Mobiele menu

Cost-effectiveness of a short-term cognitive-behavioural intervention by mental health nurse-practitioners for primary care patients with an undifferentiated somatoform disorder

Projectomschrijving

Helpen gesprekken met een praktijkondersteuners (POH)-GGZ in de huisartsenpraktijk voor patiënten met onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten?

De onderzochte interventie bestond uit zes gesprekken met de POH-GGZ, gebaseerd op zgn. probleemoplossende therapie. Deze werd vergeleken met gebruikelijke zorg. De belangrijkste uitkomsten waren fysiek functioneren, mentaal functioneren, angst, depressie, en ernst van de klachten. Er zijn vragenlijsten afgenomen vóór het eerste gesprek en na 2, 4 en 12 maanden. In de groep die gesprekken kreeg (n=111) ging het fysiek functioneren vooruit, waren er minder beperkingen ten gevolge van fysieke problemen en minder pijn dan in de groep die gebruikelijk zorg kreeg (n=87). In de totale groep waren de effecten beperkt, ze bleken groter als de klachten korter bestonden en als er minder bijkomende lichamelijke aandoeningen waren. Er waren geen verschillen voor angst, depressie en ernst van fysieke symptomen. De interventie was kosteneffectief.

Producten

Titel: The CIPRUS study, a nurse-led psychological treatment for patients with undifferentiated somatoform disorder in primary care: study protocol for a randomised controlled trial
Auteur: Sitnikova, Kate, Leone, Stephanie S., Zonneveld, Lyonne N. L., van Marwijk, Harm W. J., Bosmans, Judith E., van der Wouden, Johannes C., van der Horst, Henriëtte E.
Magazine: Trials
Link: https://trialsjournal.biomedcentral.com/track/pdf/10.1186/s13063-017-1951-2
Titel: Management of patients with persistent medically unexplained symptoms: a descriptive study
Auteur: Sitnikova, Kate, Pret-Oskam, Rinske, Dijkstra-Kersten, Sandra M. A., Leone, Stephanie S., van Marwijk, Harm W. J., van der Horst, Henriëtte E., van der Wouden, Johannes C.
Magazine: BMC Family Practice
Link: https://bmcfampract.biomedcentral.com/track/pdf/10.1186/s12875-018-0791-9

Verslagen


Eindverslag

Veel mensen die bij de huisarts komen met onbegrepen klachten, hebben een ongedifferentieerde somatoforme stoornis (OSS). Wie aan deze stoornis lijdt, ontwikkelt onbewust lichamelijke klachten waarvoor geen medische reden gevonden kan worden. Deze klachten gaan meestal niet vanzelf weg en leiden vaak tot verminderd functioneren.

Psychologische zogenaamde ‘cognitieve’ interventies helpen deze mensen actief met hun leven verder te gaan, maar slechts weinig mensen bezoeken een psycholoog. Veel huisartspraktijken maken tegenwoordig gebruik van een praktijkondersteuner voor de geestelijke gezondheidszorg (POH-GGZ,) die kortdurende psychische interventies kan uitvoeren, en ook mensen met OSS kan begeleiden. De POH-GGZ kan de drempel voor psychologische begeleiding verlagen. We weten nog niet wat de effecten en kosten zijn als de POH-GGZ deze mensen in de huisartspraktijk begeleidt, vergeleken met de gebruikelijke werkwijze. In dit onderzoek worden beiden interventies met elkaar vergeleken. We ontwikkelden een interventieprogramma bestaan uit zes sessies met de POH-GGZ, op basis van de principes van 'problem solving treatment' en het zogenaamde gevolgenmodel.

We voerden een onderzoek uit, waarbij het toeval bepaalde of huisartspraktijken deelnamen aan de interventie met de POH-GGZ of gebruikelijke zorg leverden.

De primaire uitkomstmaat was fysiek functioneren. Secundaire uitkomstmaten waren mentaal functioneren en andere aspecten van kwaliteit van leven; angst en depressie en ernst van de lichamelijke klachten.

De deelnemers vulden vragenlijsten in aan het begin van de studie en na 2, 4, 8 en 12 maanden.

Vergeleken met gebruikelijke zorg (n=87) liet de interventiegroep (n=111) statistisch significante verbeteringen zien op fysiek functioneren; een afname van beperkingen ten gevolge van fysieke problemen; en van pijn, over de periode van 12 maanden. Voor angst, depressie en ernst van de fysieke symptomen werden geen verschillen gevonden tussen interventie- en controlegroep.

Positieve effecten werden met name gevonden bij patiënten bij wie de klachten minder lang bestonden en bij wie er sprake was van minder bijkomende somatische aandoeningen.

Concluderend bleek de interventie door de POH-GGZ effectief, met name bij patiënten bij wie de klachten niet meer dan enkele jaren aanwezig waren, of bij wie sprake was van minder bijkomende somatische aandoeningen.
De interventie was kosten-effectief.

Samenvatting van de aanvraag

Objective To estimate costs and effects of a short-term cognitive-behavioural (CB) intervention by mental health nurse practitioners (MHNP) for primary care patients with an undifferentiated somatoform disorder (USD) compared to usual care. Study design An economic evaluation alongside a cluster randomised controlled trial, with assessments at 0, 4, and 12 months. Study population Primary care patients (18+) who meet DSM-IV criteria for a USD. Intervention The intervention group is offered a short-term CB intervention in addition to usual GP care. The treatment rationale is the consequences model that is widely used in secondary care, focusesing on the consequences or problems that arise due to the USD. In 6 sessions patients receive psycho-education, problem solving techniques, activity scheduling and relaxation techniques, as a means to cope with identified problems. The control group receives usual GP care. Primary outcome measures The intervention aims to enhance physical (role) functioning and quality of life as measured by the physical component summary of the RAND-36. Quality of life is measured with the EQ5D. Costs are measured with the TIC-P. Secondary outcomes include somatisation (PHQ-15), and symptoms of depression and anxiety (HADS). Sample size We aim to include 130 patients in each group to detect a clinically relevant effect size of 0.4 on the primary outcome, favouring the intervention group. Anticipated healthcare efficiency gain Assuming 40% of those who take up treatment will benefit from it, a reduction in direct health care costs of approximately €100 per person could be achievable: a reduction in healthcare costs of k€15,000 at a national level. Economic evaluation The economic evaluation is performed from a societal perspective. Cost-effectiveness planes and cost-effectiveness acceptability curves are estimated using bootstrapping. In the budget impact analysis, the cost-effectiveness of intervention and usual care are extrapolated using a simple Markov model over a period of 5 years based on the proposed study. Societal, government (Budget Kader Zorg) and insurer perspectives are considered. Time schedule Months: 1-6: protocol, medical ethical approval, recruit GPs and MHNPs 6-24: recruit patients, start intervention, baseline & follow-up assessments 24-48: follow-up, analysis & reporting. Doel Het schatten van de kosten en effecten van een korte cognitieve gedragstherapie (CB) door praktijkondersteuners GGZ (POH-GGZ) voor patiënten van de huisarts met een ongedifferentieerde somatoforme stoornis (OSD) in vergelijking met gebruikelijke zorg. Onderzoeksopzet Een economische evaluatie naast een clustergerandomiseerde gecontroleerde trial, met evaluaties op 0, 4 en 12 maanden. Onderzoekspopulatie Huisartspatiënten (18 +) die voldoen aan DSM-IV criteria voor een OSD. Interventie De interventiegroep krijgt een korte CB interventie naast normale huisartsenzorg. De rationale van de behandeling is het gevolgenmodel dat veel gebruikt wordt in de tweede lijn, gericht op de gevolgen of problemen die ontstaan door de OSD. In 6 sessies ontvangen patiënten psycho-educatie, probleemoplossende technieken, planning van activiteiten en ontspanningstechnieken, om om te gaan met geconstateerde problemen. De controlegroep krijgt normale huisartsenzorg. Primaire uitkomstmaten De interventie is erop gericht fysiek functioneren en kwaliteit van leven te verbeteren, gemeten met de fysieke component van de RAND-36. Kwaliteit van leven wordt gemeten met de EQ5D, en kosten met de TIC-P. Secundaire uitkomstmaten zijn: somatisatie (PHQ-15), en depressieve en angstsymptomen (HADS). Steekproefgrootte Met 130 patiënten in elke groep valt een klinisch relevant effectgrootte van 0,4 te detecteren op het primaire eindpunt in het voordeel van de interventiegroep. Verwachte gezondheidszorg en efficiencywinst Ervan uitgaande dat 40% van degenen die beginnen van de behandeling profiteren, zou een afname van de directe kosten voor gezondheidszorg van circa €100 per persoon haalbaar zijn, ofwel een besparing voor de Nederlandse gezondheidszorg van €15,000,000. Economische evaluatie De economische evaluatie wordt uitgevoerd vanuit een maatschappelijk perspectief. Kosteneffectiviteit vlakken en kosteneffectiviteit aanvaardbaarheidscurven worden geschat met behulp van bootstrapping. De begrotingsimpactanalyse extrapoleert de kosteneffectiviteit van kortdurende psychologische interventies en gebruikelijke zorg met behulp van een eenvoudige Markov model over een periode van 5 jaar op basis van de verkregen schattingen. Het maatschappelijk perspectief, dat van de overheid (Budget Kader Zorg) en dat van de verzekeraar worden beschouwd. Tijdschema Maanden: 1-6: protocol, medisch ethische goedkeuring, werven huisartsen en POH-GGZs 6-24: werven patiënten, start interventie, basislijn en follow-up evaluaties 24-48: follow-up, analyse en rapportage.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
837002408
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2014
2018
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. P. Slottje
Verantwoordelijke organisatie:
Amsterdam UMC - locatie VUmc