Mobiele menu

Zorggebruik in de eerstelijnszorg tijdens de corona pandemie: een landelijk populatieonderzoek vanuit het perspectief van de patiënt en de zorgverlener

Projectomschrijving

Ons onderzoek toont aan dat 1 op de 5 mensen met klachten zorg heeft gemeden tijdens de eerste lockdown van de corona pandemie. Dit betrof vaak kwetsbare mensen met directe klachten zoals pijn op de borst, een verlamming van arm of been of klachten waarbij men zelf dacht aan kanker. Het kan zijn dat deze mensen later of zelfs helemaal niet door een zorgverlener zijn gezien. Dat roept de vraag op of zorgmijding heeft geleid tot schade aan de gezondheid. Wij tonen aan dat dit inderdaad het geval is geweest. Een derde van alle mensen met een Transient Ischemic Attack (TIA) of beroerte zochten in die eerste lockdown geen contact met een arts, terwijl mensen met een hartinfarct wel de weg naar zorg vonden. Wij concluderen hieruit dat de toegang tot zorg is veranderd tijdens de pandemie. Mensen zochten vooral minder hulp voor klachten die zij moeilijk kunnen duiden, zoals die van een beroerte. Dit onderzoek onderstreept het belang van bereikbare zorg, ook tijdens een pandemie. In het bijzonder dient er aandacht te zijn voor een betere herkenning van de klachten van een beroerte.

Achtergrond

Tijdens de COVID-19-pandemie zijn mensen zorg gaan mijden. Daarnaast is de zorgcapaciteit veranderd door de maatregelen. Dalingen in het gebruik van (reguliere) eerstelijnszorg kunnen leiden tot schade aan de gezondheid door bijvoorbeeld laat gediagnosticeerde of onbehandelde hart- en vaatziekten of oncologische aandoeningen

Vlog en blog

In onderstaande vlog vertellen de onderzoekers meer over hun onderzoek. Ook in dit blog vertellen zij meer over dit bijzondere onderzoek.

Context uitgestelde zorg

Dit onderzoek is één van de 4 onderzoeken naar het onderwerp uitgestelde zorg. Door de COVID-19-pandemie zijn geplande operaties en behandelingen deels uitgesteld. Deze gestapelde zorg legt extra druk bij patiënten en zorgprofessionals. De resultaten van dit onderzoek en aanverwante onderzoeken geven inzicht in mogelijke gevolgen van deze uitgestelde zorg, waardoor beleid eventueel aangepast kan worden ten einde kwalitatief hoogstaande zorg kunnen blijven leveren.

ZonMw werkt, samen met opdrachtgevers, beleidsmakers, onderzoekers, patiënten, praktijkprofessionals, dataprofessionals en internationale partners, aan mogelijkheden om nu en in de toekomst met onderzoek en kennis bij te dragen aan oplossingen in de strijd tegen het coronavirus en COVID-19 en de effecten daarvan op de maatschappij.

Uitvoerende partijen

Erasmus MC ,  in samenwerking met Amsterdam UMC, Radboud UMC, Universiteit van Maastricht, UMC Groningen en het UMC Utrecht. Dit onderzoek wordt uitgerold in samenwerking met KWF Kankerbestrijding en Harteraad.

Verslagen


Eindverslag

Dit onderzoek bepaalt de omvang van veranderingen in huisartsenzorg tijdens de COVID-19 pandemie in Nederland. Wij hebben daarvoor meermaals de mate van zorgmijding bepaald onder deelnemers binnen ERGO, een langlopend bevolkingsonderzoek in de regio Rotterdam. Daarnaast gebruiken wij grote regionale databases met huisartsgegevens om te bepalen in hoeverre geleverde zorg rondom hart-en-vaatziekten binnen huisartspraktijken is veranderd tijdens de pandemie. Het combineren van deze twee databronnen geeft een uniek inzicht in het gebruik van zorg tijdens de pandemie, waarbij het onderzoek veranderingen vanuit het oogpunt van de patiënt als die van de zorgverlener kan bepalen.

Samenvatting van de aanvraag

ONDERZOEKSVRAGEN 1. Wat zijn de landelijke en regionale gevolgen van COVID-19 op het gebruik van (reguliere) eerstelijnszorg tijdens de COVID-19 uitbraak, t.o.v. controleperiode een maand of jaar voor de uitbraak? 2. Wat zijn feitelijke redenen van zorgmijding vanuit het perspectief van de patiënt en de eerstelijnszorgverlener? URGENTIE Sinds de COVID-19 uitbraak zijn mensen zorg gaan mijden. Daarnaast is de zorgcapaciteit in de huisartspraktijk nog lang niet op het oude niveau. Dalingen in het gebruik van (reguliere) eerstelijnszorg kunnen leiden tot extra complicaties door bijv. laat gediagnosticeerde of onbehandelde hart-en-vaatziekten of oncologische aandoeningen. Hoewel de eerste piek achter ons ligt, zal de impact van COVID-19 op de zorgcapaciteit aanzienlijk blijven door ingestelde maatregelen en virus opvlammingen. Het is van cruciaal belang om de verandering in zorgvraag en gebruik te monitoren en redenen van zorgmijding te achterhalen om vermijdbare schade aan de volksgezondheid te minimaliseren. HYPOTHESE Dit onderzoek geeft inzicht in het veranderende gebruik van eerstelijnszorg tijdens de COVID-19 uitbraak. Het legt bloot welke zorgvragen worden uitgesteld, het identificeert risicogroepen voor gerichte publieke educatie en achterhaalt de onderliggende redenen van zorgmijding. PLAN VAN AANPAK Voor dit mixed-methods onderzoek, maken wij gebruik van zeven bestaande populatieonderzoeken: 6 regionale huisartsregistratiedatabases (totaal: 1.390.000 patiënten, uit 326 huisartspraktijken),en binnen ERGO meten wij herhaaldelijk de mate en redenen van zorgmijding vanuit het perspectief van patiënten (n=8732) en zorgverleners. Deze unieke combinatie van data aan zowel de zijde van huisartsen (huisartsregistraties) als patiënten (ERGO) geeft gedetailleerd en real-time inzicht in de gevolgen van COVID-19 op de eerstelijnszorg. Binnen dit landelijke onderzoek zullen wij prospectieve extracties van data uitvoeren, om veranderingen in zorggebruik te blijven monitoren.