Effectiviteit van preventieve RSI interventie bij beeldschermwerkers: een totaalpakket op basis van een RSI Quickscan

Uit nog niet gepubliceerde resultaten van de TNO Arbeidssituatie Survey blijkt dat in Nederland klachten aan nek, schouder, arm, elleboog, pols of hand die met het werk te maken hebben, oftewel RSI-klachten, tussen 2000 en 2002 gestegen zijn van 26% naar 28% (Heinrich en Blatter, 2003). RSI-klachten resulteren in een steeds groter beslag op de gezondheidszorg (behandeling) en sociale verzekeringen (verzuim en WAO-intrede), wat stijgende kosten voor gezondheidszorg, samenleving en bedrijfsleven met zich mee brengt. Daarnaast zijn ook de negatieve gevolgen voor de werknemer persoonlijk van belang. Deze variëren van ongemak tot langdurige handicaps en inkomstenderving door het afbreken van een carrière. Gezien de omvang van het probleem is preventie van RSI van groot belang. Uit onderzoek van de Gezondheidsraad (2000) blijkt dat deskundigen op het gebied van RSI vinden dat het combineren van meerdere verschillende interventies het meest veelbelovend is. Ditzelfde onderzoek toont echter ook aan dat weinig tot geen kwalitatief goed onderzoek is uitgevoerd naar de effectiviteit van maatregelen ter preventie van RSI, terwijl hier wel behoefte aan is (Gezondheidsraad, 2000). Dit is de aanleiding geweest voor het schrijven van het huidige onderzoeksvoorstel. In dit voorstel wordt een onderzoek beschreven naar het effect van een brede preventieve aanpak op vermindering van RSI risicofactoren, RSI-klachten en ziekteverzuim door RSI bij beeldschermwerkers. De aanpak bestaat uit: 1) een analyse van de problemen met een zogenaamde RSI Quickscan (vragenlijst), 2) het vaststellen van het RSI risicoprofiel (zowel op groeps- als op individueel niveau) op grond van de resultaten van de RSI Quickscan en 3) het inzetten van een interventiepakket op grond van het risicoprofiel. De RSI Quickscan met bijbehorende interventies is een door Arbo Unie ontwikkelde bedrijfsgerichte aanpak die bestaat uit een aantal deelinterventies gericht op verschillende risicofactoren (bijvoorbeeld werkplekonderzoek, workshop stress-signalering, training on-the-job mbv biofeedback). De RSI Quickscan is al psychometrisch onderzocht op construct validiteit en betrouwbaarheid en blijkt een valide meetinstrument te zijn om een RSI risicoprofiel in kaart te brengen. We zullen een Randomized Controlled Trial (RCT) uitvoeren in verschillende bedrijven waar veel beeldschermwerk wordt gedaan. Werknemers worden in een interventie- en een controlegroep ingedeeld op basis van randomisatie op het niveau van afdelingen/vestigingen of bedrijven. Zes maanden na het afnemen van de RSI Quickscan wordt de eerste effectmeting gehouden voor de korte termijn effecten; na 12 maanden wordt de tweede effectmeting uitgevoerd voor de lange termijn effecten. Kosten - effectiviteits- en kosten baten analyses worden zowel vanuit het maatschappelijk- als vanuit het bedrijfsperspectief uitgevoerd met gegevens die deels van het bedrijf afkomstig zijn en deels middels vragenlijsten worden verkregen. Zoals uit bovenstaande blijkt sluit het voorgestelde project aan bij deelprogramma 2 'Effectiviteitsonderzoek naar bestaande preventiemaatregelen' en valt het onder de prioriteitscategorie 'Klachten van het bewegingsapparaat'. Met het voorgestelde onderzoek kan de effectiviteit van een combinatie van reeds bestaande preventieve RSI interventies worden aangetoond. Kennis met betrekking tot de effectiviteit van deze interventies is noodzakelijk om daadwerkelijk het aantal mensen met RSI terug te dringen. Indien we met deze interventies 10% reductie in klachtenprevalentie zouden bereiken, betekent dit dat van alle beeldschermwerkers in Nederland (3 miljoen) jaarlijks 300.000 minder mensen last hebben van RSI-klachten. Uiteindelijk kan een aanzienlijke gezondheidswinst worden verkregen omdat een sterke reductie in het aantal werknemers met RSI gepaard gaat met verzuimreductie, reductie van medische consumptie (huisarts bezoek, medicijngebruik, fysiotherapie) en reductie in WAO-intrede.