Effectiveness and cost-utility of tailored psychological treatment targeting cancer patients diagnosed with an adjustment disorder

Het doel van dit project is om wetenschappelijke evidentie te krijgen over de psychologische behandeling van kankerpatiënten met een aanpassingsstoornis. De kaders van dit project betreffen de richtlijn Aanpassingsstoornis[1], de richtlijn indicatiestelling aanpassingsstoornis[2] en het IKNL project “Pilot aanpassingsstoornis bij mensen met kanker” (verder PILOT genoemd). De opdracht van ZonMw is om het project nauw aan te laten sluiten bij deze richtlijnen en de PILOT. Dit betekent dat de keuzes wat betreft de PICO in dit project volgend zijn aan de keuzes zoals gemaakt in de richtlijnen en PILOT. Ook zal de werving van patiënten in het voorgestelde project worden afgestemd op de werving van patiënten voor de PILOT. In dit onderzoeksproject zal de prevalentie van aanpassingsstoornissen en het bereik van psychologische behandeling onderzocht worden. Patiënten die de primaire behandeling voor kanker hebben afgerond (alle vormen, behalve niet-melanoom huidkanker) hebben afgerond zullen middels twee stappen worden gediagnosticeerd op het wel of niet hebben van een aanpassingsstoornis: 1 screenen met de Lastmeter, probleemlijst en de Hospital Anxiety and Depression Scale en 2 een diagnostisch interview door een GZ- of klinisch psycholoog, psychotherapeut of psychiater uit het NVPO deskundigenbestand (indien nodig). Naast de prevalentie van aanpassingsstoornissen binnen deze populatie, alsmede de prevalentie van patiënten die hiervoor zorg wensen, zal worden onderzocht welke sociaal-demografische en klinische factoren hiermee samenhangen. Het tweede deel van dit onderzoeksproject richt zich op de effectiviteit, kosteneffectiviteit en budget impact van psychologische behandeling voor patiënten met kanker met een aanpassingsstoornis. In een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek zullen patiënten met een aanpassingsstoornis worden benaderd voor deelname. Patiënten worden gerandomiseerd in de interventie- of wachtlijstcontrolegroep. In totaal zullen 206 patiënten worden geïncludeerd (alpha = 0,05, power = 0,80, drop-out = 25%). In de interventiegroep zal psychologische behandeling worden aangeboden, welke bestaat uit een continuüm van 3 modules van respectievelijk 4, 6 en 6 sessies. Afhankelijk van het effect van iedere module kan de behandeling worden afgerond of worden voortgezet met de volgende module. Module 1 bestaat uit diagnostiek en psycho-educatie en module 2 en 3 uit diverse behandelingen gericht op verwerking en heroriëntatie. De keuze voor een behandeling binnen module 2 en 3 wordt op maat aangeboden, in samenspraak met de patiënt. Patiënten in de wachtlijstcontrolegroep zullen na 6 maanden psychologische behandeling krijgen. Inzicht in eventueel herstel zonder interventie alsmede het zorggebruik gedurende deze 6 maanden is nodig voor het bepalen van de effectiviteit, kosteneffectiviteit en budget impact van behandeling. Patiënten in beide groepen worden voorafgaand aan de randomisatie en na 3 en 6 maanden gevraagd om vragenlijsten in te vullen. De primaire uitkomstmaat is psychologische distress, secundaire uitkomstmaten zijn mentale aanpassing aan kanker en kwaliteit van leven. Voor het bepalen van de kostenutiliteit vanuit zowel een maatschappelijk als gezondheidszorgperspectief zal de gezondheidsstatus (EQ-5D-5L) worden gemeten, evenals zorggebruik (iMCQ) en productiviteitsverliezen (iPCQ). Deze laatste informatie zal samen met informatie over het bereik van de interventie ook gebruikt worden om de budget impact te berekenen. Tot slot zal in dit onderzoek de daadwerkelijke implementatie worden geëvalueerd, waarbij zal worden aangesloten bij het PILOT project. Alle deelnemers aan de PILOT zullen naast de standaard metingen voorafgaand en na afloop van de psychologische behandeling worden gevraagd om vragenlijsten in te vullen na 6 en 12 maanden. De daadwerkelijke implementatie van de psychologische behandeling zal worden onderzocht (waaronder drop-out en adherence) alsmede de duur van de zorg (module 1, module 1-2 of module 1-3) en de type zorg die wordt aangeboden (bijv. cognitieve gedragstherapie, groepsbehandeling). Ook zullen effecten op de lange termijn en het zorggebruik van deze groep patiënten in kaart worden gebracht. Dit project zal in samenwerking met alle belanghebbenden worden uitgevoerd (patiënten, naasten, zorgverleners, zorgverzekeraars, beleidsmakers en onderzoekers). Er zal een patiënt betrokken worden als consortiumlid. De taken zullen bestaan uit het beoordelen van het onderzoeksprotocol voor de toetsing door de medisch-ethische toetsingscommissie (incl. patientinformatiebrief), het monitoren van de voortgang en de interpretatie van de onderzoeksresultaten (inclusief aanbevelingen). De verwachting is dat psychologische behandeling voor patiënten met een aanpassingsstoornis effectief is en kosteneffectief is, en wellicht zelfs kostenbesparend. Verwacht wordt dat dit project de toegang tot psychologische behandeling voor patiënten met kanker met een aanpassingsstoornis kan faciliteren.