Mobiele menu

Optimizing pharmacotherapy by redefining the role of the pharmacist: integration of the nondispensing pharmacist in the primary care team.

Projectomschrijving

Medicijnen kunnen bijwerkingen, ongewenste effecten en zelfs schade geven die in ernstige gevallen leiden tot ziekenhuisopnames. Een deel van deze ongewenste effecten is te voorkomen, maar in de huidige zorg komen ze nog teveel voor.

Het POINT-onderzoek introduceerde en evalueerde daarom een nieuwe zorgverlener: een apotheker-farmacotherapeut. Deze apotheker-farmacotherapeut werkt als zorgverlener in de huisartspraktijk en is verantwoordelijk voor de farmacotherapeutische zorg. Het ontwikkelen van een opleiding voor de apotheker-farmacotherapeut was onderdeel van de POINT studie.

Resultaten
Uit de studie blijkt dat een apotheker-farmacotherapeut het risico op medicijnschade verlaagt. Er waren minder ziekenhuisopnames door medicijnen dan in de huidige zorg. Patiënten hadden minder bijwerkingen en huisartsen ervoeren zorg als veiliger. Kortom: een in de huisartspraktijk geïntegreerde apotheker-farmacotherapeut kan de farmacotherapeutische zorg veiliger maken.
---

Patiënten die veel geneesmiddelen gebruiken (polyfarmacie) hebben vaak onnodige klachten of bijwerkingen.

Aanleiding
We gaan onderzoeken hoe apothekers dit kunnen verbeteren door anders te werken.

Opzet
We vergelijken drie groepen apothekers die beoordelen of de voorgeschreven geneesmiddelen de beste zijn voor zijn of haar patiënten. We verzamelen in alle drie de groepen gegevens over het geneesmiddelgebruik, bloedwaarden, bezoek aan specialisten en ziekenhuisopnames. In de eerste groep werkt de apotheker alleen in de huisartspraktijk, en niet in de apotheek. Deze verstrekt geen geneesmiddelen en geeft alleen advies. In de tweede en de derde groep werkt de apotheker vanuit de apotheek samen met huisartsen in de regio. Deze apothekers verstrekken wel de geneesmiddelen. In de tweede groep heeft de apotheker een aanvullende opleiding gedaan.

Verwachte resultaten
We verwachten in de eerste groep beter geneesmiddelgebruik en minder ziekenhuisopnames, omdat apotheker en huisarts beter samenwerken vanuit eenzelfde praktijk.

Meer informatie

Producten

Titel: NHG-Wetenschapsdag 2015: Het optimaliseren van farmacotherapie door integratie van een niet-verstrekkende apotheker in de huisartspraktijk (POINT); studie-protocol
Auteur: A. Hazen, V. Sloeserwij, D. Zwart, A. de Bont, M. Bouvy, H. de Gier, N. de Wit, A. Leendertse
Titel: A non-dispensing clinical pharmacist integrated in general practice in the Netherlands
Auteur: A. Hazen
Titel: Wonca conference 2015: Improving pharmaceutical care by integration of a non-dispensing clinical pharmacist in Dutch primary healthcare: a Q-study on the debate.
Auteur: -
Titel: NHG-Wetenschapsdag 2016: Een apotheker-farmacotherapeut in de huisartspraktijk
Auteur: V. Sloeserwij, A. de Bont, A. Hazen, M. Bouvy, H. de Gier, N. de Wit, A. Leendertse, D. Zwart
Titel: NHG-Wetenschapsdag 2017
Auteur: A. Hazen
Titel: NHG-Wetenschapsdag 2015: Een apotheker in de huisartspraktijk: de controverse over klinische farmacie in de eerste lijn
Auteur: A. Hazen, A. van der Wal1, D. Zwart, M. Bouvy, H. de Gier, N. de Wit, A. Leendertse, A. de Bont
Titel: PCNE conference 2015: The non-dispensing clinical pharmacists’ needs in a clinical pharmacy training program
Auteur: A. Hazen, A. de Bont, D. Zwart, A. Leendertse
Titel: Wonca conference 2015: General practitioners’ views on the integration of a non-dispensing pharmacist into general practice
Auteur: -
Titel: Controversy and consensus of integrating a clinical pharmacist into primary care practice
Auteur: A. Hazen, P. van Hartingsveldt
Titel: How to convince the doctor?
Auteur: A. Hazen, P. van Hartingsveldt
Titel: PCNE conference 2015: Pharmacotherapy Optimization through Integration of Non-dispensing pharmacist in a primary care Team (POINT)
Auteur: A. Hazen, D. Zwart, A. de Bont, M. Bouvy, H. de Gier, N. de Wit, A. Leendertse
Titel: Dokter Deen
Auteur: S. Gertsen
Magazine: NEDERLANDS PLATFORM VOOR FARMACEUTISCH ONDERZOEK
Titel: Apotheker-farmacotherapeut geeft patiënt grip op medicatie
Auteur: V. Meijvis
Magazine: Pharmaceutisch Weekblad
Titel: Interventies leiden tot halvering medicatielijst
Auteur: A. Hazen
Magazine: Pharmaceutisch Weekblad
Titel: “Dat staat toch in de computer?”
Auteur: H. Smit-Koop
Magazine: NEDERLANDS PLATFORM VOOR FARMACEUTISCH ONDERZOEK
Titel: Controversy and consensus on a clinical pharmacist in primary care in the Netherlands
Auteur: Hazen, Ankie C. M., Wal, Aletta W. van der, Sloeserwij, Vivianne M., Zwart, Dorien L. M., Gier, Johan J. de, Wit, Niek J. de, Leendertse, Anne J., Bouvy, Marcel L., Bont, Antoinette A. de
Magazine: International Journal of Clinical Phrarmacology
Titel: The degree of integration of non-dispensing pharmacists in primary care practice and the impact on health outcomes: A systematic review
Auteur: Hazen, Ankie C.M., de Bont, Antoinette A., Boelman, Lia, Zwart, Dorien L.M., de Gier, Johan J., de Wit, Niek J., Bouvy, Marcel L.
Magazine: social & administrative pharmacy
Titel: “Maar wat doe jij nou eigenlijk?”
Auteur: J. Stutterheim
Magazine: NEDERLANDS PLATFORM VOOR FARMACEUTISCH ONDERZOEK
Titel: Design of the POINT study: Pharmacotherapy Optimisation through Integration of a Non-dispensing pharmacist in a primary care Team (POINT)
Auteur: Hazen, Ankie C.M., Sloeserwij, Vivianne M., Zwart, Dorien L.M., de Bont, Antoinette A., Bouvy, Marcel L., de Gier, Johan J., de Wit, Niek J., Leendertse, Anne J.
Magazine: BMC Family Practice
Titel: Design of a 15-month interprofessional workplace learning program to expand the added value of clinical pharmacists in primary care
Auteur: A. Hazena, E. de Groota, H. de Gierb, R. Damoiseauxa, D. Zwart, A. Leendertse
Magazine: Currents in Pharmacy Teaching and Learning
Titel: Patiënt verlost van hoofdpijn
Auteur: V. Meijvis
Magazine: Pharmaceutisch Weekblad
Titel: Flinke medicatiereductie, grote verbetering kwaliteit van leven
Auteur: V. Meijvis
Magazine: Pharmaceutisch Weekblad
Titel: Een apotheker-farmacotherapeut in de praktijk
Auteur: V. Sloeserwij
Magazine: Huisarts & Wetenschap
Titel: Het integreren van een apotheker-farmacotherapeut in de huisartsenpraktijk:
Auteur: A. Hazen
Magazine: UPPER-Actueel
Titel: Waar je mee omgaat word je mee besmet
Auteur: V. Meijvis
Magazine: NEDERLANDS PLATFORM VOOR FARMACEUTISCH ONDERZOEK
Titel: Scholingsprogramma Apotheker Farmacotherapeuten 2014-2015
Auteur: D. Zwart
Titel: Handboek POH-GGZ
Auteur: Mok, L., Wenning, H., de Vries, I., Terluin, B., Hazen, A., van Dieren, R., Klaassen, H.-W., Boonstra, N., Dankers, S., Eimers, M.
Titel: Non-dispensing clinical pharmacists in general practice
Auteur: A.C.M. Hazen

Verslagen


Eindverslag

Medicijnen kunnen bijwerkingen, ongewenste effecten en zelfs schade geven, die in ernstige gevallen leiden tot ziekenhuisopnames. In Nederland worden jaarlijks 50.000 patiënten opgenomen in het ziekenhuis ten gevolge van medicatie(problemen). Een deel van deze ongewenste effecten is te voorkomen, maar in de huidige zorg komen ze nog teveel voor. Het POINT-onderzoek introduceerde en evalueerde daarom een nieuwe zorgverlener: een apotheker-farmacotherapeut. Deze apotheker-farmacotherapeut werkt als zorgverlener in de huisartspraktijk en is verantwoordelijk voor de farmacotherapeutische zorg. Het ontwikkelen van een opleiding voor de apotheker-farmacotherapeut was onderdeel van de POINT studie. Uit de studie bleek dat een apotheker-farmacotherapeut het risico op medicijn-schade verlaagt. Er waren minder ziekenhuis opnames door medicijnen dan in de huidige zorg. Patiënten hadden minder bijwerkingen en huisartsen ervoeren zorg als veiliger. Voor verbetering van de farmacotherapeutische zorg in de eerste lijn is het model waarin de apotheker in de huisartspraktijk geïntegreerd werkzaam is, een goed model. Hierbij zijn key-elementen: 1. volledige integratie in de huisartsenzorg; 2. het nemen van verantwoordelijkheid voor de farmacotherapeutische zorg door de apotheker; waarbij randvoorwaarde is dat 3. de apotheker is opgeleid in klinisch redeneren inclusief communicatie-skills. Kortom: een in de huisartspraktijk geïntegreerde apotheker-farmacotherapeut kan de farmacotherapeutische zorg veiliger maken.

Het onderzoek naar de implementatie van de niet-verstrekkende apotheker van de POINT-studie (Pharmacotherapy Optimization through Integration of a Nondispensing pharmacist in a primary care Team) is van start gegaan. In juni 2013 was er duidelijkheid over de financiering door de toekenning van financiering vanuit het SAG innovatiefonds en zijn we vanuit het UMC Utrecht gestart met het werven van onderzoekers. In het najaar van 2013 zijn de huisartsenpraktijken gerekruteerd voor deelname aan de interventiegroep van het onderzoek. In totaal hebben we tien enthousiaste groepspraktijken gevonden die gemotiveerd zijn om te werken aan en te denken over verbetering van de farmaceutische zorg in het kader van het POINT-project. De belangstelling van apothekers voor de vacature van niet-verstrekkende apotheker was zeer groot en leverde 10 zeer gemotiveerde apothekers op. Ze zijn in maart 2014 gestart met het werken en leren in de huisartspraktijk. Iedere apotheker werkt full-time in een huisartspraktijk van 6.500 tot 12.000 patiënten. Een belangrijk aandachtspunt bij de implementatie bleek de positie van de apotheker in de huisartspraktijk. Voor de apothekers is het zoeken naar die positie en hoe deze zich verhoud tot de huisarts, de praktijkondersteuners, de praktijkverpleegkundige, de doktersassistenten en de openbaar apotheker. De positionering is een groeiend proces.
Tegelijk met de interventie is gestart met het implementatie-onderzoek wat informatie moet opleveren over de haalbaarheid van de interventie in de toekomst. De niet-verstrekkende apothekers en de huisartsen zijn na de start van de interventieperiode in hun praktijk geïnterviewd.
Andere stakeholders inclusief patiënten zijn geïnterviewd voor het in kaart brengen van meningen hoe de farmaceutische zorg in de huisartspraktijk te verbeteren. Uit deze interviews zijn stellingen gedestilleerd die nu aan verschillende groepen worden voorgelegd om in kaart te brengen hoe de farmaceutische zorg in de huisartspraktijk verbeterd kan worden.
De interventie periode loopt tot juni 2015. De komende maanden zal de focus daarom blijven liggen op het begeleiden van de apothekers in de huisartspraktijken. Het kwalitatieve deel van het onderzoek zal zich richten op het verzamelen van gegevens door middel van observaties in de praktijken, interviews en focusgroepen gericht op succes- en faalfactoren voor de toekomstige implementatie van de nieuwe functie. Vanaf juni 2015 zal data verzameld worden voor het kwantitatief onderzoek.

Samenvatting van de aanvraag

Medicijnen kunnen bijwerkingen, ongewenste effecten en zelfs schade geven die in ernstige gevallen leiden tot ziekenhuisopnames. Een deel van deze ongewenste effecten is te voorkomen, maar in de huidige zorg komen ze nog teveel voor.

Het POINT-onderzoek introduceerde en evalueerde daarom een nieuwe zorgverlener: een apotheker-farmacotherapeut. Deze apotheker-farmacotherapeut werkt als zorgverlener in de huisartspraktijk en is verantwoordelijk voor de farmacotherapeutische zorg. Het ontwikkelen van een opleiding voor de apotheker-farmacotherapeut was onderdeel van de POINT studie.

Resultaten
Uit de studie blijkt dat een apotheker-farmacotherapeut het risico op medicijnschade verlaagt. Er waren minder ziekenhuisopnames door medicijnen dan in de huidige zorg. Patiënten hadden minder bijwerkingen en huisartsen ervoeren zorg als veiliger. Kortom: een in de huisartspraktijk geïntegreerde apotheker-farmacotherapeut kan de farmacotherapeutische zorg veiliger maken.
---

 

Patiënten die veel geneesmiddelen gebruiken (polyfarmacie) hebben vaak onnodige klachten of bijwerkingen.

Aanleiding
We gaan onderzoeken hoe apothekers dit kunnen verbeteren door anders te werken.

Opzet
We vergelijken drie groepen apothekers die beoordelen of de voorgeschreven geneesmiddelen de beste zijn voor zijn of haar patiënten. We verzamelen in alle drie de groepen gegevens over het geneesmiddelgebruik, bloedwaarden, bezoek aan specialisten en ziekenhuisopnames. In de eerste groep werkt de apotheker alleen in de huisartspraktijk, en niet in de apotheek. Deze verstrekt geen geneesmiddelen en geeft alleen advies. In de tweede en de derde groep werkt de apotheker vanuit de apotheek samen met huisartsen in de regio. Deze apothekers verstrekken wel de geneesmiddelen. In de tweede groep heeft de apotheker een aanvullende opleiding gedaan.

Verwachte resultaten
We verwachten in de eerste groep beter geneesmiddelgebruik en minder ziekenhuisopnames, omdat apotheker en huisarts beter samenwerken vanuit eenzelfde praktijk.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
836011025
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2013
2017
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. D.L.M. Zwart
Verantwoordelijke organisatie:
Universitair Medisch Centrum Utrecht