De betekenis van het PGB bij zelfregie en empowerment

Projectomschrijving

Het Persoonsgebonden Budget (PGB) en budgethoudersvereniging Per Saldo bestaan vijftien jaar. In het vele onderzoek dat naar het PGB is gedaan, wordt nauwelijks aandacht besteed aan de doelstellingen van zelfregie en van empowerment, het versterken van de zelfredzaamheid. Ook wordt zelden gekeken naar het effect van het PGB op nieuwe zorg- en participatievormen en veranderende relaties tussen cliënten, hulpverleners en mantelzorgers. Dit onderzoek gaat juist na hoe het PGB kan leiden tot grotere zelfregie en welke factoren de zelfregie bevorderen of belemmeren. Ook wordt onderzocht welke vernieuwingen dankzij het PGB worden gerealiseerd, met name voor budgethouders die collectief zorg inkopen en budgethouders uit migrantengroepen. De onderzoeksresultaten zijn relevant voor (potentiële) budgethouders. Zij  kunnen hun voordeel doen met de ervaringskennis van anderen. Beleidsmakers en belangenbehartigers kunnen de oorspronkelijke doelen van het PGB bewaken en aanscherpen en werken aan verdere onderbouwing van het concept zelfregie.

Producten

Titel: Sociale Vraagstukken
Titel: Persoonsgebonden budget, eigenregie en empowerment
Auteur: H.P.M. van Haaster, M.A. Janssen, A. van Wijnen
Link: http://www.igpb.nl

Verslagen


Eindverslag

De twee vraagstellingen van het onderzoek waren: 1) Hoe leidt het pgb tot grotere zelfregie en empowerment van mensen die leven met een langdurige ziekte of beperking en welke factoren bevorderen of belemmeren deze zelfregie? 2) Welke nieuwe zorgvormen, participatievormen en cliënt-hulpverlener-mantelzorg relaties ontstaan daarbij?
Het onderzoek is opgezet als een kwalitatief onderzoek met behulp van narratieve methoden en gefundeerde theorie. Er zijn 61 casussen onderzocht met een diversiteit aan budgethouders: mensen met lichamelijke, verstandelijke, psychische of zintuiglijke beperkingen/aandoeningen of een combinatie daarvan. Budget-houders van verschillende leeftijden, met diverse culturele achtergronden en in alle delen van het land. Conclusies zijn getrokken over de invloed van het pgb op eigen regie, empowerment en kwaliteit van bestaan. Ook is ingegaan op de betekenis van mantelzorg en conomische effecten.

Het onderzoek 'De betekenis van het PGB bij zelfregie en empowerment' verloopt volgens plan en is nu halverwege. Er is een wetenschappelijke begeleidingscommissie ingesteld die meedenkt over de onderzoeksmethoden. Er is gewerkt aan verdieping van de theorie over empowerment en zelfregie. Een maand vertraging in het afnemen van de interviews verwachten we dit najaar in te lopen. We verwachten het project binnen de gestelde termijn en financiële kaders af te ronden. Vanwege de actuele beleidsdiscussies over het PGB is in juni jl. besloten om tussenresultaten naar buiten te brengen. Deze hebben in de dagbladpers enige aandacht gekregen. We verwachten dat het onderzoek een rol kan spelen bij de discussie over zorgvernieuwingen die nodig en/of wenselijk zijn in het licht van eigen inkoop, eigen regie en eigen kracht.

Samenvatting van de aanvraag

Het Persoonsgebonden Budget (PGB) en de budgethoudersvereniging Per Saldo bestaan nu 15 jaar. In het vele onderzoek dat naar het functioneren van de PGB-regeling is gedaan, is nauwelijks aandacht besteed aan de doelstellingen van zelfregie en empowerment. Ook is zelden gevraagd naar de effecten van het PGB op nieuwe zorgvormen, nieuwe participatievormen en veranderende relaties tussen cliënten, hulpverleners en mantelzorgers. Dit onderzoek richt zich daar juist wel op. Nagegaan wordt hoe het PGB kan leiden tot grotere zelfregie van mensen die kampen met een langdurige ziekte of beperking en welke factoren de zelfregie bevorderen of belemmeren. Onderzocht wordt tevens welke vernieuwingen dankzij het PGB gerealiseerd worden, waarbij met name ook gelet zal worden op budgethouders die collectief zorg inkopen en op budgethouders uit migrantengroepen. De resultaten van het onderzoek zijn relevant voor verschillende partijen: - (potentiële) budgethouders kunnen hun voordeel doen met de ervaringskennis van anderen om meer greep te krijgen op hun situatie; - beleidsmakers en belangenbehartigers kunnen de onderzoeksresultaten gebruiken om de oorspronkelijke doelen van het PGB te bewaken en aan te scherpen; - wetenschappers betrokken bij disability studies kunnen profiteren van dit onderzoek bij de verdere empirische en theoretische onderbouwing van het concept zelfregie; - ondersteuners van PGB-houders kunnen gebruikmaken van de inzichten om hun werkwijzen te verbeteren; - zorgaanbieders kunnen bij hun innovatiebeleid inspiratie ontlenen aan de vernieuwingen die door het PGB bereikt worden en de behoeften die daardoor manifest worden. Het onderzoek is kwalitatief van aard, waarbij de methoden van gefundeerde theorie en narratieve analyse worden gecombineerd. De hoofdonderzoekers Harrie van Haaster, Mark Janssen en Agnes van Wijnen hebben allen ruime ervaring met kwalitatief onderzoek in zorg en welzijn. Zij worden bijgestaan door een Stuurgroep van ervaringsdeskundigen, die richting geven aan het onderzoek en helpen bij de verzameling en interpretatie van de gegevens. De verbreiding van de resultaten van het onderzoek krijgt hoge prioriteit. De beoogde kennisproducten worden op de verschillende doelgroepen afgestemd en via de meest geëigende media doorgegeven.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
416020007
Looptijd: 100%
2010
2013
Onderdeel van programma:
  • Disability Studies
Gerelateerde subsidieronde:
Disability Studies in Nederland vervolg
Projectleider en penvoerder:
Drs. M.A. Janssen
Verantwoordelijke organisatie:
Instituut voor Gebruikersparticipatie en Beleid
De betekenis van het PGB bij zelfregie en empowerment