Morphine for palliative treatment of refractory dyspnea in patients with advanced COPD: benefits and respiratory adverse effects
Projectomschrijving
Samenvatting na afronding
Kortademigheid is de meest voorkomende klacht van patiënten met gevorderd COPD en wordt vaak onvoldoende behandeld.
Dit project had tot doel effect van morfine vast te stellen op kortademigheid bij mensen met gevorderd COPD op: de kwaliteit van leven, bijwerkingen en kosten.
Daarnaast was als doel gesteld om te achterhalen of een goede reactie op morfine voorspeld kan worden en wat de bereidheid van patiënten is om opioïden te gebruiken.
Onderzoek
Dit onderzoeksproject is uitgevoerd aan de hand van literatuuronderzoek, een interventieonderzoek met morfinetabletten of placebo gedurende 4 weken, en het afnemen van een vragenlijstonderzoek naar bereidheid tot gebruik van opioïden.
Resultaten
Het gebruik van morfine gedurende 4 weken verbetert de kwaliteit van leven en is kosteneffectief, zonder te leiden tot serieuze bijwerkingen. Bij mensen met ernstigere kortademigheid of een hogere BMI werkt morfine vaak beter. Tot slot is de bereidheid om opioïden te gebruiken wisselend. De arts is hierbij een belangrijke bron van informatie.
Samenvatting bij start
Waarom?
Kortademigheid is de meest voorkomende klacht van patiënten met gevorderd COPD en wordt vaak onvoldoende behandeld. Morfine is een effectief medicijn en wordt aanbevolen in de huidige richtlijnen voor behandeling van ernstige kortademigheid.
Doel?
Doelen van de huidige studie zijn het onderzoeken van de effecten van morfine op kwaliteit van leven en nagaan of toediening van morfine leidt tot negatieve effecten op de ademhaling. Daarnaast wordt onderzocht of we kunnen voorspellen bij wie morfine een positief resultaat zal hebben. Tenslotte wordt een analyse verricht van kosten-effectiviteit.
Hoe?
Voor dit onderzoek zullen 120 patiënten met gevorderd COPD en ernstige kortademigheid ondanks optimale behandeling worden verdeeld in twee groepen. Eén groep krijgt morfinetabletten. De andere groep krijgt placebomedicatie. Bij beide groepen worden aspecten gemeten zoals ziekte-specifieke kwaliteit van leven, longfunctie, zuurstofgehalte, uithoudingsvermogen en het gebruik van zorg.
Meer informatie
- Jaarprijs Palliatieve Zorg Onderzoek en Palliactief-award toegekend aan IKNL-adviseur Cindy van den Berg-Verberkt (nov 2020)
- Patiënten met ernstig COPD gebaat bij dagelijkse dosis morfine (aug 2020, Maastricht University)
Dagelijks gebruik van een lage dosis morfinetabletten door patiënten met een ernstige vorm van de longziekte COPD heeft een positief effect op hun kwaliteit van leven. Bovendien treden er geen negatieve bijwerkingen op. Dat blijkt uit een recente studie van Cindy van den Berg-Verberkt en dr. Daisy Janssen, beiden verbonden aan kennis- en behandelcentrum Ciro en de Universiteit Maastricht (UM). De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift JAMA Internal Medicine.
Richtlijn
Van de onderzoeksprojecten uit het ZonMw programma Goed Gebruik Geneesmiddelen (GGG) is inzichtelijk gemaakt of zij aansluiten bij de richtlijnen en/of modules in de FMS Richtlijnendatabase. Dit onderzoek sluit aan op de volgende richtlijn in de FMS Richtlijnendatabase.
Producten
Auteur: Cindy A. Verberkt , Marieke H.J. van den Beuken-van Everdingen , Jos M.G.A. Schols , Sushma Datla , Carmen D. Dirksen , Miriam J. Johnson , Sander M.J. van Kuijk , Emiel F.M. Wouters and Daisy J.A. Janssen
Magazine: European Respiratory Journal
Auteur: Cornelia A. Verberkt, Marieke H.J. van den Beuken-van Everdingen, Carmen D. Dirksen, Jos M.G.A. Schols, Emiel F.M. Wouters, Daisy J.A. Janssen
Magazine: Respiratory medicine
Auteur: Cornelia A. Verberkt, MSc; Marieke H. J. van den Beuken-van Everdingen, MD, PhD; Jos M. G. A. Schols, MD, PhD; Niels Hameleers, MSc; Emiel F. M. Wouters, MD, PhD; Daisy J. A. Janssen, MD, PhD
Magazine: JAMA Internal Medicine
Auteur: Cornelia A. Verberkt, Marieke H.J. van den Beuken-van Everdingen, Emiel F.M. Wouters and Daisy J.A. Janssen
Magazine: European Respiratory Journal
Auteur: Verberkt, C.A., van den Beuken-van Everdingen, M.H.J., Franssen, F.M.E., Dirksen, C.D., Schols, J.M.G.A., Wouters, E.F.M., Janssen, D.J.A.
Magazine: Contemporary Clinical Trials
Verslagen
Eindverslag
Waarom?
Kortademigheid is de meest voorkomende klacht van patiënten met gevorderd COPD en wordt vaak onvoldoende behandeld.
Doel
Het vaststellen van effect van morfine op:
· kwaliteit van leven
· bijwerkingen
· kosten
Daarnaast achterhalen of een goede reactie op morfine voorspeld kan worden en bereidheid om opioïden te gebruiken.
Hoe?
· Literatuuronderzoek;
· Interventieonderzoek met morfinetabletten of placebo voor 4 weken;
· Vragenlijstonderzoek naar bereidheid tot gebruik van opioïden.
Resultaten
Morfine voor 4 weken verbetert de kwaliteit van leven en is kosteneffectief, zonder te leiden tot serieuze bijwerkingen. Bij mensen met ernstigere kortademigheid of een hogere BMI werkt morfine vaak beter. Tot slot is de bereidheid om opioïden te gebruiken wisselend. De arts is hierbij een belangrijke bron van informatie.
Samenvatting van de aanvraag
Kortademigheid is de meest voorkomende klacht van patiënten met gevorderd COPD en wordt vaak onvoldoende behandeld. Morfine is een effectief medicijn en wordt aanbevolen in de huidige richtlijnen voor palliatieve behandeling van ernstige kortademigheid. Desondanks schrijven (long)artsen maar zelden morfine voor aan patiënten met gevorderd COPD. Belemmeringen om morfine voor te schrijven zijn onduidelijkheden over het effect op kwaliteit van leven en zorgen over negatieve effecten op de ademhaling. Daarnaast is onduidelijk bij welke patiënten een positief effect van morfine verwacht kan worden. Doelen van de huidige interventiestudie zijn het onderzoeken van de effecten van orale toediening van morfine op kwaliteit van leven en na te gaan of toediening van morfine leidt tot negatieve effecten op de ademhaling. Daarnaast wordt onderzocht of de ernst en de beschrijving van kortademigheid door de patiënt een positief resultaat van morfine kan voorspellen. Tenslotte wordt een analyse verricht van kosten-effectiviteit. Voor dit onderzoek zullen 120 stabiele patiënten met gevorderd COPD en ernstige kortademigheid ondanks optimale behandeling worden verdeeld in twee groepen. Eén groep krijgt morfinetabletten. De andere groep krijgt placebomedicatie. Bij beide groepen zullen metingen gedaan worden bij de start van de studie en na één, twee en vier weken. Ziekte-specifieke kwaliteit van leven, longfunctie, zuurstofsaturatie, bloedgaswaarden en veranderingen hierin zullen worden vergeleken tussen patiënten in de interventiegroep en patiënten in de controlegroep. De relatie tussen effect van morfine en ernst van kortademigheid en omschrijving door de patiënt van kortademigheid zal worden onderzocht. Een model zal worden ontwikkeld om kosten-effectiviteit te analyseren. De resultaten van het huidige project zullen worden gebruikt om de richtlijnen over palliatieve behandeling van ernstige kortademigheid beter wetenschappelijk te onderbouwen.