Association between common genetic variation and drug-related valincidents in older persons
Projectomschrijving
Een derde van de 65 plussers valt tenminste jaarlijks. Bij een vijfde van de valincidenten is er sprake van lichamelijk letsel en bij een tiende ernstig letsel, zoals een heupfractuur of hoofdletsel. Een belangrijke valrisicofactor is het gebruik van bepaalde medicijnen. Medicijnen werkzaam op het centraal zenuwstelsel of hart- en vaatstelsel kunnen leiden tot bijwerkingen zoals vallen. Niet iedereen heeft bijwerkingen en dit is gedeeltelijk genetisch bepaald, hierover is echter nog weinig bekend.
Resultaat
In deze studie is naar voren gekomen dat bepaalde genetische varianten een belangrijke rol spelen bij het risico op vallen bij gebruik van slaap- en kalmerende middelen. Bij een middel voor hart- en vaatziekten werd geen belangrijke rol voor genetische variatie ter verklaring van het valrisico gevonden. Vroege herkenning van genetische variatie kan naar verwachting leiden tot voorkoming van valincidenten gerelateerd aan het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen. Ter bevestiging van klinische toepasbaarheid is verder onderzoek aangewezen.
Richtlijn
Van de onderzoeksprojecten uit het ZonMw programma Goed Gebruik Geneesmiddelen (GGG) is inzichtelijk gemaakt of zij aansluiten bij de richtlijnen en/of modules in de FMS Richtlijnendatabase. Dit onderzoek sluit aan op de volgende richtlijn in de FMS Richtlijnendatabase
Producten
Auteur: Wood, Andrew R, Esko, Tonu, Yang, Jian, Vedantam, Sailaja, Pers, Tune H, Gustafsson, Stefan, Chu, Audrey Y, Estrada, Karol, Luan, Jian'an, Kutalik, Zoltán, Amin, Najaf, Buchkovich, Martin L, Croteau-Chonka, Damien C, Day, Felix R, Duan, Yanan, Fall, Tove, Fehrmann, Rudolf, Ferreira, Teresa, Jackson, Anne U, Karjalainen, Juha, Lo, Ken Sin, Locke, Adam E, Mägi, Reedik, Mihailov, Evelin, Porcu, Eleonora, Randall, Joshua C, Scherag, André, Vinkhuyzen, Anna A E, Westra, Harm-Jan, Winkler, Thomas W
Magazine: Nature Genetics
Auteur: Kok, Dieuwertje E. G., Dhonukshe-Rutten, Rosalie A. M., Lute, Carolien, Heil, Sandra G., Uitterlinden, André G., van der Velde, Nathalie, van Meurs, Joyce B. J., van Schoor, Natasja M., Hooiveld, Guido J. E. J., de Groot, Lisette C. P. G. M., Kampman, Ellen, Steegenga, Wilma T.
Magazine: Clinical Epigenetics
Auteur: Ham, Annelies C., Swart, Karin M. A., Enneman, Anke W., van Dijk, Suzanne C., Oliai Araghi, Sadaf, van Wijngaarden, Janneke P., van der Zwaluw, Nikita L., Brouwer-Brolsma, Elske M., Dhonukshe-Rutten, Rosalie A. M., van Schoor, Natasja M., van der Cammen, Tischa J. M., Lips, Paul, de Groot, Lisette C. P. G. M., Uitterlinden, André G., Witkamp, Renger F., Stricker, Bruno H., van der Velde, Nathalie
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: van Dijk, S. C., de Jongh, R. T., Enneman, A. W., Ham, A. C., Swart, K. M. A., van Wijngaarden, J. P., van der Zwaluw, N. L., Brouwer-Brolsma, E. M., van Schoor, N. M., Dhonukshe-Rutten, R. A. M., Lips, P., de Groot, C. P. G. M., Smulders, Y. M., Blom, H. J., Feskens, E. J., Geleijnse, J. M., van den Meiracker, A. H., Mattace Raso, F. U. S., Uitterlinden, A. G., Zillikens, M. C., van der Velde, N.
Magazine: Journal of Bone and Mineral Metabolism
Auteur: Ham, Annelies C., Enneman, Anke W., van Dijk, Suzanne C., Oliai Araghi, Sadaf, Swart, Karin M. A., Sohl, Evelien, van Wijngaarden, Janneke P., van der Zwaluw, Nikita L., Brouwer-Brolsma, Elske M., Dhonukshe-Rutten, Rosalie A. M., van Schoor, Natasja M., van der Cammen, Tischa J. M., Zillikens, M. Carola, de Jonge, Robert, Lips, Paul, de Groot, Lisette C. P. G. M., van Meurs, Joyce B. J., Uitterlinden, André G., Witkamp, Renger F., Stricker, Bruno H. C., van der Velde, Nathalie
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: Swart, Karin M. A., Ham, Annelies C., van Wijngaarden, Janneke P., Enneman, Anke W., van Dijk, Suzanne C., Sohl, Evelien, Brouwer-Brolsma, Elske M., van der Zwaluw, Nikita L., Carola Zillikens, M., Dhonukshe-Rutten, Rosalie A. M., van der Velde, Nathalie, Brug, Johannes, Uitterlinden, André G., de Groot, Lisette C. P. G. M., Lips, Paul, van Schoor, Natasja M.
Magazine: Calcified Tissue International
Auteur: Moayyeri, A., Hsu, Y.-H., Karasik, D., Estrada, K., Xiao, S.-M., Nielson, C., Srikanth, P., Giroux, S., Wilson, S. G., Zheng, H.-F., Smith, A. V., Pye, S. R., Leo, P. J., Teumer, A., Hwang, J.-Y., Ohlsson, C., McGuigan, F., Minster, R. L., Hayward, C., Olmos, J. M., Lyytikainen, L.-P., Lewis, J. R., Swart, K. M. A., Masi, L., Oldmeadow, C., Holliday, E. G., Cheng, S., van Schoor, N. M., Harvey, N. C., Kruk, M., del Greco M, F., Igl, W., Trummer, O., Grigoriou, E., Luben, R., Liu, C.-T., Zhou, Y.
Magazine: Human Molecular Genetics
Auteur: Pers, Tune H., Karjalainen, Juha M., Chan, Yingleong, Westra, Harm-Jan, Wood, Andrew R., Yang, Jian, Lui, Julian C., Vedantam, Sailaja, Gustafsson, Stefan, Esko, Tonu, Frayling, Tim, Speliotes, Elizabeth K., Boehnke, Michael, Raychaudhuri, Soumya, Fehrmann, Rudolf S. N., Hirschhorn, Joel N., Franke, Lude
Magazine: Nature Communications
Auteur: van Wijngaarden, Janneke P, Dhonukshe-Rutten, Rosalie AM, van Schoor, Natasja M, van der Velde, Nathalie, Swart, Karin MA, Enneman, Anke W, van Dijk, Suzanne C, Brouwer-Brolsma, Elske M, Zillikens, M Carola, van Meurs, Joyce BJ, Brug, Johannes, Uitterlinden, André G, Lips, Paul, de Groot, Lisette CPGM
Magazine: BMC Geriatrics
Auteur: van Wijngaarden, J. P., Swart, K. M., Enneman, A. W., Dhonukshe-Rutten, R. A., van Dijk, S. C., Ham, A. C., Brouwer-Brolsma, E. M., van der Zwaluw, N. L., Sohl, E., van Meurs, J. B., Zillikens, M. C., van Schoor, N. M., van der Velde, N., Brug, J., Uitterlinden, A. G., Lips, P., de Groot, L. C.
Magazine: American Journal of Clinical Nutrition
Auteur: Winkler, Thomas W., Justice, Anne E., Graff, Mariaelisa, Barata, Llilda, Feitosa, Mary F., Chu, Su, Czajkowski, Jacek, Esko, Tõnu, Fall, Tove, Kilpeläinen, Tuomas O., Lu, Yingchang, Mägi, Reedik, Mihailov, Evelin, Pers, Tune H., Rüeger, Sina, Teumer, Alexander, Ehret, Georg B., Ferreira, Teresa, Heard-Costa, Nancy L., Karjalainen, Juha, Lagou, Vasiliki, Mahajan, Anubha, Neinast, Michael D., Prokopenko, Inga, Simino, Jeannette, Teslovich, Tanya M., Jansen, Rick, Westra, Harm-Jan, White, Charl
Magazine: PLoS Genetics
Auteur: Ham, Annelies C., Swart, Karin M. A., Enneman, Anke W., van Dijk, Suzanne C., Oliai Araghi, Sadaf, van Wijngaarden, Janneke P., van der Zwaluw, Nikita L., Brouwer-Brolsma, Elske M., Dhonukshe-Rutten, Rosalie A. M., van Schoor, Natasja M., van der Cammen, Tischa J. M., Lips, Paul, de Groot, Lisette C. P. G. M., Uitterlinden, André G., Witkamp, Renger F., Stricker, Bruno H., van der Velde, Nathalie
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: van Dijk, S.C., Enneman, A.W., van Meurs, J., Swart, K.M.A., Ham, A.H., van Wijngaarden, J.P., Brouwer-Brolsma, E.M., van der Zwaluw, N.L., van Schoor, N.M., Dhonukshe-Rutten, R.A.M., de Groot, L.C.P.G.M., Lips, P., Uitterlinden, A.G., Blom, H., Geleijnse, J.M., Feskens, E., de Jongh, R.T., Smulders, Y.M., van den Meiracker, A.H., Mattace-Raso, F.U.S., van der Velde, N.
Magazine: Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases
Auteur: Zheng, Hou-Feng, Forgetta, Vincenzo, Hsu, Yi-Hsiang, Estrada, Karol, Rosello-Diez, Alberto, Leo, Paul J., Dahia, Chitra L., Park-Min, Kyung Hyun, Tobias, Jonathan H., Kooperberg, Charles, Kleinman, Aaron, Styrkarsdottir, Unnur, Liu, Ching-Ti, Uggla, Charlotta, Evans, Daniel S., Nielson, Carrie M., Walter, Klaudia, Pettersson-Kymmer, Ulrika, McCarthy, Shane, Eriksson, Joel, Kwan, Tony, Jhamai, Mila, Trajanoska, Katerina, Memari, Yasin, Min, Josine, Huang, Jie, Danecek, Petr, Wilmot, Beth, Li, Rui
Magazine: Nature
Auteur: Pers, Tune H., Karjalainen, Juha M., Chan, Yingleong, Westra, Harm-Jan, Wood, Andrew R., Yang, Jian, Lui, Julian C., Vedantam, Sailaja, Gustafsson, Stefan, Esko, Tonu, Frayling, Tim, Speliotes, Elizabeth K., Boehnke, Michael, Raychaudhuri, Soumya, Fehrmann, Rudolf S. N., Hirschhorn, Joel N., Franke, Lude
Magazine: Nature Communications
Auteur: Swart, K M A, Enneman, A W, van Wijngaarden, J P, van Dijk, S C, Brouwer-Brolsma, E M, Ham, A C, Dhonukshe-Rutten, R A M, van der Velde, N, Brug, J, van Meurs, J B J, de Groot, L C P G M, Uitterlinden, A G, Lips, P, van Schoor, N M
Magazine: European Journal of Clinical Nutrition
Auteur: Enneman, Anke W., Swart, Karin M. A., van Wijngaarden, Janneke P., van Dijk, Suzanne C., Ham, Annelies C., Brouwer-Brolsma, Elske M., van der Zwaluw, Nikita L., Dhonukshe-Rutten, Rosalie A. M., van der Cammen, Tischa J. M., de Groot, Lisette C. P. G. M., van Meurs, Joyce, Lips, Paul, Uitterlinden, André G., Zillikens, M. Carola, van Schoor, Natasja M., van der Velde, Nathalie
Magazine: Calcified Tissue International
Verslagen
Eindverslag
Een derde van de 65+’rs valt tenminste jaarlijks. Bij een vijfde van de valincidenten is er sprake van lichamelijk letsel en bij een tiende ernstig letsel zoals een heupfractuur of hoofdletsel. Een belangrijke valrisicofactor is het gebruik van bepaalde medicijnen. Medicijnen werkzaam op het centraal zenuwstelsel of hart- en vaatstelsel kunnen leiden tot bijwerkingen zoals vallen. Niet iedereen heeft bijwerkingen en dit is gedeeltelijk genetisch bepaald, hierover is echter nog weinig bekend.
In deze studie is naar voren gekomen dat bepaalde genetische varianten een belangrijke rol spelen bij het risico op vallen door gebruik van slaap- en kalmerende middelen. Bij een middel voor hart- en vaatziekten werd geen belangrijke rol voor genetische variatie ter verklaring van het valrisico gevonden.
Vroege herkenning van genetische variatie kan naar verwachting leiden tot voorkoming van valincidenten gerelateerd aan het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen. Ter bevestiging van klinische toepasbaarheid is verder onderzoek aangewezen.
Vallen bij ouderen vormt een groot gezondheidszorgprobleem. Circa een derde van de vijfenzestigplussers valt tenminste één keer per jaar en de helft daarvan valt vaker. Bij ruim een vijfde van de valincidenten is er sprake van lichamelijk letsel, bij een tiende zelfs ernstig letsel, zoals bijvoorbeeld een heupfractuur of ernstig hoofdletsel.
Er zijn meerdere risicofactoren voor vallincidenten en een belangrijke daarvan is het gebruik van bepaalde medicamenten. Vooral medicamenten die werkzaam zijn op het centraal zenuwstelsel of het hart- en vaatstelsel kunnen leiden tot bijwerkingen die een val tot gevolg hebben. Niet iedereen heeft echter last van bijwerkingen en voor een belangrijk deel is dit waarschijnlijk genetisch bepaald. Over de precieze relatie tussen genen en medicatiebijwerkingen is echter nog weinig bekend. Zodoende wordt in deze studie onderzocht welke genetische varianten leiden tot een verhoogd risico op medicatie-gerelateerd vallen. Hierbij kan gedacht worden aan genetische varianten die zorgen voor een vertraagde afbraak van een medicament of die een verhoogde gevoeligheid voor bepaalde medicamenten tot gevolg hebben. Vroege herkenning van deze genetische variatie kan naar verwachting in de toekomst leiden tot beter, gepersonaliseerd voorschrijven van medicamenten met dien ten gevolge een veel lagere kans op vallen en andere bijwerkingen.