Onder Hoge Druk II: Evaluatie van een cultuur-specifiek voorlichtingsprogramma ter bevordering van leefstijlveranderingen en therapietrouw bij Afro-Surinaamse en Ghanese patiënten met hoge bloeddruk.
Projectomschrijving
In het project evalueren wij wat het effect is van cultuur sensitieve hypertensie voorlichting bij Afro-Surinaamse en Ghanese patiënten met een verhoogde bloeddruk. De interventie bestaat uit drie voorlichtingsgesprekken volgens het nieuwe protocol met een getrainde praktijkondersteuner.
Bij de evaluatie worden de patiënten uit interventie- en de controle-praktijken vergeleken op belangrijke uitkomstmaten: 1) de systolische bloeddruk, 2) de mate waarin zij denken dat zij de gegeven medicatie en leefstijl adviezen kunnen opvolgen; en dit ook feitelijk doen, 3) hun ideeën over hoge bloeddruk, medicatie en leefstijlveranderingen, 4) ervaren stress en 5) tevredenheid met de zorg. Op basis van de bevindingen wordt gekeken of het zinvol is om ‘cultuur-sensitieve voorlichting’ breder in te zetten en, zo ja, wat de mogelijkheden daarvoor zijn.
De voorlichtingsgesprekken met patiënten in de interventie-praktijken zijn afgesloten. Er hebben 144 patiënten deelgenomen aan het onderzoek. De onderzoekers werken op dit moment aan de verwerking van de onderzoeksgegevens en aan de verslaglegging.
Producten
Auteur: Haafkens JA, Beune EJ, Moll van Charante EP, Agyemang CO
Magazine: BMC Health Services Research
Auteur: Jennita G. Meinema , Nynke van Dijk, Erik J. A. J. Beune, Debbie A. D. C. Jaarsma, Henk C. P. M. van Weert, Joke A. Haafkens
Auteur: Beune EJAJ , Haafkens JA, Bindels PJE
Magazine: Patient Education and Counseling
Auteur: Beune EJ, Bindels PJ, Mohrs J, Stronks K, Haafkens JA.
Auteur: Auteur: Beune EJAJ. Redactie boek: PJE Bindels, AJ van der Lelij, LW van der Meer, BNM van der Poel, AD de Vries.
Auteur: Beune EJAJ. Promotor: Bindels PJE; co-promotor: Haafkens JA.
Link: http://dare.uva.nl/record/341433
Verslagen
Eindverslag
Cultuur-sensitieve hypertensie voorlichting in de eerstelijns zorg is effectief bij Ghanese en Afro-Surinaamse patiënten met een verhoogde bloeddruk
Introductie
Hoge bloeddruk (HBD) is een belangrijke risicofactor voor invaliditeit en sterfte door hart-en vaatzieken. Door adequate behandeling met leefstijlinterventies en medicatie nemen deze risico’s af. Mensen van Afrikaanse origine hebben vaker HBD en bij behandeling vaker een bloeddruk boven de streefwaarden dan Nederlanders. Matige therapietrouw is een belangrijke reden voor het behalen van minder goede behandel resultaten. De CBO/NHG richtlijn cardiovasculair risicomanagement (CVRM) 2006 is de leidraad voor de behandeling van HBD voor Nederlandse huisartsen. Deze richtlijn beschouwt voorlichting als het belangrijkste instrument om patiënten tot therapietrouw te bewegen. Buitenlands onderzoek suggereert dat cultuur-sensitieve voorlichting bij kan dragen aan het verbeteren van behandelresultaten bij patiënten met HBD uit etnische minderheidsgroepen. De aanbevolen voorlichtingsmethode in de CVRM richtlijn differentieert niet naar etniciteit. In twee eerdere ZonMw projecten ontwikkelden wij een innovatief protocol voor cultuur-sensitieve hypertensie voorlichting (CSHV). In dit project evalueerden wij de effectiviteit van CSHV bij patiënten van Afro-Surinaamse en Ghanese herkomst met een sub-optimaal ingestelde bloeddruk.
Methoden
Het betrof een cluster-gerandomiseerde studie in vier eerstelijns-gezondheidscentra in Amsterdam. Twee centra werden at random geselecteerd als interventiecentra en twee als controlecentra. Het onderzoek werd uitgevoerd bij Afro-Surinaamse en Ghanese patiënten die voldeden aan de volgende inclusie criteria: (i) zelfidentificatie als Afro-Surinamer of Ghanees, (ii) 20 jaar of ouder (iii) gediagnosticeerde hypertensie, en (iv) een sub-optimaal ingestelde systolische bloeddruk (SBD) (groter of gelijk aan 140 mmHg) bij het laastste consult. Patiënten in de controlecentra kregen de gebruikelijke behandeling volgens de CVRM richtlijn. Patiënten uit de interventiecentra kregen, naast de gebruikelijke behandeling, drie voorlichtingsgesprekken volgens het CSHV protocol met een getrainde praktijkondersteuner (POH) en cultuur specifieke voorlichtingsbrochures. We maten in beide groepen de veranderingen in SBD, de diastolische bloeddruk (DBD) en het opvolgen van medicatie- en leefstijladviezen aan het begin van de studie (T0) en na zes maanden follow-up (T1). Het verschil in uitkomstmaten tussen de interventiegroep en de controlegroep werd berekend op basis van het verschil tussen de gemiddelde uitkomsten op T0 en T1 met een bijbehorend betrouwbaarheidsinterval. Daarbij gebruikten we univariate en gecorrigeerde multilevel analyses.
Resultaten
We analyseerden gegevens van 134 patiënten: 66 uit de interventiegroep en 68 uit de controle groep. Na zes maanden was de gemiddelde SBD in de groep die CSHV kreeg met 10.9 mmHg (SD 14.2) gedaald en de gemiddelde DBD met 6.0 mmHg (SD 9.3). In de controlegroep daalde de gemiddelde SBD met 6.3 mmHg (SD 13.4) en de gemiddelde DBD met 1.7 mmHg (SD 8.6). Het verschil in daling van de SBD tussen de interventiegroep en de controlegroep was (net) niet statistisch significant (95% betrouwbaarheidsinterval: -9.4 tot 0.05, p = 0,053) en voor de DBD statistisch significant (95% betrouwbaarheidsinterval: -7.4 tot -1.28, p=0.005). De gemiddelde Morisky score voor zelfgerapporteerde therapietrouw voor medicatie verbeterde in beide groepen. Het verschil in verbetering tussen de twee groepen was niet statistisch significant. De gemiddelde zelfgerapporteerde therapietrouw voor leefstijladvies nam significant meer toe in de groep die CSHV kreeg dan in de controlegroep (95% betrouwbaarheidsinterval: 0.16 tot 0.71, p=0.003). In de analyse modellen waarin andere factoren met een mogelijke invloed op de uitkomsten van de interventie constant werden gehouden vonden we nog steeds een statistisch significant verschil tussen de interventie- e
Hoge bloeddruk (HBD) komt vaker voor en heeft ernstiger complicaties onder migranten van Afrikaanse afkomst dan onder Nederlanders. Doel van dit project is om een protocol voor ‘cultuur-sensitieve voorlichting’ (CSV) te evalueren dat er op gericht is om patiënten met HBD te begeleiden bij leefstijlaanpassingen en het adequaat gebruik van medicatie. Het betreft Afro-Surinaamse en Ghanese patiënten die behandeld worden in de huisartsenpraktijk. CSV is ontwikkeld via een ‘bottom-up’
benadering in 2 eerdere ZonMw projecten, te weten ‘Heebroedoe’ en ‘Onder Hoge Druk I' (OHD1). Zowel de doelgroepen
waarvoor de voorlichting is bedoeld (Ghanese en Surinaamse HBD-patiënten) als de zorgverleners die zich bezighouden met het stimuleren van gezond gedrag bij HBD-patiënten (huisartsen, prakijkondersteuners (POH), centrum assistenten e.a.)werden daarbij betrokken. Het protocol is al uitgetest in drie gezondheidscentra in Amsterdam Zuidoost (OHD1). Daaruit bleek dat het toepasbaar is voor voorlichters (POH-ers). In dit project zullen wij onderzoeken wat het effect is van de vernieuwde
aanpak bij patiënten, met behulp van een cluster gerandomiseerde gecontroleerde studie. Patiënten in de interventiegroep krijgen drie voorlichtingsgesprekken volgens het CSV protocol met een getrainde POH. Patiënten in de controle groep krijgen de gebruikelijke voorlichting volgens de NHG standaard. Bij de evaluatie worden de interventie- en de controlegroep vergeleken op enkele relevante uitkomstmaten. De primaire maat is: systolische bloeddruk; Secondaire maten zijn: het opvolgen van medicatie- en leefstijladviezen; de opvattingen van behandelde patiënten over hypertensie, medicatie en
leefstijlveranderingen; hun motivatie om medicatie te gebruiken en leefstijlveranderingen toe te passen, de ingeschatte
eigen-effectiviteit (self efficacy) ten aan aanzien van hypertensiezorg (medicatiegebruik,leefstijlveranderingen); ervaren stress en discriminatie en de tevredenheid met de zorg. Ook wordt een procesevaluatie uitgevoerd. Op basis van de bevindingen worden, samen met relevante partijen, aanbevelingen gedaan met betrekking tot de vraag of het relevant is om CSV breder in te zetten en, zo ja, wat de mogelijkheden daarvoor zijn.