Improving outcome of patients with carotid artery occlusion at high risk of ischaemic stroke.
Projectomschrijving
Mensen krijgen na een TIA of een niet invaliderend herseninfarct als gevolg van een verstopte halsslagader meestal een remmer van de bloedstolling. Dit soort patiënten heeft namelijk jaarlijks een kans van 9 - 18 procent op een herhaling van een herseninfarct. Een nieuwe techniek is om vernauwingen in de slagaderen te behandelen en zo de doorbloeding van de hersenen te verbeteren. In dit onderzoek zijn de twee behandelvormen met elkaar vergeleken. Met MRI-scans en PET-opnamen zijn gegevens over de doorbloeding van de hersenen vergaard. Er zijn nog geen conclusies getrokken over welke behandelmethode superieur is.
Producten
Auteur: JP Bremmer, BNM van Berckel, LJ Kappelle, AA Lammertsma, R Kloet, GJJ Luurtsema, A Rijbroek, CJM Klijn, R Boellaard.
Magazine: Journal of Cerebral Blood Flow and Metabolism
Auteur: van Beijnum J, van der Worp HB, Schippers HM, van Nieuwenhuizen O, Kappelle LJ, Rinkel GJ, Berkelbach van der Sprenkel JW, Klijn CJ.
Magazine: Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry
Auteur: van Laar PJ, Hendrikse J, Klijn CJ, Kappelle LJ, van Osch MJ, van der Grond J.
Magazine: Radiology
Auteur: Klijn CJM, Hoefnagels WAJ, Brouwers PJAM, Luijckx GJ, Moll FL, Kappelle LJ.
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Auteur: RPH Bokkers, JP Bremmer, J Hendrikse, BNM van Berckel, AA Lammertsma, LJ Kappelle, J Pluim, R Boellaard, CJM Klijn.
Magazine: Journal of Cerebral Blood Flow and Metabolism
Auteur: J van Beijnum, CE Lovelock, C Cordonnier, PM Rothwell, CJM Klijn, R Al-Shahi Salman.
Magazine: Brain
Auteur: JP Bremmer, BH Verwey, CJM Klijn, A van der Zwan, LJ Kappelle, CAF Tulleken.
Auteur: RPH Bokkers, PJ van Laar, KCC van de Ven, LJ Kappelle, CJM Klijn, J Hendrikse.
Magazine: Stroke
Auteur: S Persoon, CJM Klijn, A Algra, LJ Kappelle.
Auteur: PJ van Laar, J van der Grond, CJM Klijn, J Hendrikse.
Magazine: Stroke
Auteur: J Hendrikse, CJM Klijn, AC van Huffelen, LJ Kappelle, J van der Grond.
Magazine: Cerebrovascular Diseases
Auteur: AT Tiel Groenestege, GJE Rinkel, A Algra, JG van der Bom, CJM Klijn.
Magazine: Stroke
Auteur: S Persoon, CJM Klijn, A Algra, LJ Kappelle.
Magazine: Journal of Neurology
Auteur: RPH Bokkers, JP Bremmer, J Hendrikse, BNM van Berckel, AA Lammertsma, LJ Kappelle, J Pluim, R Boellaard, CJM Klijn.
Auteur: van Beijnum J, Straver DC, Rinkel GJ, Klijn CJ.
Magazine: Journal of Neurology
Auteur: JP Bremmer, BH Verwey, CJM Klijn, A van der Zwan, LJ Kappelle, CAF Tulleken.
Magazine: Journal of Neurosurgery
Verslagen
Eindverslag
Het hoofdproject van het onderzoek betrof een open, gerandomiseerd onderzoek waarin twee behandelstrategieën bij patiënten met een TIAs of een niet invaliderend herseninfarct en een afgesloten halsslagader (arteria carotis interna, ACI) werden vergeleken.
Achtergrond: Patiënten met TIAs of een niet invaliderend herseninfarct een een afgesloten ACI hebben een kans van 9-18% per jaar op een herseninfarct wanneer zij een aangetoonde gestoorde doorbloeding van de hersenen hebben. Op dit moment bestaat er voor deze patiënten geen andere bewezen behandeling dan antitrombotica en controle van vasculaire risicofactoren, zoals diabetes mellitus en hypercholesterolemie. Op grond van ons eerdere onderzoek hebben wij een behandelstrategie ontwikkeld die er op is gericht de doorbloeding van de hersenen te verbeteren. De doorbloeding van de hersenen kan betrouwbaar en non-invasief gemeten worden met arteriele spin labelling perfusion magnetic resonance imaging (ASL-MRI) en door middel van positron emission tomography (PET) kunnen behalve de doorbloeding ook nog andere gegevens over de doorbloedingstoestand van de hersenen worden verkregen.
De hypothese was dat behandeling volgens de nieuwe behandelstrategie de doorbloeding van de hersenen bij patienten met een symptomatische occlusie van de ACI kan verbeteren. De nieuwe behandelstrategie kon bestaan uit endarterectomie van een ernstige asymptomatische stenose in de ACI contralateraal, of de arteria carotis externa (ACE) ipsilateraal, of behandeling van een stenose in de bloedvaten van de achterste circulatie die belangrijk waren voor de collaterale bloedvoorziening (a. subclavia of a. vertebralis), of uit het tijdelijk verminderen van antihypertensieve medicatie.
Methoden: De haemodynamische toestand van de hersenen werd gemeten met ASL-MRI en PET bij inclusie en na 3 maanden. Bij inclusie werden patiënten gerandomiseerd in 2 groepen met behulp van minimisatie voor de ernst van de haemodynamische stoornis in de doorbloeding aan de kant van de ACI occlusie op moment van inclusie. De ene groep patiënten werd behandel met antitrombotica (meestal aspirine en dipyridamol) en controle van vasculaire risicofactoren. De andere groep onderging naast deze standaardbehandeling ook de behandeling volgens de ontwikkelde behandelstrategie.
Resultaten: Op 28 oktober 2008 zijn 39 patiënten in het onderzoek opgenomen (30 mannen, gemiddelde leeftijd 66 jaar, SD 10, spreiding 45-82). Van deze 39 patiënten zijn 38 gerandomiseerd en 1 patient is in afwachting van randomisatie na het ondergaan van de ASL-MRI en PET scan. Twintig patiënten werden gerandomiseerd voor de standaard behandeling, en 18 werden behandeld volgens de nieuwe behandelstrategie. Bij 6 patiënten werd de antihypertensieve medicatie afgebouwd, 5 patiënten ondergingen endarteriectomie van een contralaterale ACI stenose, 3 patiënten van een ACE stenose, 3 patiënten ondergingen stentplaatsing in de a. vertebralis en 1 patient in de a. subclavia. Omdat de inclusie van patiënten de afgelopen jaren langzamer verliep dan verwacht, hebben wij besloten de resultaten na inclusie van 40 patiënten te evalueren. Wij verwachten de laatste twee patiënten te kunnen randomiseren voor het einde van 2008.
Conclusie: Wij kunnen nog geen definitieve resultaten rapporteren, maar deze worden verwacht begin 2009.
De resultaten van verschillende deel-onderzoeken treft u aan onder de sectie Resultaten en een lijst van lopende deel-onderzoeken in de bijlagen.