Over mensen met psychische aandoeningen bestaan veel vooroordelen. Zij worden vaak niet begrepen, gemeden of uitgesloten. We bestempelen ze als ‘vreemd’, ‘gek’ of ‘verward’. Een ander woord voor stempel is ‘stigma’ en iemand van een stempel voorzien noemen we ‘stigmatiseren’. Het kan zijn dat u in uw wijk of op uw werk als vrijwilliger, als winkelier, als medewerker van de woningstichting, als wijkagent, enz. deze mensen tegen komt. Mensen die soms gedrag vertonen dat u eng vindt en/of waarover u zich zorgen maakt. Zorgen om de persoon zelf of zorgen over de veiligheid van uzelf of anderen. Als u zich hierin herkent dan nodigen wij u van harte uit om met behulp van het draaiboek ‘Stigmabestrijding in de wijk’ een bijeenkomst te organiseren waar u meer informatie krijgt over hoe u vanuit goed burgerschap of vanuit uw rol en functie in de wijk met kwetsbare wijkbewoners kunt omgaan.
Het eindproduct van het project Stigmabestrijding in de wijk is het draaiboek (zie aparte bijlage). Aan elke gemeente van de U16 zijn 5 gedrukte exemplaren verstrekt, naast de digitale versie.
We hopen van harte dat dit draaiboek een plek gaat krijgen binnen de gemeentelijke aanpak van de U16. Binnen het Regionale Schakelteam gaan we dit verder aanmoedigen.
Het draaiboek dat nu voorligt, is het concrete resultaat van het project ‘Plan van aanpak Stigmabestrijding volgens Samen Sterk Zonder Stigma in de regio Utrecht Midden West’. Het project maakt deel uit van de regio brede aanpak voor mensen met verward gedrag en is in de periode van 1 september 2017 t/m 31 augustus 2018 uitgevoerd in de gemeente Utrecht door Altrecht in samenwerking met Samen Sterk Zonder Stigma.
Het draaiboek is gebaseerd op de opgedane ervaringen in drie wijken van Utrecht, te weten Lunetten, Lombok en Kanaleneiland. Het hart van het project betreft het lokaal organiseren van bewustwordingsbijeenkomsten (workshops) voor diverse doelgroepen in de wijk die in contact (kunnen) komen met wijkbewoners met een psychische kwetsbaarheid. De bedoeling is om de deelnemers te laten zien hoe stigmatisering belemmerend werkt in het “meedoen” en hoe zij een positief steentje kunnen bijdragen door een verbindende rol te spelen.
Met dit draaiboek hopen we elke gemeente / wijk in staat te stellen met een aanpak voor stigmabestrijding aan de slag te gaan. Het draaiboek is een hulpmiddel en een inspiratiebron. Samenwerking met Samen Sterk Zonder Stigma heeft een grote meerwaarde. Waar men dat wil kan een wijkgerichte aanpak gecombineerd worden met het aanbieden van de cursus Mental Health First Aid (MHFA, Eerste hulp bij psychische problemen).
Wij adviseren een geïnteresseerde gemeente om na te gaan wie in welke wijk de geëigende partij is om bewustwordingsbijeenkomsten met behulp van dit draaiboek te organiseren. Het draaiboek biedt handvatten en tips aan deze partij over de opzet van zo'n bijeenkomst en wat het aan voorbereiding, begeleiding en nazorg vraagt.
Tot slot willen we de ervaring delen, dat het organiseren van bijeenkomsten ‘stigmabestrijding in de wijk’ geen doel op zich is. Deelnemers komen ernaar toe om verschillende redenen en met diverse achtergronden. Om hen en de wijk in een proces van minder stigmatisering te krijgen, is een meeromvattende aanpak nodig, in tijd en in activiteiten.
In de regionale aanpak voor het gebied Utrecht Midden-West wordt er naar gestreefd destigmatisering nauw te verbinden met activiteiten die zich richten op eerste hulp bij psychische problemen, preventie, vroegsignalering, passende ondersteuning en proeftuinen ggz in de wijk. Het regionaal schakelteam heeft een projectgroep destigmatisering ingesteld . Deze groep werkt samen met de Stichting Samen Sterk Zonder Stigma en heeft dit project uitgewerkt.
Over (mensen met) psychische aandoeningen bestaan veel vooroordelen. De generieke module Destigmatisering beschrijft de ernstige gevolgen hiervan en het belang om stigmabestrijding hand in hand te laten gaan met herstel en empowerment.
Met dit project willen we er voor zorg dragen dat er per gemeente en/of per wijk een gerichte impuls wordt gegeven aan destigmatisering. Daartoe willen we in dit project gericht ervaring opdoen met een door Samen Sterk ontwikkelde aanpak. Door deze aanpak beogen we tevens interesse te wekken voor deelname aan cursussen Mental Health First Aid. Deelnemers aan deze bijeenkomsten vormen tegelijkertijd met elkaar een wijknetwerk en werken samen aan begrip en ontvankelijkheid van mensen met psychische problemen in de wijk.
Het doel van dit project is aldus concreet om aan de hand van 2 pilots in 2 wijken een regiobrede, wijkgerichte aanpak voor stigmabestrijding op te zetten, in nauwe samenwerking met MHFA en de op te zetten wijkgerichte GGz. Het project zal een concreet draaiboek opleveren waarmee elke gemeente / gebied met een aanpak voor stigmabestrijding aan de slag kan.
Naarmate de projecten binnen de regionale samenwerking vorderen, zal ook de afstemming met de implementatie van de crisiskaart, met preventie, vroegsignalering en met melding, risicotaxatie en toeleiding worden opgepakt.