Gezondheid door sturing, borging en verantwoording in het Nationaal Programma Preventie 'Alles is Gezondheid'

Aanleiding en vraagstelling Naar aanleiding van een toenemende fragmentatie in maatschappelijke gezondheidsbevorderende activiteiten door diverse actoren in verschillende settings is het Nationaal Programma Preventie opgezet. Door middel van ‘pledges’ van maatschappelijke actoren aan de regering wordt beoogd een ‘sociale beweging’ op gang te brengen die ‘moet leiden tot een gezonder en vitaler Nederland’. De opdracht van deze evaluatie van het NPP is om een analyse te maken van de doeltreffendheid van de bestuurlijk-organisatorische aanpak. Onze probleemstelling luidt: Hoe functioneert het NPP als coördinatie-arrangement om samenhang te creëren in maatschappelijke activiteiten op het gebied van gezondheidsbevordering en preventie van diverse actoren in verschillende settings, deze activiteiten uit te breiden naar een sociale beweging, en daardoor bij te dragen aan een betere borging en verantwoording van het gezondheidsbelang in diverse maatschappelijke settings en een hogere doelmatigheid van de inzet? Voortbouwend op de voorstudie, de RIVM Monitor NPP en de effectiviteitsonderzoeken in het 5e Preventieprogramma, heeft dit project de volgende doelstellingen: A. Het analyseren van de voorgeschiedenis van het NPP en internationaal vergelijkbare programma’s ten aanzien van gezondheid in Finland, Canada, Australië, en Schotland, en indien beschikbaar ten aanzien van andere sectoren, om de betekenis van het NPP als een duurzaam en vernieuwend sturingsarrangement historisch en internationaal te duiden; B. Het op basis van de inzichten uit A kwalitatief monitoren van het functioneren van het NPP als arrangement voor de samenhang, verspreiding, borging en verantwoording van gezondheidsbevorderende activiteiten in de pledges en verkennen van de doelmatigheid daarvan; C. Het op basis van de inzichten uit A en B faciliteren van een dialoog tussen pledgehouders en stakeholders over de doelstellingen, plannen, regels, afspraken en ervaringen in de uitvoering ten behoeve van bijsturing van het NPP. Deze doelen zijn ieder opgedeeld in twee onderzoeksvragen: 1. Welke factoren uit de voorgeschiedenis van het NPP hebben ertoe geleid dat het NPP in deze vorm is opgezet en hoe verhoudt het NPP zich tot andere maatschappelijke en beleidsontwikkelingen die maatschappelijke zelfsturing beogen te stimuleren? (A1) 2. Wat kunnen we leren van internationale ervaringen met de doeltreffendheid en doelmatigheid van vergelijkbare programma’s in Finland, Canada, Australië, en Schotland? (A2) 3. Hoe ontwikkelt het Programmabureau in samenspraak met de pledgehouders en stakeholders arrangementen en andere prikkels om de samenhang tussen, de verspreiding, borging en verantwoording van gezondheidsbevorderende activiteiten in de pledges te bevorderen? (B1) 4. Hoe verloopt de uitvoering van de pledges in relatie tot het gezamenlijk bepalen en aanscherpen van doelstellingen, strategieën, en verantwoordingsregels tussen pledgehouders en stakeholders, en welke transactiekosten zijn daarmee gemoeid? (B2) 5. Hoe draagt de facilitering van dialoog over de tussentijdse bevindingen in het Platform van pledgehouders en stakeholders bij aan reflectie en aanpassing of bijsturing van het NPP? (C1) 6. Hoe kunnen participatieve onderzoeksmethoden in geselecteerde cases van pledges de werking van het NPP nader analyseren m.b.t. het vermogen van de pledgehouders om hun activiteiten duurzaam te borgen en hierover in onderlinge overeenstemming verantwoording af te leggen? (C2) Aanpak in drie stappen Dit voorstel biedt behalve een evaluatie van de bestuurlijk-organisatorische aanpak van het NPP ook handvatten voor de bijsturing en duurzame continuering van de integrale maatschappelijke zelfsturing op gezondheid na afloop van het NPP. Deel A Desk research A1. Documentenanalyse A2. Internationale literatuurstudie Deel B Veldwerk B1. Kwalitatieve monitoring Programmabureau B2. Monitoring selectie van pledges Deel C Actiegericht onderzoek C1. Platformfacilitering responsieve evaluatie C2. Participatieve methoden bij geselecteerde pledges Expertise In het onderzoeksconsortium is brede expertise vertegenwoordigd vanuit public health, bestuurskunde, gezondheidseconomie, marketing en politicologie. Meerdere instituten zijn betrokken (Universiteit Maastricht, Radboud Universiteit, Erasmus Universiteit, Universiteit van Amsterdam, het RIVM en organisatieadviesbureau Common Eye). Tevens is afstemming met het project Monitoring NPP geborgd door deelname van het RIVM. Wijze van rapportage en disseminatie Mondelinge en schriftelijke rapportages vinden plaats voorafgaand aan de congressen van het NPP, en in juni 2015, oktober 2015, mei 2016, en oktober 2016. Producten bestaan uit publicaties op de website van het Programmabureau NPP, een combinatie van wetenschappelijke artikelen in nationale en internationale tijdschriften, publicaties in professionele vakbladen en waar mogelijk en opportuun brieven in dagbladen en mondelinge presentaties en debatverslagen.