Mobiele menu

Ondersteunen van een gezonde leefstijl van mensen met een verstandelijke beperking: de krachten gebundeld!

Projectomschrijving

In dit project wordt, samen met mensen met een verstandelijke beperking, gewerkt aan een gezondheidsbevorderende omgeving: een leertraject voor professionele begeleiders en een omgevingsscan. Zo kunnen mensen met een verstandelijke beperking profiteren van een gezonde leefstijl: winst voor gezondheid, gedrag en participatie. Dit ontwikkelproject richt zich op mensen met een matige, (zeer) ernstige verstandelijke beperking. Hun vraag op het gebied van leefstijl is complex en intensief. Belangrijke voorwaarden voor een gezonde leefstijl zijn ondersteuning van professionele begeleiders en een fysieke en sociale omgeving die gezond gedrag stimuleert. Samenwerking Het Erasmus MC, dr. T. Hilgenkamp; Radboud UMC, dr. J. Naaldenberg; RUG Research Centre PMD, dr. A. van der Putten en de Hanzehogeschool, prof. C. van der Schans en dr. A. Waninge, werken in dit project samen met mensen met een verstandelijke beperking, hun vertegenwoordigers, 19 zorgorganisaties en MBO, HBO en WO onderwijs.

Meer informatie

Verslagen


Eindverslag

Het onderzoek 'De Krachten Gebundeld!' wil mensen met een verstandelijke beperking (VB) helpen gezond te leven. Het onderzoek wordt uitgevoerd in Groningen door Annelies Overwijk en in Nijmegen door Kristel van Anrooij en co-onderzoekers Anneke van der Cruijsen en Henk Jansen. Het onderzoek bestaat uit drie projecten. Project 1, informatie verzamelen, is bijna klaar.

Project 1 Nijmegen.
In het eerste onderzoek gingen we op zoek naar onderdelen van de leefomgeving die gezond leven gemakkelijk kunnen maken. In totaal hebben 41 onderzoekers uit 14 verschillende landen meegedacht over de onderdelen van de leefomgeving van mensen met een VB. Dit leverde 13 thema’s op die te maken hebben met: mensen, plekken en voorwaarden voor gezond leven. In dit onderzoek wordt samengewerkt met twee co-onderzoekers met een verstandelijke beperking. Er is samen met de co-onderzoekers een filmpje gemaakt waarin de thema’s worden uitgelegd https://www.youtube.com/watch?v=mmsihKgKm8A .

Nu de thema’s duidelijk zijn, is de volgende stap om met mensen met een matige VB en vertegenwoordigers van mensen met een (zeer) ernstige VB (familie en begeleiders) in gesprek te gaan. Vanaf april 2018 houden we groepsgesprekken om te praten over wat in de leefomgeving nodig is om gezond eten en bewegen te ondersteunen. De 13 thema’s uit het eerdere onderzoek helpen om ideeën te verzamelen. Met deze informatie wordt een vragenlijst over de gezonde leefomgeving gemaakt in project 2.

Project 1 Groningen.
Begeleiders kunnen mensen met een VB helpen om gezonder te leven. In dit onderzoek is vanaf 2017 met begeleiders meegekeken en er zijn filmopnames gemaakt. Deze filmopnames zijn bekeken en geanalyseerd, waarbij gelet is op wat begeleiders doen. Hierdoor wordt duidelijk hoe begeleiders mensen met een VB ondersteunen bij gezond eten en bewegen. Er zijn mooie voorbeelden te zien, bijvoorbeeld hoe je met weinig middelen mensen in beweging kunt krijgen. De eerste resultaten van dit onderzoek zijn gepresenteerd op 1 juni 2018 op het congres Focus op Onderzoek.

Ook heeft de onderzoeker aan 28 begeleiders gevraagd wat ze nog willen leren over het ondersteunen van een gezonde leefstijl van mensen met een VB. Begeleiders vertelden wat ze nodig hebben om mensen met een VB te helpen om gezond te eten en te bewegen. Duidelijk werd dat begeleiders graag willen weten op welke manier ze mensen met een VB kunnen helpen om gezond te eten en te bewegen. Ook hebben ze meer informatie nodig over gezond eten en beweegactiviteiten bij mensen met een VB.
Met de informatie van het meekijken en de interviews wordt nu een leertraject samengesteld voor begeleiders in project 2. Hierbij kijken professionals en mensen met een VB mee.

Samenvatting van de aanvraag

Dit ontwikkelproject richt zich op leefstijl van mensen met een matige, ernstige of zeer ernstige verstandelijke beperking, omdat hun zorgvraag op het gebied van leefstijl bijzonder complex en intensief is. Dit komt enerzijds door de complex in elkaar grijpende gezondheids- en cognitieve problemen, anderzijds vanwege hun sterke afhankelijkheid van anderen. Deze doelgroep wordt verder aangeduid met ‘mensen met VB’. Onderzoeken van o.a. de partners uit dit project onderschrijven dat mensen met VB veelal een ongezonde leefstijl hebben: zij bewegen onvoldoende en eten niet gezond. Dit brengt een scala aan gezondheidsrisico’s met zich mee. Een gezonde leefstijl geeft echter grote potentiële gezondheidswinst, positieve effecten op gedrag en geeft meer mogelijkheden tot participatie in de maatschappij. Mensen met VB hebben voor een gezonde leefstijl ondersteuning nodig van professionele begeleiders en een fysieke en sociale omgeving die gezond gedrag stimuleert; een gezondheidsbevorderende omgeving. Mensen met VB gaven eerder aan dat ze bij het aannemen van een gezonde leefstijl een goede ondersteuning van hun professionele begeleiders en hun sociale en fysieke omgeving missen. Professionele begeleiders, medewerkers van zorgorganisaties die dagelijkse ondersteuning bieden aan mensen met VB tijdens woon- en dagactiviteiten, geven aan dat ze onvoldoende toegerust zijn om mensen met VB te begeleiden naar een gezonde leefstijl. Bovendien is onbekend in hoeverre de fysieke en sociale omgeving waarin mensen met VB wonen, werken en recreëren een gezondheidsbevorderende omgeving is. In dit project gaan de samenwerkende partners de uitdaging aan mensen met VB te verleiden tot een gezonde leefstijl door bij te dragen aan een gezondheidsbevorderende omgeving. Vier Nederlandse onderzoeksgroepen, die onderzoek uitvoeren naar de leefstijl (voeding en beweging) van mensen met VB, werken in dit project samen met mensen met VB, hun vertegenwoordigers en 19 zorgorganisaties om 1) een leertraject voor professionele begeleiders binnen de praktijk te ontwikkelen; en, 2) een omgevingsscan te ontwikkelen: een hulpmiddel, waarmee sociale, fysieke en beleidskenmerken van de omgeving die een gezonde leefstijl stimuleren, in kaart worden gebracht. Deze kan gebruikt worden om een meer gezondheidsbevorderende omgeving voor mensen met VB te creëren. De fysieke en sociale omgeving worden verder aangeduid met ‘omgeving’. Dit ontwikkelproject sluit aan op recente kennis en ervaringen van zowel internationale als de 4 betrokken onderzoeksgroepen en is als volgt opgebouwd: - Project 1A onderzoekt welke ondersteuning mensen met VB aangeven nodig te hebben van hun professionele begeleiders en de sociale omgeving om de vertaalslag te maken van ‘weten wat gezond is’ naar werkelijk gezond gedrag. - Project 1B onderzoekt welke kennis- en competentiebehoeften de professionele begeleiders hebben en welke voorwaarden er in de fysieke omgeving nodig zijn om goede ondersteuning te bieden op het gebied van leefstijl van mensen met VB. - In project 2 wordt de kennis uit project 1A en 1B gebundeld. In co-creatie tussen mensen met VB, hun vertegenwoordigers, onderzoekers, praktijk en onderwijsinstellingen worden twee producten ontwikkeld: Project 2A) een leertraject met verschillende, op individuele behoeften afgestemde leerinterventies voor professionele begeleiders, gericht op het verbeteren van de ondersteuning van een gezonde leefstijl van mensen met VB; en, Project 2B) een omgevingsscan waarmee geëvalueerd kan worden in welke mate de omgeving een gezonde leefstijl bevordert. - In project 3 worden het leertraject en de omgevingsscan vervolgens geïmplementeerd en wordt een haalbaarheidsstudie uitgevoerd naar uitvoerbaarheid en werkzaamheid. Tijdens dit project worden mensen met een matige VB zelf actief betrokken bij de projecten, voor mensen met (zeer) ernstige VB worden proxies betrokken. Door in te zetten op zowel de professionele begeleiders als de omgeving van mensen met VB wordt een innovatieve stap gezet in het duurzaam verbeteren van de leefstijl van mensen met VB.

Kenmerken

Projectnummer:
845004002
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2017
2021
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. A. Waninge
Verantwoordelijke organisatie:
Hanzehogeschool Groningen