Naar een sluitende aanpak: de familie als missing link

Projectomschrijving

In veel projecten rond verward gedrag spelen familie en naasten een marginale rol. Ten onrechte, want zij kunnen terugval en opnames voorkomen, mits ze weten wat hen te doen staat en hoe ze zichzelf staande kunnen houden. Zelfregiecentra zijn een prachtig podium om hen hierin bij te staan, maar geen enkel centrum biedt voor familie en naasten een gedegen en divers aanbod. In dit project speelde de omgeving daarom een hoofdrol.

Doel

Er is voortgebouwd op een zelfregie-initiatief in Oss, waar familieorganisaties, (familie)ervaringsdeskundigen en mantelzorgorganisaties met steun van de gemeente een gericht aanbod ontwikkelen. De opgedane ervaringen worden gebruikt om in de regio’s Arnhem, Bergen op Zoom/Roosendaal, Sittard, Groningen en Tiel soortgelijke initiatieven mogelijk te maken.
Dit project richtte zich op het begin van de keten, de bouwstenen 1, 2 en 3 (zelfinbreng, preventie en vroegsignalering), omdat familie en naasten juist hier een belangrijke de-escalerende rol kunnen spelen.

Resultaten

Er zijn 5 centra ontstaan die de visie op zelfregie en herstel delen, maar daarnaast ook grote verschillen kennen waar het gaat om:

Samenstelling van doelgroepen: van alleen voor naasten van tot ook voor cliënten en kwetsbare burgers;
Inzet van ervaringsdeskundigen: van alleen familie-ervaringsdeskundigen tot ook cliëntervaringsdeskundigen;
Regio: van opzet per gemeente tot opzet voor grotere regio;
Opvatting over zelfregie/herstel voor naasten: het beeld is genuanceerder geworden. Veel naasten zullen zich niet herkennen in deze terminologie. Zij zijn zich niet bewust van het gegeven dat hun leven een nieuwe oriëntatie vraagt. Daarvoor zijn ze te vaak alleen maar met het herstel en de stuurloosheid van hun zieke naaste bezig. De termen herstel en zelfregie passen niet in hun beleving. Dat besef groeit slechts gaandeweg. Dat betekent dat het gebruik van de termen herstel en zelfregie voor hen zeker in de beginfase niet gepast zijn.
Partners: per regio wisselde de samenwerking met de partners;
Gemeenten stelden in veel gevallen financiën beschikbaar. In Oss verdrievoudigde de (bescheiden) subsidie. De andere 4 centra behielden hun subsidie.
De publicatie ‘Bouwstenen voor herstel’ is aangevuld met activiteiten vanuit het perspectief van de naaste.

De ervaringen in de pilots hebben tot de volgende conclusies geleid:

Werk op basis van een gedeelde visie met partners.
Start alleen een initiatief voor naasten als er geen partners zijn die samen willen werken.
Zoek een nauwe relatie met gemeenten, met name door aansluiting bij en beïnvloeding van hun beleid.

Beweging in kwetsbaarheid

Van januari tot en met juni 2021 besteedden we onder de noemer Beweging in kwetsbaarheid aandacht aan verschillende thema’s die bijdragen aan een meer inclusieve samenleving voor (psychisch) kwetsbare mensen. Met een maandelijkse talkshow, podcasts en publicaties.