Multipele endocriene neoplasie type 1 (MEN-1): De rol van interacties tussen menin en NF-kappaB bij het ontstaan van met MEN-1 samenhangende tumoren.

Multipele endocriene neoplasie type 1 (MEN-1) is een autosomaal dominant overervende aandoening, die wordt gekenmerkt door het voorkomen van tumoren in de bijschildklieren, de pancreaseilandjes, de hypofyse en de bijnieren, alsmede euro-endocriene carcinoïdtumoren. De prevalentie van MEN-1 is 2-3 per 100.000. MEN-1 wordt veroorzaakt door kiembaanmutaties in het MEN1-tumorsuppressorgen. MEN1-kiembaanmutaties komen verspreid over het gehele gen voor. Er bestaat geen duidelijk verband tussen de plaats en de aard van de MEN1-kiembaanmutaties (het genotype) en de tumoren die zich bij MEN-1 -patiënten ontwikkelen (het klinische fenotype). MEN1 -kiembaanmutaties leiden merendeels onmiskenbaar tot een verminderde activiteit van het genproduct, genaamd "menin". Menin komt in elk celtype voor, vooral in de celkern, Menin kan onder andere een interactie aangaan met de transcriptiefactoren JunD en NFkappaß (NF-kB). Vooral NF-kB speelt een belangrijke rol bij de regulatie van de celproliferatie, de geprogrammeerde celdood, angiogenese en metastasering. NF-kB is aldus een belangrijke factor bij het ontstaan en de groei van tumoren (voor een overzicht zie 8c: Karin, et al). Onder normale omstandigheden onderdrukt menin de transcriptionele activiteit van NF-kB. NF-kB bindt waarschijnlijk aan het middengedeelte van het menin-eiwit. Mogelijk zorgen MEN1-kiembaanmutaties die leiden tot een veranderd middengedeelte van het menin-eiwit voor verstoring van de binding van menin aan NF-kB (zie bijlage: figuur). Vraagstelling: Speelt verstoring van de interactie tussen menin en NF-kB een rol bij het ontstaan van tumoren bij MEN-1 -patiënten? Wat is de invloed van verschillende MEN1-kiembaanmutaties op de interactie tussen menin en NF-kB en de door NF-kB-gereguleerde genexpressie? Werkplan: Van 25 Nederlandse MEN-1 -patiënten met verschillende MEN1-kiembaan-mutaties wordt het gemuteerde menin in vitro gesynthetiseerd. Met behulp van Glutathion-Stransferase (GST)-pulldownexperimenten wordt de binding van deze gemuteerde vormen van menin aan gesynthetiseerd NF-kB geanalyseerd. Middels electrophoretic mobility shift assay (EMSA)-experimenten en reporterassays kunnen respectievelijk de invloed van de verschillende MEN 1-kiembaanmutaties op de binding van NF-kB aan DNA en de invloed op de transcriptionele activiteit van NF-kB worden onderzocht. Met behulp van microarray-experimenten kan in tumorweefsel en in gezond weefsel van de betreffende MEN-1-patiënten de expressie van bekende NF-kB-targetgenen (genen waarvan de expressie door NF-kB wordt gereguleerd) worden bepaald. De resultaten van deze experimenten zullen worden vergeleken met klinische gegevens van de betreffende MEN-1 -patiënten. Mogelijk is in tumorcellen bij sommige MEN-1 -patiënten de remming van de NF-kB-activiteit door menin_verstoord. Deze patiënten zouden in aanmerking kunnen komen voor (adjuvante) therapie met reeds bestaande middelen die de NF-kB-activiteit (weer) remmen. Dit project kan zodoende nieuwe mogelijkheden bieden voor diagnostiek en therapie bij MEN-1-patiënten.