatie wordt verricht om zicht te krijgen in de kosten en de succes- of faalfactoren. PARTICIPANTEN Aan de studie nemen 15 regio’s deel. In totaal participeren 13 ziekenhuizen (48 specialisten), twee huisartsenlaboratoria, 40 huisartspraktijken (46 huisartsen) en -tot nog toe- ruim 1500 patiënten in de studie. IMPLEMENTATIESTRATEGIE Multidisciplinaire teams participeren in een diabetes Doorbraakproject om richtlijnen en 'best practices' voor diabeteszorg te implementeren. Hierin zijn de volgende aandachtspunten benoemd: zelfmanagement van patiënten, professioneel handelen en de organisatie van zorg, en aanwezigheid en gebruik van een registratiesysteem voor klinische parameters. UITKOMSTMATEN EN DATAVERZAMELING Effectmaten zijn HbA1c (primaire uitkomstmaat), bloeddruk- en cholesterolwaarde. Daarnaast zijn er intermediaire uitkomstmaten geselecteerd op het terrein van zelfmanagement van patiënten (o.a.subjectieve inschattingen van patiënten van zorgverleningaspecten), professioneel handelen (procesindicatoren), de organisatie van zorg (aanwezigheid en inhoud van protocollen) en aanwezigheid en gebruik van een registratiesysteem voor klinische parameters. Het verzamelen van gegevens gebeurt deels via schriftelijke vragenlijsten voor patiënten en zorgverleners en deels via medisch dossieronderzoek. De patiëntenvragenlijst bevat items over patiëntkenmerken, patiënttevredenheid en kwaliteit van leven. Deze vragenlijst bevat tevens een toestemmingsformulier om in de status van de desbetreffende patiënt te kijken. Uit de medische statussen zal vervolgens informatie worden gehaald over de verleende zorg (waaronder data en waarden van gemeten HbA1c (primaire uitkomstmaat), bloeddruk en cholesterol). In aanvulling hierop vullen de ziekenhuizen en huisartsenpraktijken vragenlijsten in met vragen over kenmerken van de organisatie en van de diabeteszorg die zij verlenen. KOSTEN Zowel implementatiekosten als direct medische kosten worden nagegaan. Gevalideerde modellen zullen worden gebruikt om deze uitkomsten te extrapoleren om het effect op het optreden van late complicaties te schatten op de kosten en de gezonde levensverwachting.

Samenvatting van de aanvraag

Objectives & research questions: The project aims at testing whether a Breakthrough collaborative -as compared to a usual care group- is an effective and cost-effective strategy to improve diabetes care, its health outcomes and economic costs. Determinants of success are studied. Data on diabetes will also be used to better understand Breakthrough as an implementation method. Design & study population(s): In a controlled trial, 10 regions participate in the Breakthrough collaborative. Ten other regions act as controls (usual care). In total 20 hospitals, 60 general practices and about 2400 patients with diabetes participate in the study. Intervention & implementation strategy: Multidisciplinary teams participate in the Breakthrough collaborative to implement professional guidelines and best practices for diabetes care. Outcome measures & process indicators: Outcome indicators include HbA1c (primary outcome measure), blood pressure and cholesterol levels. In addition, intermediate outcome measures are included on self-management of patients (e.g. patients' subjective assessments of aspects of care provision), on professional performance and organisation of care (availability and content of protocols, process indicators) and on the availability and use of a system to administrate clinical parameters. Power & data analysis: Assuming an expected mean difference in HbA1c of 0.4%, alpha=0.05, beta=0.20, and rho=0.03, we need 1240 patients in hospitals and 1125 patients in general practices. Multilevel logistic regression analyses will be performed to evaluate the influence of the Breakthrough collaborative and to identify determinants of success. Economic evaluation: Costs and health effects in intermediate terms and in quality-adjusted life years are measured and analysed by determinant factors. Validated Dutch models will extrapolate these figures to estimate lifetime costs and effectiveness of improved care in relation to late complications. Cost will include both implementation and medical costs. Time schedule: In December 2004-January 2005 patients are included and pre measurements take place. From January 2005-December 2005 the Breakthrough collaborative is performed. Post-measurements take place from December 2005-March 2006. January 2006-December 2006 is a period of consolidation. In December 2006-March 2007 follow up measurements are carried out. April-November 2007 is used to analyse and report the findings. Doelstelling / vraagstelling: In het project wordt de effectiviteit en kosteneffectiviteit nagegaan van de Doorbraakmethode in het verbeteren van de diabeteszorg, haar gezondheidsuitkomsten en haar economische kosten. Een vergelijking met usual care vindt plaats. Determinanten van succes worden bepaald. De studie wordt tevens gebruikt om de Doorbraakmethode zélf nader te verkennen. Opzet & studiepopulatie: In een gecontroleerde studie nemen 10 regio's deel aan het Doorbraakproject. Tien andere regio's fungeren als controle groep (usual care). In de studie participeren 20 ziekenhuizen, 60 huisartspraktijken en ongeveer 2400 diabetespatiënten. Interventie & implementatiestrategie: Multidisciplinaire teams participeren in een diabetes Doorbraakproject om richtlijnen en 'best practices' voor diabeteszorg te implementeren. Uitkomstmaten en procesindicatoren: Outcome indicatoren zijn HbA1c (primaire uitkomstmaat), bloeddruk- en cholesterolwaarde. Hiernaast zijn er intermediaire uitkomstmaten geselecteerd op het terrein van zelfmanagement van patiënten (o.a.subjectieve inschattingen van patiënten van zorgverleningaspecten), professioneel handelen en de organisatie van zorg (proces indicatoren, aanwezigheid en inhoud van protocollen), en aanwezigheid en gebruik van een registratiesysteem voor klinische parameters. Power & data analyse: Uitgaand van een verschil in gemiddeld HbA1c van 0.4%, alpha=0.05, beta=0.20 en rho=0.03, hebben we 1240 patiënten in ziekenhuizen en1125 patiënten in huisartspraktijken nodig. Met multilevel logistische regressie analyses wordt de invloed van deelname aan Doorbraak geëvalueerd en worden succesdeterminanten bepaald. Economische evaluatie: Kosten en gezondheidseffecten in intermediaire uitkomstmaten en gezondheidsgewogen jaren worden bepaald en geanalyseerd op voorspellende factoren. Gevalideerde modellen zullen dienen om deze uitkomsten te extrapoleren om het effect op het optreden van late complicaties te schatten op de kosten en de gezonde levensverwachting. Zowel implementatie als direct medische kosten worden meegenomen. Planning: In december 2004-januari 2005 worden patiënten geïncludeerd en vinden voormetingen plaats. Het Doorbraak project loopt in 2005. In december 2005-maart 2006 vinden nametingen plaats. Hierna volgt een jaar (2006) van consolidatie. In december 2006-maart 2007 worden follow up metingen uitgevoerd. In april-november 2007 worden data geanalyseerd en gerapporteerd.

Kenmerken

Projectnummer:
94514405
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2004
2008
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. M.E.J.L. Hulscher PhD
Verantwoordelijke organisatie:
Radboudumc