Stichting Kompassie heeft in Den Haag ruim een jaar een project Crisiskaart uitgevoerd.
Wij wilden met de extra financiering van ZonMw meer bekendheid geven aan de Crisiskaart binnen Den Haag. Opdat Haagse burgers die het risico lopen (opnieuw) in een psychische crisis te raken weten dat dit belangrijke zelfregie-instrument bestaat en weten hoe en waar zij een Crisiskaart kunnen laten maken.
Om te beginnen hebben we een team van Crisiskaartconsulenten getraind, zowel vrijwilligers als medewerkers. Met elkaar hebben we werkafspraken gemaakt en een praktische werkwijze ontwikkeld, die past bij Kompassie.
Om de doelgroep te bereiken hebben we veel tijd en energie gestoken in het geven van voorlichtingsbijeenkomsten, in het voeren van netwerkgesprekken en in online en offline PR-activiteiten. We probeerden de potentiële kaarthouders rechtstreeks te benaderen, maar ook hun familie en naasten, hulpverleners, begeleiders, wijkagenten etc.
We hebben het project afgesloten met een grote publiekscampagne gedurende de zomermaanden.
Dit alles heeft inderdaad geleid tot een grotere bekendheid met de Crisiskaart en totaal 22 uitgereikte kaarten.
Doel was een grotere bekendheid met de Crisiskaart binnen Den Haag, 70 gesprekken over zelfregie, 25 crisiskaarten en borging van structurele subsidie door de gemeente.
In totaal zijn er tijdens de projectperiode 22 crisiskaarten uitgereikt en er lopen nog 7 trajecten.
Met 10 mensen zijn intakegesprekken gevoerd, die niet hebben geleid tot het maken van een Crisiskaart. Daarnaast hebben 7 mensen belangstelling getoond voor een Crisiskaart, maar zij hebben aangegeven hier nog even mee te willen of moeten wachten.
De Crisiskaart voorziet in een behoefte. Aanvragers zijn er blij mee en ervaren meer zelfvertrouwen en eigen regie. De ervaringsdeskundige vrijwilligers vinden de taak belangrijk en uitdagend. Zij zorgen voor een laagdrempelig proces, dit biedt herkenning en hoop en wekt vertrouwen. Een belangrijk neveneffect was de intensivering van onze contacten met netwerk-organisaties.
We zijn nog in gesprek met de gemeente over financiële borging, maar Kompassie gaat hoe dan ook door met het bieden van ondersteuning bij het maken van een Crisiskaart.
Achtergrond
Een crisis kan erg ontwrichtend zijn voor mensen die het ervaren en hun naasten. Een crisiskaart kan een crisis helpen voorkomen of er voor zorgen dat de crisis minder heftig verloopt. De gesprekken die vooraf gaan aan het maken van een crisiskaart kunnen bijdragen aan een veilig gevoel van mensen, kunnen bijdragen aan het gevoel van eigen kracht, zich een volwaardig gesprekspartners voelen, vertrouwen opbouwen. Het landelijk aanjaagteam verwarde personen heeft in zijn eindrapportage aanbevolen de methodiek van de crisiskaart landelijk uit te rollen.
Wat is een crisiskaart?
Een crisiskaart is een kaart op bankpasformaat waarop staat wat gedaan dient te worden en wat niet op het moment dat iemand in crisis raakt of dreigt te raken en dat zelf niet meer kan aangeven. Het is een soort ‘gebruiksaanwijzing’ voor momenten waarop iemand zelf niet meer kan zeggen wat hij nodig heeft.
Voor de betrokkene zelf kan een crisiskaart een veilig gevoel geven, maar ook voor familie en naasten heeft de kaart een belangrijke functie voor een veilig gevoel en gemoedsrust.
Het is van belang dat de crisiskaart wordt opgesteld door een onafhankelijke persoon, niet iemand die behandelt. Ook is van belang dat degene die het proces begeleidt zelf ervaring heeft in de GGz.
Een crisiskaart is niet vrijblijvend. Afspraken worden gemaakt en bekrachtigd door een handtekening van betrokkene en behandelaar.
Het bevorderen van zelfregie is van belang voor een gevoel van welbevinden en het verminderen van angst. De crisiskaart is een middel om te komen tot zelfregie, geen doel op zich. De één op één gesprekken zijn ook een middel om te komen tot zelfregie. Belangrijk bij het maken een crisiskaart is het proces.
Kompassie
Kompassie is sinds 15 jaar het onafhankelijk steunpunt mentale gezondheid in Den Haag. Kompassie biedt dienstverlening door vrijwilligers met ervaring in de GGz. De ervaringsdeskundige vrijwilligers worden ondersteund door werkbegeleiders. Zij bieden bezoekers een luisterend oor en ondersteunen bij praktische zaken, zoals het ordenen van financiën, ondersteunen bij het lezen van brieven en contacten met organisaties, het voorbereiden van schuldhulpverlening. Het steunpunt is dagelijks geopend. Jaarlijks zijn er 9000 bezoeken. Bij Kompassie zijn 55 vrijwilligers actief, die worden ondersteund door 6,5 fte medewerkers.
Aanpak
Wij richten ons op de groepen 1 en 2, zoals geformuleerd door het Schakelteam:
1. Mensen met verward gedrag, die geen last veroorzaken, maar wel persoonlijk leed kennen
2. Mensen die hulp of zorg nodig hebben, overlast veroorzaken, maar niet gevaarlijk zijn
We richten ons op bouwstenen 1 en 2: ‘Inbreng van mensen met verward gedrag en hun omgeving’ en ‘Preventie en levensstructuur’.
Doelstellingen zijn:
- Verbeteren bekendheid (te bereiken via voorlichtingsbijeenkomsten)
- Het in contact komen met inwoners van Den Haag en met familie/naasten om in gesprek te gaan over mogelijkheden om een crisisplan onafhankelijk op te stellen
- Aantal gesprekken met cliënten over zelfregie: 70
- Aantal crisiskaarten: 25
- Borgen van structurele subsidie door de gemeente Den Haag na het eerste projectjaar
We hebben het project Onafhankelijke Cliëntondersteuning (OCO) Wmo, waarbij mensen worden begeleid in een-op-een gesprekken, waarbij we uitgebreider ingaan op iemands persoonlijke situatie. In de toegang naar de Wmo zal het project crisiskaart nauw samenwerken met OCO. Ervaringsdes-kundigen kunnen vanuit dit project getraind worden. Binnen dit project worden wekelijks expertise-bijeenkomsten georganiseerd, waarbij ervaringen worden uitgewisseld.
We breiden de formatie uit met een OCO-medewerker met als specialisme de crisiskaart. We leiden zo’n 5 tot 6 vrijwilligers met ervaring op, indien mogelijk een deel van de vrijwilligers die nu voor OCO actief zijn. OCO en crisiskaart/zelfregie wordt een combinatiefunctie.
Kompassie Den Haag vindt familie en naasten heel belangrijk en biedt ondersteuning door getrainde familie-ervaringsdeskundigen. Zij bieden een luisterend oor en herkenning en kunnen vanuit hun ervaring tips geven. Voor familie en naasten kan het feit dat hun naaste een crisiskaart heeft bijdragen aan een gevoel van veiligheid en rust. Familiecoaches kunnen worden ingezet bij het proces van het maken van de crisiskaart.
Goede contacten hebben wij op betrekkingsniveau met:
- GGz-aanbieders (incl. BW) en dagbestedingsaanbieders
- cliëntenraden GGz en dagbestedingsaanbieders
- enkele sociale wijkzorgteams (swzt’s)
- servicepunten XL van welzijn
- enkele GGz-teams (elders FACT-teams genoemd)
- collega’s van Straatconsulaat (belangenbehartiging dak- en thuislozen, vrijwilligersorganisatie)
- gemeente
De zelfregiegesprekken en de crisiskaart richten zich op preventie, vooraan in de keten.
De crisiskaart is een cliëntgestuurde methodiek met preventieve werking die nuttige informatie oplevert voor hulpverleners en omstanders in ingewikkelde situaties. Op deze manier levert de crisiskaart een bijdrage aan een sluitende aanpak.