Een actiegerichte studie naar de introductie van Positieve Gezondheid in Limburg; geleerde lessen voor de uitrol naar andere regio’s

De oude definitie van gezondheid is niet meer van deze tijd. Gezondheid wordt de afgelopen jaren veel breder en dynamischer opgevat, waarbij eigen regie en mogelijkheden van burgers en cliënten in hun netwerk steeds belangrijker worden geacht. Positieve Gezondheid wordt gedefinieerd als “het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven”. De Provincie Limburg heeft momenteel, in vergelijking met de rest van Nederland, een koploperspositie verworven op het thema Positieve Gezondheid. Dat komt mede doordat de uitdagingen in deze regio groter zijn en daarmee ook de ‘sense of urgency’ om anders te gaan denken en doen. Deze koploperspositie van Limburg ten opzichte van andere initiatieven binnen Nederland en eventueel daarbuiten biedt aanknopingspunten om beleidsmakers, bestuurders en uitvoerders aldaar handvatten te bieden voor de manier waarop Positieve Gezondheid geïntroduceerd, doorontwikkeld en geborgd kan worden. Het ZonMw-project ‘Limburg als broedplaats voor Positieve Gezondheid: een procesevaluatie met lessen voor andere regio’s’ heeft drie doelstellingen: 1. Identificeren van (werkzame of generieke) elementen in organisatie, werkwijzen en randvoorwaarden voor beleidsmakers, bestuurders en uitvoerders in andere regio’s of organisaties die met het gedachtegoed Positieve Gezondheid aan de slag willen gaan, resulterend in een handleiding met randvoorwaarden, do’s en don’ts. 2. Meewerken aan de beoogde inventarisatie door het RIVM in opdracht van VWS naar wat het gedachtegoed Positieve Gezondheid in de praktijk brengt (bijdrage in overleggen en afstemming activiteiten). 3. In kaart brengen van onderzoeksprojecten, -groepen en organisaties die aan de slag zijn (geweest) om het concept Positieve Gezondheid te meten ter voorbereiding op consortiumvorming voor een vervolgstap m.b.t. het meetbaar maken van de brede benadering van gezondheid, zoals Positieve Gezondheid. Om bovenstaande doelstellingen te realiseren wordt het voorgestelde onderzoeksproject in drie fasen opgedeeld. Fase 1: Actiegerichte procesevaluatie met de provincie Limburg als onderzoeksobject (maand 1-22). In deze fase wordt de introductie van Positieve Gezondheid gevolgd, met een specifieke focus op de provincie Limburg als koploper om als voorbeeld te dienen voor de uitrol naar andere regio’s en/of organisaties. De onderzoeksaanpak is voornamelijk kwalitatief van aard (o.a. literatuurstudie, observaties, interviews, focusgroepen en netwerkanalyse). Het onderzoek wordt actiegericht opgezet om lerend evalueren te stimuleren. Fase 2: Meewerken aan de beoogde inventarisatie door het RIVM in opdracht van VWS naar wat het gedachtegoed Positieve Gezondheid in de praktijk brengt met een focus op Limburg (maand 1-12). Het RIVM voert in 2019 in opdracht van VWS een beoogde kennisvraag uit naar de belemmeringen waarmee de praktijk wordt geconfronteerd bij het toepassen van het gedachtegoed Positieve Gezondheid. In deze fase van het project werkt Maastricht University nauw samen met het RIVM om deze kennisvraag te beantwoorden, met een speciale focus op Limburg als leerregio voor andere regio’s. Initiatieven die al in kaart zijn gebracht in fase 1 worden op overzichtsniveau gecategoriseerd ten behoeve van de inventarisatie die het RIVM op landelijk niveau in opdracht van VWS maakt. Fase 3: In kaart brengen van onderzoeksprojecten, - groepen en -organisaties die aan de slag zijn (geweest) om het concept Positieve Gezondheid te meten (maand 1-22). Deze fase richt zich op het in kaart brengen van onderzoeksprojecten, -groepen en -organisaties waar activiteiten zijn ondernomen dan wel gaande zijn om Positieve Gezondheid meetbaar te maken. Dit is ter voorbereiding op consortiumvorming voor een vervolgstap met betrekking tot het meetbaar maken van gezondheid, zoals Positieve Gezondheid. Hierbij zal als startpunt gebruik gemaakt worden organisaties die betrokken zijn bij de door ZonMw uitgezette projecten over meetinstrumenten waarover reeds gerapporteerd is dan wel zal worden. Het project start op 1 januari 2019 en heeft een looptijd van twee jaar. Beoogde producten na afloop van dit project zijn: - Benoemen van lessen ten aanzien van organisatie, werkwijze en randvoorwaarden uit de evaluatie van Positieve Gezondheid in Limburg voor beleidsmakers, bestuurders en uitvoerders van andere regionale/lokale initiatieven in Nederland (handleiding met randvoorwaarden en do’s en don’ts). - Inzichten op welke manier het nieuwe gezondheidsconcept kan dienen als verbinding tussen het zorg, het sociaal domein en de publieke gezondheid en hoe de beweging op gang wordt gebracht. - Overzicht en analyse van onderzoeksprojecten, -groepen en organisaties, die zich bezighouden met het meten van Positieve Gezondheid met als doel een opstap voor consortiumvorming m.b.t. het meetbaar maken van de brede benadering van gezondheid, zoals Positieve Gezondheid.