Utilisation, effectiveness in daily practice, and adverse effects of antidepressants in ambulatory elderly.
Projectomschrijving
Doel
Doel van het project was inzicht te krijgen in de frequentie van het gebruik van antidepressiva, de therapietrouw, de risico’s en de werkzaamheid van antidepressiva bij ouderen.
Resultaten
De resultaten laten zien dat het gebruik van antidepressiva de laatste 15 jaar is gestegen, terwijl het aantal nieuwe gebruikers redelijk stabiel bleef. Ook zagen de onderzoekers dat antidepressiva in de loop van de jaren steeds vaker werden voorgeschreven voor 'off-label' indicaties. Oudere antidepressiva gebruikers verzilverden hun recepten tijdig bij de apotheek, maar ze stopten wel vaak voortijdig met hun behandeling. Het relatieve risico van een aantal bekende bijwerkingen is gekwantificeerd voor de oudere populatie, en ook is een aantal nieuwe nadelige effecten geïdentificeerd. SSRIs bleken echter ook gunstige nevenwerkingen te hebben; er werd een beschermend effect gevonden op het optreden van een hartinfarct, en SSRI-gebruik bleek geassocieerd met een betere slaapkwaliteit. Daarnaast hebben de onderzoekers verschillende genen gevonden die de respons op antidepressiva beïnvloeden en dus mogelijk invloed hebben op de effectiviteit en het optreden van bijwerkingen.
Producten
Auteur: Noordam R, Aarts N, Leening MJ, Tiemeier H, Franco OH, Hofman A, Stricker BH, Visser LE.
Magazine: European Journal of Clinical Pharmacology
Auteur: N Aarts*, S Akoudad*, R Noordam, A Hofman, MA Ikram, BH Stricker, LE Visser, MW Vernooij.
Magazine: Stroke
Auteur: CM Sitlani, KM Rice, T Lumley, B McKnight, LA Cupples, CL Avery, R Noordam, BH Stricker, EA Whitsel, BM Psaty.
Magazine: Statistics in Medicine
Auteur: K Cheung, N Aarts, R Noordam, JC van Blijderveen, MC Sturkenboom, R Ruiter, LE Visser, BH Stricker.
Magazine: Journal of Affective Disorders
Auteur: Noordam, Raymond, Aarts, Nikkie, Leening, Maarten J. G., Tiemeier, Henning, Franco, Oscar H., Hofman, Albert, Stricker, Bruno H., Visser, Loes E.
Magazine: European Journal of Clinical Pharmacology
Auteur: Aarts, Nikkie, Zuurbier, Lisette A., Noordam, Raymond, Hofman, Albert, Tiemeier, Henning, Stricker, Bruno H., Visser, Loes E.
Magazine: Journal of Clinical Sleep Medicine
Auteur: Aarts, Nikkie, Noordam, Raymond, Hofman, Albert, Tiemeier, Henning, Stricker, Bruno H., Visser, Loes E.
Magazine: International Journal of Clinical Pharmacy
Auteur: Noordam R, van den Berg ME, Niemeijer MN, Aarts N, Hofman A, Tiemeier H, Kors JA, Stricker BH, Eijgelsheim M, Visser LE, Rijnbeek PR.
Magazine: Psychological Medicine
Auteur: Noordam, Raymond, Avery, Christy L, Visser, Loes E, Stricker, Bruno H
Magazine: Pharmacogenomics
Auteur: Noordam, R., van den Berg, M. E., Niemeijer, M. N., Aarts, N., Hofman, A., Tiemeier, H., Kors, J. A., Stricker, B. H., Eijgelsheim, M., Visser, L. E., Rijnbeek, P. R.
Magazine: Psychological Medicine
Auteur: Noordam, Raymond, Aarts, Nikkie, Peeters, Robin P., Hofman, Albert, Stricker, Bruno H., Visser, Loes E.
Magazine: Journal of Clinical Psychiatry
Auteur: Akoudad, Saloua, Aarts, Nikkie, Noordam, Raymond, Ikram, M. Arfan, Tiemeier, Henning, Hofman, Albert, Stricker, Bruno H., Vernooij, Meike W., Visser, Loes E.
Magazine: Stroke
Auteur: Akoudad, Saloua, Aarts, Nikkie, Noordam, Raymond, Ikram, M. Arfan, Tiemeier, Henning, Hofman, Albert, Stricker, Bruno H., Vernooij, Meike W., Visser, Loes E.
Magazine: Stroke
Auteur: N Aarts, R Noordam, A Hofman, H Tiemeier, BH Stricker, LE Visser.
Magazine: European Psychiatry
Auteur: Noordam, R., Aarts, N., de Keyser, C. E., Hofman, A., Stricker, B. H., Visser, L. E.
Magazine: Journal of Psychopharmacology
Auteur: Raymond Noordam, MSc,*Þ Nikkie Aarts, MSc,*Þ Albert Hofman, MD, PhD,Þþ Ron H.N. van Schaik, PhD,§ Bruno H. Stricker, Mmed, PhD,*Þþ|| and Loes E. Visser, PharmD PhD*Þ¶ From the Departments of *Internal Medicine and †Epidemiology, Erasmus Medical Center, Rotterdam; ‡Netherlands Consortium of Healthy Ageing, Leiden; Departments of §Clinical Chemistry, Erasmus Medical Center, Rotterdam; ||Inspectorate of Health Care, the Hague; and ¶Department of Hospital Pharmacy, Erasmus Medical Ce
Magazine: Journal of clinical psychopharmacology
Auteur: R Noordam, N Aarts, H Tiemeier, A Hofman, BH Stricker, LE Visser.
Magazine: Journal of Clinical Psychiatry
Auteur: R Noordam, N Aarts, KM Verhamme, MC Sturkenboom, BH Stricker, LE Visser.
Magazine: European Journal of Clinical Pharmacology
Auteur: R Noordam, ME van den Berg, MN Niemeijer, N Aarts, MJG Leening JW Deckers, A Hofman, PR Rijnbeek, M Eijgelsheim, JA Kors, Bruno H Stricker, LE Visser.
Magazine: Journal of clinical psychopharmacology
Auteur: Nikkie Aarts, Raymond Noordam, Bruno Stricker, Loes Visser.
Magazine: Pharmaceutisch Weekblad
Auteur: Maljuric, Nevena M., Noordam, Raymond, Aarts, Nikkie, Niemeijer, Maartje N., van den Berg, Marten E., Hofman, Albert, Kors, Jan A., Stricker, Bruno H., Visser, Loes E.
Magazine: British Journal of Clinical Pharmacology
Auteur: R Noordam, N Direk, CM Sitlani, N Aarts, H Tiemeier, A Hofman, AG Uitterlinden, BM Psaty, BH Stricker, LE Visser.
Magazine: Journal of Psychiatric Research
Auteur: Raymond Noordam.
Auteur: Nikkie Aarts
Verslagen
Eindverslag
Het doel van het project was om inzicht te krijgen in de frequentie van het gebruik van antidepressiva, de therapietrouw, de risico’s en de werkzaamheid van antidepressiva bij ouderen. Onze resultaten laten zien dat het gebruik van antidepressiva de laatste 15 jaar is gestegen, terwijl het aantal nieuwe gebruikers redelijk stabiel bleef. Tevens zagen we dat antidepressiva in de loop van de jaren steeds vaker werden voorgeschreven voor 'off-label' indicaties. Oudere antidepressiva gebruikers verzilverden hun recepten tijdig bij de apotheek, maar ze stopten wel vaak voortijdig met hun behandeling. We hebben het relatieve risico van een aantal bekende bijwerkingen gekwantificeerd voor de oudere populatie, en tevens een aantal nieuwe nadelige effecten geidentificeerd. SSRIs bleken echter ook gunstige nevenwerkingen te hebben; er werd een beschermend effect gevonden op het optreden van een hartinfarct, en SSRI gebruik bleek geassocieerd met een betere slaap kwaliteit. Daarnaast hebben we verschillende genen gevonden die de respons op antidepressiva beïnvloeden en dus mogelijk invloed hebben op de effectiviteit en het optreden van bijwerkingen. De resultaten van de verschillende studies zijn gepresenteerd op (inter)nationale en congressen en worden gepubliceerd in verschillende wetenschappelijke Engelstalige tijdschriften.
Per 1 oktober 2010 is het project ‘Utilisation, effectiveness in daily practice, and adverse effects of antidepressants in ambulatory elderly’ van start gegaan. Het doel van het project is om inzicht te krijgen in de frequentie van gebruik van antidepressiva, de therapietrouw, de werkzaamheid en de risico’s van antidepressiva bij oudere patiënten. Het onderzoek wordt uitgevoerd met behulp van gegevens uit het Erasmus Rotterdam Gezondheid en Ouderen cohort (ERGO), de Integrated Primary Care Information (IPCI) database, en het PHARMO Record Linkage System.
Gedurende het eerste jaar zijn 2 promovendi aangetrokken. Gedurende het tweede jaar werd op de volgende punten vooruitgang geboekt. Ten eerste werd binnen ERGO meegewerkt aan het coderen van data met betrekking tot het optreden van depressie en de dataverzameling van een aantal uitkomsten welke ook in dit project als uitkomst of als cofactor zullen worden bestudeerd. Ten tweede werd een studie gedaan naar de incidentie en prevalentie van gebruik van antidepressiva binnen ERGO. Ten derde werden twee studies gedaan naar het switchen en beëindigen van antidepressiva binnen ERGO en welke factoren hierop van invloed zijn. De eerste studie betrof factoren zoals co-morbiditeiten en polyfarmacie, de andere studie was gericht op genetische factoren. Ten vierde werd in ERGO onderzocht wat het effect van de verschillende groepen antidepressiva is op een aantal slaapparameters. Als laatste zijn we momenteel bezig met een studie in IPCI om te onderzoeken of er verschillen zijn in het risico op zelfdoding of een poging tot zelfdoding tussen de verschillende groepen antidepressiva.