Measurement Instrument for Determinants of Implementation (MIDI)
Projectomschrijving
Welke determinanten bevorderen het ‘gebruik zoals bedoeld’?
Vraagstuk
Interventies in de gezondheidszorg worden niet altijd gebruikt zoals ze bedoeld zijn. Verschillende instrumenten helpen professionals bij het gericht invoeren van interventies. Er is een algemene lijst met 60 factoren (determinanten) die implementatie beïnvloeden, maar de geldigheid van deze determinanten was nog niet definitief vastgesteld. Is er een eenvoudig diagnose- of meetinstrument te ontwikkelen?Onderzoek
In dit project zijn gegevens uit acht eerdere onderzoeken gecombineerd tot één database. Ontbrekende delen zijn aangevuld door te analyseren welke determinanten het gebruik van interventies voorspellen.Uitkomst
Een groep implementatiedeskundigen uit beleid, onderzoek en praktijk beoordeelde de operationalisatie van verschillende determinanten. Dit resulteerde in een instrument met 29 determinanten om vooraf in kaart te brengen welke factoren het gebruik van een (nieuwe) interventie beïnvloeden. De oorspronkelijke lijst van 60 determinanten is zo ingekort (en deels aangescherpt) en veel hanteerbaarder gemaakt.Producten
Auteur: MARGOT A.H. FLEUREN, THEO G.W.M. PAULUSSEN, PAULA VAN DOMMELEN AND STEF VAN BUUREN
Verslagen
Eindverslag
In de preventie en zorg is relatief weinig bekend over de condities voor succesvolle invoering van innovaties (richtlijnen, interventies en programma’s). Doel van dit project is het ontwikkelen van een generiek en kort diagnose-/meetinstrument om te kunnen bepalen wat de determinanten van een succesvolle implementatie van innovaties zijn. In 2002 stelde TNO een lijst samen met 50 potentieel relevante determinanten die kritiek geacht worden voor succesvol gebruik van innovaties. De lijst kwam tot stand via een literatuurreview, met aansluitend een Delphi-onderzoek onder implementatiedeskundigen. Sinds 2002 zijn er, op basis van empirische studies, 10 determinanten toegevoegd aan de oorspronkelijke lijst. Bij aanvang van dit project bestond de lijst dus nu uit 60 potentieel relevante determinanten. Deze lijst is vanaf 2002 door TNO gebruikt in acht onderzoeken met betrekking tot de invoering van preventieve innovaties in de Jeugdgezondheidszorg en het onderwijs. In elk onderzoek werd op vergelijkbare wijze de mate van gebruik van de innovatie gemeten alsook welke determinanten in welke mate het gebruik bepaalden. Voor dit project zijn de gegevens van de acht databronnen gecombineerd tot één dataset, waarbij ontbrekende delen zijn aangevuld met behulp van multipele imputatie. Geanalyseerd is welke determinanten het gebruik voorspellen: afzonderlijk én in combinatie met andere determinanten. De resultaten zijn vervolgens voorgelegd aan 22 implementatiedeskundigen, afkomstig uit beleid, onderzoek en praktijk. Zij beoordeelden de operationalisatie van deze 22 determinanten. Ook beoordeelden zij op basis van hun kennis en ervaring of determinanten uit de oorspronkelijke lijst die niet in de 8 beschikbare onderzoeken onderzocht werden, gehandhaafd moesten blijven. Dit resulteerde in instrument met 29 determinanten. Dit instrument kan worden gebruikt om in kaart te brengen welke determinanten het gebruik van de in te voeren of ingevoerde innovatie beïnvloeden.
Inleiding
Implementatie is een jong vakgebied met nog veel witte vlekken. In de preventie/zorg is relatief weinig bekend over de condities voor succesvolle invoering van innovaties (richtlijnen, interventies en programma’s). In de (onderzoeks)praktijk worden diverse innovatiemodellen en werkwijzen gehanteerd, die een belangrijk gemeenschappelijk uitgangspunt hebben. Eerst dient een analyse van determinanten (belemmerende en bevorderende factoren) plaats te vinden. Dit is nodig om vervolgens gerichte invoerstrategieën te kunnen ontwikkelen die aangrijpen op de determinanten. Het meten van determinanten is daarmee een eerste en basale activiteit voor alle onderzoekers.
Tot nu toe ontbreekt een valide instrument voor het meten van determinanten. Wel is er een lijst met 50 potentieel relevante determinanten die generiek is, maar waarvan de validiteit nog niet is vastgesteld. De lijst kwam in 2002 tot stand via een literatuurreview met aansluitend een Delphi-onderzoek onder implementatiedeskundigen. De determinanten in deze lijst zijn sinds 2002 in acht onderzoeken met betrekking tot de invoering en het gebruik van preventieve interventies in de Jeugdgezondheidszorg en het onderwijs onderzocht.
Doel
Doelstelling is het ontwikkelen van een generiek en qua aantal determinanten beperkt diagnose-/meetinstrument om, liefst voorafgaande aan de invoering van een innovatie, te kunnen bepalen wat kritieke determinanten van een succesvolle implementatie zijn en daarmee aangrijpingspunten voor gerichte invoerstrategieën.
Specifieke doelstellingen zijn:
1. Nagaan welke determinanten in algemene zin van invloed zijn op de invoering van preventieve innovaties op het terrein van de Jeugdgezondheidszorg en het onderwijs.
2. Nagaan welke determinanten innovatie en/of context specifiek zijn.
3. Nagaan welke determinanten -a priori- voldoende inhoudelijk samenhang vertonen om ze zinvol samen te kunnen nemen, om zodoende de lijst met 50 potentieel relevante determinanten te kunnen reduceren.
Methode
In elk van de acht onderzoeken werd op vergelijkbare wijze de mate van gebruik van de preventieve innovaties gemeten. De ontwikkelaars stelden de kernelementen van iedere innovatie vast. De respondenten (JGZ-professionals en docenten) gaven per kernelement aan in hoeverre zij het betreffende kernelement hadden toegepast. Als mate van gebruik werd de proportie genomen van alle voorgeschreven kernelementen die de respondent had uitgevoerd, ook wel completeness of use genoemd.
De gegevens van de acht databronnen werden gecombineerd tot één database. Ontbrekende delen werden aangevuld met behulp van multipele imputatie. Op elke dataset werd apart de relatie tussen iedere determinant en de uitkomstmaat (gebruik) geschat, waarna de resultaten werden samengenomen met behulp van Rubin’s pooling regels. Geanalyseerd werd welke determinanten het gebruik voorspellen. De predictieve waarde van iedere determinant werd geschat: de afzonderlijk invloed én de invloed in combinatie met andere determinanten.
Vervolgens werden de resultaten van de analyses voorgelegd implementatie-onderzoekers, implementatie-adviseurs en beleidsmedewerkers. Zij werden gevraagd de uitkomsten te beoordelen op bruikbaarheid voor onderzoeksdoeleinden en voor de dagelijkse implementatiepraktijk. Ook werden ze gevraagd een aanvulling te geven van determinanten die ontbreken en die, op basis van uitkomsten van meta-analyses, nog toegevoegd moeten worden.
Resultaten
Nog niet beschikbaar. Beschikbaar in juli 2012.