Momenteel is er een ZonMw/NWO KIC-call in ontwikkeling met hetzelfde thema: onderzoek naar data/technologie en oncologie. Ter voorbereiding hierop sluit deze innovatiemissie van RVO goed aan. Het is nog niet bekend wanneer de KIC-call opengesteld wordt. Als je interesse hebt, kun je wel alvast deelnemen aan deze innovatiemissie.

Voor wie?

Deelname aan de missie is vooral interessant als je een ondernemer, onderzoeker of bent, verbonden aan een (technologie-)bedrijf, kennisinstelling of (academisch) medisch centrum en actief op een van onderstaande thema’s met een focus op data en oncologie.

Voor potentiële richtingen voor samenwerking kun je denken aan:

• Ontwikkelen/implementeren van internationale gezondsheidsdata architecturen, standaardisatie en datasharing protocollen;
• Ontwikkeling van digitale toepassingen waarbij gebruik wordt gemaakt van data;
• Oplossingen voor datamigratie, -veiligheid, -opslag en -uitwisseling;
• Privacy en veiligheid in datamanagement in zorg- en onderzoek toepassingen.
• De missie sluit ook aan bij een KIC-call van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), ZonMw en de Indian Council of Medical Research (ICMR). Deelname aan de innovatiemissie geeft u daarmee ook de mogelijkheid om potentiële projectpartners te identificeren.

Wat levert het je op?

Centraal bij de missie staat het verkennen van publiek-private (onderzoeks-) samenwerking rondom data en oncologie, en het samenbrengen van beleids- en wetenschappelijke inzichten en praktijkkennis. Door mee te gaan op de missie kun je:

• Inzicht krijgen in het innovatie- en zorgecosysteem in India.
• Trends en kansen verkennen voor publiek-private (onderzoeks-)samenwerking tussen kennisinstellingen en/of bedrijven. U krijgt onder andere de kans om als deelnemer uw expertise of technologie te presenteren aan mogelijke samenwerkingspartners.
• Kennis en technologie uit Nederland op het gebied van data en oncologie koppelen aan kansen in India.
• India beschikt over uitstekende onderzoekscentra en universiteiten, zowel in het oncologie- als in het datascience domein. Het land kent een sterke medische technologiesector en een vitaal startup ecosysteem. India beschikt door zijn omvang, menselijk kapitaal en expertise daarmee over een aanzienlijk potentieel in het digitale gezondheidsdomein.

India: digitale technologie en data in het medische domein

India en Nederland hebben beiden een grotendeels privaat gezondheidszorgstelsel, en streven ernaar om deze toegankelijk te krijgen en te houden. In Nederland is dat uitdagend door de vergrijzende samenleving, terwijl in India de ziektelast de komende jaren zal stijgen door problemen als ondervoeding, infectieziekten, en ziekten die opkomen door de snelgroeiende welvaart zoals hart- en vaatziekten en kanker. Zowel Nederland als India zien in digitale technologie een deel van de oplossing.

Het streven van beide landen om uitdagingen in de zorg aan te pakken door middel van digitale technologie en data, en de sterke positie van India op het gebied van onderzoek en technologie, biedt kansen voor samenwerking tussen Nederlandse en Indiase organisaties.

Lees meer op de website van RVO.

Micro- en nanoplastics (MNP) komen voor in de lucht, ons voedsel, drinkwater en in ons lichaam. Maar de risico’s van blootstelling aan MNP voor de menselijke gezondheid zijn nog onbekend. Ook weten we nog onvoldoende over hoe we blootstelling aan plastic deeltjes kunnen verkleinen. Om hier meer inzicht in te krijgen, zijn vanuit het programma Microplastics & Health 2 subsidieoproepen opengesteld: 1 open subsidieoproep en 1 oproep op uitnodiging aan het MOMENTUM-consortium. Deze oproepen zijn alleen in het Engels beschikbaar.

Het doel van beide oproepen is het in kaart brengen van het risico van blootstelling aan MNP en het verkennen van de effectiviteit van maatregelen om de blootstelling te reduceren. Afstemming tussen projecten uit beide oproepen is belangrijk, omdat de gezamenlijke resultaten moeten bijdragen aan een overzicht van de eventuele risico’s, mogelijke oplossingen, en nog ontbrekende kennis.

Oproep op uitnodiging: MOMENTUM-consortium

Een groot deel van het Nederlandse onderzoeksveld op het gebied van de gezondheidseffecten van MNP neemt deel aan het publiek-private consortium MOMENTUM. Sinds 2021 onderzoekt het consortium de gezondheidseffecten van MNP. Ook stellen zij oplossingen voor om de potentiële gezondheidsimpact te minimaliseren. De consortiumpartijen worden uitgenodigd om een subsidieaanvraag in te dienen om het MOMENTUM-project te versterken en uit te breiden op specifieke aandachtsgebieden. Binnen de oproep wordt het consortium gevraagd een gezondheidsrisicobeoordeling te doen met kennis uit de projecten in het ZonMw-programma Microplastics & Health.

Lees meer over de doelen en voorwaarden waar het projectvoorstel van MOMENTUM aan moet voldoen.

Open subsidieoproep

Deze subsidieoproep staat ook open voor onderzoekers die nog niet bij MOMENTUM zijn aangesloten. Wij nodigen geïnteresseerden uit om een subsidieaanvraag in te dienen op 1 van de 4 specifieke thema’s:

• Microplastics in het milieu
• Consumentengedrag
• Interventies
• Gestandaardiseerde onderzoeksmethoden

Per project is 300.000 euro beschikbaar en er kunnen 7 projecten gehonoreerd worden.  

Lees meer over de doelen en voorwaarden waar projectvoorstellen voor de open subsidieoproep aan moeten voldoen.

Online informatiebijeenkomst op 3 april

Kom naar de online Engelstalige informatiebijeenkomst op maandag 3 april 2023. Daar krijgt u een toelichting op beide subsidieoproepen, maakt u kennis met de partijen van het MOMENTUM-consortium, en wordt de gewenste afstemming tussen toekomstige projecten toegelicht. Lees meer en meld u aan voor deze online informatiebijeenkomst (Engels).

Interesse?

Heeft u een idee voor een onderzoeksvoorstel naar de gezondheidseffecten van micro- en nanoplastics en wilt u bij ons een aanvraag indienen? Hier vindt u meer informatie over de doelen en voorwaarden van

• De open subsidieoproep
• De subsidieoproep op uitnodiging voor het MOMENTUM-consortium

Let op: de deadline voor het indienen van een voorstel is dinsdag 9 mei 2023, 14.00 uur.

Gezonde leefomgeving

Kennis over micro- en nanoplastics in de leefomgeving draagt bij aan de gezondheid van mensen. Lees meer hierover op onze themapagina over de gezondheidseffecten van microplastics en op onze themapagina Gezonde leefomgeving.

Vici is een van de grootste persoonsgebonden wetenschappelijke premies van Nederland en is gericht op gevorderde onderzoekers.
De wetenschappers doen onderzoek naar verschillende onderwerpen. Zij zullen onder meer onderzoeken of fictie bijdraagt aan burgerschap en gemeenschapsvorming. En hoe de energie-efficiënte strategie die onze hersenen gebruiken om enorme hoeveelheden data te verwerken, kan worden nagebootst. Een ander onderzoeksproject ontwikkelt met een multidisciplinaire aanpak manieren om de besluitvormingsprocessen van autonome robots te verbeteren. Onderzoekers zullen ook nagaan hoe zenuwcellen en immuuncellen samenwerken om pijn na een ontsteking actief uit te schakelen. Dit is slechts een greep uit de onderzoeksonderwerpen. Bekijk de Vici-laureaten 2022.

Cijfers en feiten

De Vici’s worden jaarlijks door NWO toegekend. Van de 266 aanvragen zijn er 167 (63%) door mannen en 99 (37%) door vrouwen ingediend. In totaal zijn er 34 Vici-beurzen toegekend; 18 aan mannelijke kandidaten en 16 aan vrouwelijke kandidaten. De honoreringspercentages voor de Vici-ronde 2022 (toegekend in 2023) zijn hiermee respectievelijk 11 en 16 procent.

NWO-Talentprogramma

De Vici-financiering maakt samen met de Veni- en Vidi-beurzen deel uit van het NWO-Talentprogramma. Vici is gericht op senior-onderzoekers die hebben aangetoond met succes een eigen vernieuwende onderzoekslijn tot ontwikkeling te kunnen brengen. Ze hebben daarbij jonge onderzoekers begeleid. Onderzoekers die een Vici-subsidie krijgen toegekend, bouwen hun onderzoeksgroep verder uit, vaak vooruitlopend op een structurele hoogleraarspositie, als ze die nog niet zouden hebben. ZonMw voert het NWO Talentprogramma uit voor het domein Zorgonderzoek en Medische Wetenschappen.

Klik hier voor de antwoorden op een aantal veelgestelde vragen over het Talentprogramma, onder meer over de man-vrouwverdeling.

Meer informatie

• zie het volledige nieuwsbericht op de NWO website

Bron: NWO

Uitgangspunt van Create2Solve is een aantal vooraf gedefinieerde vraagstukken (challenges), waarin men het gebruik van (proef)dieren voor biomedisch onderzoek probeert te vervangen door de ontwikkeling of implementatie van een proefdiervrije innovatie. In overleg met de industrie en de MKMD-programmacommissieomvat deze nieuwe ronde van Create2Solve vijf challenges geformuleerd, waarin proefdiervrije innovaties een belangrijke bijdrage zouden kunnen leveren in het vervangen van (proef)dieren (zie bijlage onder Meer informatie). Onderzoekers van een Nederlandse onderzoeksorganisatie kunnen samen met het bedrijfsleven voor één van deze challenges een oplossing indienen in de vorm van een onderzoeksvoorstel.

Deze ronde verloopt in twee fases:

• Fase 1: publiek-private consortia dienen in Fase 1 een ‘proof of concept’ project in op één van de vijf onderstaande challenges. Er kunnen per challenge meerdere ‘proof of concept’ projecten worden gehonoreerd. De gehonoreerde consortia krijgen financiering om gedurende een periode van maximaal zeven maanden data te verzamelen om daarmee aannemelijk te maken dat ze in staat zullen zijn om een proefdiervrije oplossing te bieden voor de gestelde challenge.
• Fase 2: participerende consortia uit Fase 1 dienen een projectvoorstel in, waarin men met de behaalde resultaten aannemelijk maakt dat men in een vervolgperiode van 2 tot 5 jaar een prototype van de proefdiervrije innovatie kan bouwen, ontwikkelen of valideren, om daarmee een concrete oplossing te bieden voor de challenge, die zowel wetenschappelijk als commercieel interessant is.

Er wordt bij de opzet van de oproep op staatsteun getoetst en de projecten moeten voldoen aan de staatsteun voorwaarden. De precieze voorwaarden en procedures worden in de oproep nader toegelicht en gespecificeerd.

Wie kan er aanvragen?

De hoofdaanvrager dient verbonden te zijn aan een Nederlandse onderzoeksinstelling en er dient samengewerkt te worden met een commerciële partij. In tegenstelling tot de vorige ronde hoeft deze onderneming niet te behoren tot het midden- en kleinbedrijf, maar mag dat ook een grotere onderneming zijn, mits die een vaste inrichting of minimaal een dochteronderneming heeft in Nederland. Het is niet toegestaan om als aanvrager op meer dan één challenge een aanvraag in te dienen.

Wanneer gaat de call for proposals open?

De verwachting is dat de call for proposals voor Create2Solve Fase 1 (Proof-of-Concept) medio april 2023 opent, waarna consortia ongeveer 10 weken de tijd hebben om een aanvraag in te dienen.

Wat is het budget

Deze ronde  is onderdeel van het ZonMw-programma MKMD, dat hiervoor een budget ter beschikking heeft gesteld van ongeveer 2,6 miljoen euro. De verwachting is dat met dit budget 6 Proof-of-Concept projecten gefinancierd kunnen worden in Fase 1 (€100.000 per project), en 2 uitgewerkte projecten in Fase 2 (€1.000.000 per project). Deze bedragen zijn exclusief de verplichte In-Kind en/of In-Cash bijdrage; de hoogte hiervan hangt af van de fase van onderzoek en wordt uitgebreid beschreven in de call for proposals.

Informatie over deze vooraankondiging

Deze vooraankondiging is bedoeld om onderzoekers en bedrijven te informeren over de aanstaande call en daarmee de gelegenheid te geven om vast na te denken over een ‘proof of concept’ onderzoeksvoorstel. De daadwerkelijke call for proposals zal leidend zijn voor het selectieproces en aan de informatie in deze vooraankondiging kunnen dan ook geen rechten ontleend worden. De openstelling van de call for proposals wordt gecommuniceerd via de gebruikelijke ZonMw kanalen. Voor vragen of meer informatie kun je contact opnemen met dr. Martijn Nolte, senior programmamanager MKMD, + 31 70 515 03 75 of via nolte@zonmw.nl.

Over het MKMD programma

ZonMw draagt bij aan een hoge kwaliteit en grote relevantie van innovatief (bio)medisch onderzoek. Daarom stimuleren we de ontwikkeling, acceptatie en implementatie van proefdiervrije modellen. Zo bereiken we nog relevantere onderzoeksresultaten voor de mens. We streven hierbij naar minder gebruik van dierproeven waar mogelijk en waar nodig.  Om dit te bereiken financieren wij onderzoek naar de ontwikkeling van proefdiervrije modellen, verbinden wij partijen met elkaar en stimuleren wij het gebruik van proefdiervrije modellen in de praktijk. Ook zetten we in op effectiever gebruik van resultaten uit dierproeven door het verhogen van de vindbaarheid en herbruikbaarheid ervan. Zie ook onze website Meer Kennis met Minder Dieren.

Meer informatie

• Omschrijving van de 5 challenges (pdf)

Meer informatie

• Lees meer op de website van Oncode.

Bron: Oncode

In de plenaire sessies is er aandacht voor Drug repurposing en Impact

Plenair belichten verschillende sprekers de actuele onderwerpen: Drug repurposing, ofwel inzet van bestaande geneesmiddelen voor nieuwe toepassingen, en Impact, het realiseren en bestendigen van onderzoeksresultaten in de praktijk.

U kunt in 3 subsessierondes kiezen uit 18 onderwerpen

Het programma is gevarieerd en belicht zoals altijd de resultaten van ZonMw- en GGG-projecten in een breed perspectief en gerelateerd aan innovatieve projecten en actuele onderwerpen uit het veld.
In 3 rondes van ieder 6 subsessies staan onderwerpen op het programma als dure geneesmiddelen, MDL-onderzoek, leefstijl en duurzaamheid, kwetsbare ouderen en personalised medicine.
Een van de rondes richt zich op interactieve wijze op onderwerpen als Impact, Richtlijnen, HTA en Gender.
In iedere subsessie is er ruimte voor discussie of kunt u bijdragen via een andere vorm van interactiviteit.

Het GGG-congres is interessant voor het gehele werkveld rondom geneesmiddelen

Het jaarlijkse GGG-congres is bij uitstek een plek voor uitwisseling van kennis rondom geneesmiddelen op het snijvlak van onderzoek, praktijk en beleid en is daarnaast een dag van ontmoeten, bijpraten en netwerken.

De aanmelding is geopend

U bent van harte welkom tijdens deze congresdag.
Meld u aan, laat u inspireren en blijf op de hoogte van de ontwikkelingen binnen het veld van geneesmiddelen.

Bekijk de publicatie met het volledige congresprogramma

Direct naar de aanmeldpagina

Deze subsidieoproep richt zich op het effectief gebruik van resultaten uit dierstudies door het verhogen van de vindbaarheid en herbruikbaarheid ervan. Het stimuleert onderzoekers aan de slag te gaan met het uitvoeren van een systematisch literatuuronderzoek op het terrein van dierexperimenteel onderzoek (of van proefdiervrije innovaties).  

• Binnen deze oproep vragen we aandacht voor twee specifieke onderwerpen: “Sekse- en genderverschillen” en “Non-humane primaten”. Mocht je aanvraag voor deze oproep zich richten op een van deze onderwerpen, dan verzoeken wij je dit te vermelden in het aanvraagformulier.
• Subsidieaanvragen voor ‘Uitvoeren Systematisch Literatuuronderzoek Dierstudies’ kunnen doorlopend worden ingediend, zolang het voor de oproep beschikbare budget niet is uitgeput. Het totale beschikbare subsidiebudget hiervoor bedraagt nu nog € 247.000,-. We verwachten we daar 10 tot 12 aanvragen mee te kunnen honoreren.
• Aanvragen moeten vanaf nu ingediend worden via Mijn ZonMw (en niet meer via Projectnet). Een subsidie voor het uitvoeren van een systematisch literatuuronderzoek kan alleen worden aangevraagd als je de workshop ‘Systematisch literatuuronderzoek dierstudies’ hebt gevolgd. Deze workshop wordt verzorgd door dr. Kim Wever en/of dr. Carlijn Hooijmans. Het is mogelijk om deze workshop te organiseren binnen de eigen instelling, met subsidie van ZonMw. Wil je en workshop ‘Systematisch literatuuronderzoek dierstudies’ organiseren? Neem dan eerst contact op met het programmateam Meer Kennis met Minder Dieren (mkmd@zonmw.nl), voordat je een aanvraag voor een workshop indient.

Module Publiceren neutrale/negatieve dierexperimentele resultaten

Deze subsidieoproep richt zich op het publiceren van wetenschappelijk solide, ongepubliceerde negatieve- of neutrale dierexperimentele data. ZonMw wil hiermee de publicatie van goed uitgevoerd dierexperimenteel onderzoek met negatieve- of neutrale uitkomst stimuleren om onnodige herhaling van onderzoek en bias te voorkomen. Aanvragen moeten ingediend worden via Mijn ZonMw (en niet meer via Projectnet).

Over Meer Kennis met Minder Dieren

ZonMw wil bijdragen aan hoge kwaliteit en grote relevantie van innovatief (bio)medisch onderzoek. Daarom stimuleren we de ontwikkeling, acceptatie en implementatie van proefdiervrije modellen. Zo bereiken we nog relevantere onderzoeksresultaten voor de mens. We streven hierbij naar minder gebruik van dierproeven waar mogelijk en waar nodig.  

Om dit te bereiken financieren wij onderzoek naar de ontwikkeling van proefdiervrije modellen, verbinden wij partijen met elkaar en stimuleren wij het gebruik van proefdiervrije modellen in de praktijk. Ook zetten we in op effectiever gebruik van resultaten uit dierproeven door het verhogen van de vindbaarheid en herbruikbaarheid ervan.

Meer informatie

• Programma Meer Kennis met Minder Dieren (MKMD)
• Subsidieoproep Uitvoeren systematisch literatuuronderzoek dierstudies 
• Subsidieoproep Publiceren negatieve/neutrale dierexperimentele data

Aanvragen

• Aanvragen moeten ingediend worden via MijnZonMw (en niet meer via Projectnet).

Programmateam Meer Kennis met Minder Dieren

•    Martijn Nolte (senior programmamanager) +31 70 515 03 75
•    Bas de Waard (programmamanager) +31 70 349 50 81
•    Rosalie Nelissen (programmasecretaris) +31 70 349 5439
•    E-mail: mkmd@zonmw.nl

Waarheen en hoe lang?

Ervaring in het buitenland is voor veel wetenschappers een belangrijke stap in hun carrière. De Rubiconbeurs maakt het voor jonge onderzoekers mogelijk onderzoek te doen aan een buitenlands instituut dat de beste omgeving biedt voor hun onderzoek. In totaal gaan 14 Rubicon-onderzoekers voor 24 maanden naar het buitenland, een laureaat gaat 14 maanden weg. Zeven laureaten gaan naar de Verenigde Staten, twee naar Duitsland, en de overige onderzoekers verblijven in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, België, Zwitserland en Japan voor hun onderzoek.

Kenmerken van het Rubicon-programma

Met een Rubicon-financiering kunnen wetenschappers tot 24 maanden onderzoek doen aan een buitenlandse onderzoeksinstelling. De hoogte van de financiering is afhankelijk van de gekozen bestemming en de duur van het verblijf. Per jaar kan NWO/ZonMw zo'n zestig jonge onderzoekers financieren binnen Rubicon (voor een totaalbedrag van 7 miljoen euro, verdeeld over 3 ronden). De toewijzingen uit dit bericht betreffen de tweede financieringsronde van 2022.

Feiten en cijfers van deze ronde

Budget: ruim 2,4 miljoen euro
Aantal (ontvankelijke) aanvragen: 40
Verdeling m/v bij aanvragen:  24 man, 16 vrouw
Aantal toewijzingen (honoreringspercentage): 15 (37,5%)
Verdeling m/v bij honoreringen: 8 man, 7 vrouw
Honoreringspercentage mannen: 33,3%
Honoreringspercentage vrouwen: 43,8%

Zij gingen hen voor

Enkele onderzoekers die met een Rubicon-beurs de wijde wereld in zijn gegaan, vloggen over hun ervaringen in het buitenland. Een aantal van de vlogs is opgenomen voor aanvang van de covid-19 pandemie, maar ook tijdens de pandemie heeft het onderzoek doorgang gevonden. Bekijk hier hoe deze onderzoekers hun onderzoekservaring in het buitenland hebben beleefd.

Meer informatie

• Overzicht met de 15 gehonoreerde projecten

Met ingang van 2023 werken NWO en ZonMw met een volledig geharmoniseerde aanvraagprocedure. Dat betekent dat in alle domeinen bij de instrumenten Veni, Vidi én Vici met vooraanmeldingen wordt gewerkt. Na een positief besluit mogen indieners een uitgewerkte aanvraag indienen. In het beoordelingsproces kiest NWO daarentegen juist voor maatwerk per instrument en per domein. Dat leidt tot enkele aanpassingen: zo schrappen SGW en ZonMw de referentenfase bij de Veni, terwijl ENW en SGW bij de Vici vanaf volgend jaar geen interviews meer afnemen.

Meer informatie

• Lees het volledige nieuwsbericht op de NWO website
• Nieuwsbericht november 2022 'Nieuwsflits Talentprogramma: versimpeling aanvraagproces en planning 2023'
• Nieuwsbericht juni 2022 'Lichte koerswijziging NWO-Talentprogramma op komst'

Bron: NWO

Welke onderwerpen worden onderzocht?

De 31 onderzoeksprojecten zijn gericht op een breed scala van onderwerpen. Ze gaan onder andere onderzoek doen naar: hoe dopamine en serotonine systemen in de hersenen tezamen bijdragen aan motieven voor drugsgebruik, bedreiging van effectieve behandeling bij bacteriële infecties door toenemende resistentie, het ontwikkelen van een nieuw slim computersysteem waarmee de arts meer tijd heeft voor de patiënt, oorzaak en gevolg van de verstoorde communicatie tussen 2 hersenhelften na een beroerte, onderzoek en ontwikkeling van nieuwe diagnose- en behandelingsmethoden voor leververvetting en hart- en vaatzieken dat zal bijdragen aan gezond ouder worden. Een totaaloverzicht van deze 31 projecten vindt u terug onder 'Meer informatie'.

Wat is het programma ZonMw Open Competitie?

Het oogmerk van ZonMw Open Competitie is ruimte creëren voor nieuwsgierigheidsgedreven en creatieve samenwerking die leidt tot grensverleggende wetenschap van uitzonderlijke kwaliteit op het terrein van gezondheidsonderzoek. Het programma ZonMw Open Competitie is specifiek bedoeld voor onderzoekers uit twee of meerdere vakgebieden die op een synergistische wijze excellente team science bevorderen. De aanvragen werden daarom getoetst en gerangschikt op deze punten aan de hand van de criteria relevantie en kwaliteit. Omdat kennisbenutting en participatie ook belangrijke criteria zijn, beschikken alle gehonoreerde aanvragen over een overtuigend plan voor kennisbenutting, met doordachte plannen voor implementatie en participatie van belanghebbenden in brede zin.

Extra middelen beschikbaar met ingang van 2022

Met ingang van 2022 is structureel 60 miljoen euro extra beschikbaar voor de Open Competities van de vier domeinen van NWO waaronder  Medisch Onderzoek en Zorginnovatie (ZonMw). Op de programmapagina's van ZonMw Open Competitie is gepubliceerd hoe deze extra middelen beschikbaar zijn  gesteld in de huidige  ronde van de ZonMw Open Competitie. Let op: de nieuwe subsidieronde opent op 20 december en de deadline is op 7 maart voor het projectidee.

Meer informatie:

• Totaaloverzicht 31 projecten
• Programma ZonMw Open Competitie
• Nieuwsbericht over extra middelen

Wat is een Klinische Fellowship?

Een Klinisch Fellowship is een persoonsgebonden stimuleringssubsidie voor een gepromoveerde en gespecialiseerde clinicus die klinisch werk wil blijven combineren met wetenschappelijk onderzoek. De clinicus kan hiermee een start maken met het opzetten van een eigen eerste onderzoekslijn. Het programma is voor clinici die nog min of meer aan het begin van hun wetenschappelijk carrière staan.

Meer informatie

• Overzicht 15 projecten + samenvattingen
• Programma Klinische Fellows
• ZonMw Talentontwikkeling

Een genomineerde kandidaat dient aan de onderstaande eerste twee criteria te voldoen, waarbij de voorkeur gaat naar een kandidaat die ook een bijdrage heeft geleverd aan het derde criterium. Daarnaast moet de kandidaat werkzaam zijn in Nederland, lees hier meer over de beoordelingsprocedure.

1. Wetenschappelijke bijdrage aan de vermindering van het gebruik van proefdieren.Je hebt tijdens je carrière tot nu toe een aantoonbare bijdrage hieraan geleverd door middel van de ontwikkeling, acceptatie en/of toepassing van alternatieve methoden, technieken of modellen.
2. Onderwijs. Je hebt gedurende  je carrière een duidelijke bijdrage geleverd aan de opleiding van studenten en jonge onderzoekers op het gebied van alternatieve methoden voor dierproeven.
3. Outreach & communicatie. Je hebt  door communicatie-activiteiten zoals in publicaties, uitingen in de media  en dergelijke bijgedragen aan bewustwording en zichtbaarheid van alternatieve methoden voor dierproeven.

Wat moet worden aangeleverd?

Het bestuur van het Willy van Heumenfonds ontvangt graag van elke kandidaat een CV (maximaal 2 A4) en een motivatie van de bijdrage aan de 3V’s (maximaal 350 woorden) vóór 31 januari 2023 via info@proefdierenalt.nl.

Meer informatie

• Lees hier meer over het Willy van Heumenfonds en de oeuvreprijs
• Heb je nog andere vragen of heb je nog een toelichting nodig over  de procedure van de prijsuitreiking? Mail dan naar info@proefdierenalt.nl.

Invoeren verplichte vooraanmelding in alle rondes bespaart tijd

Een vooraanmelding bespaart zowel indieners als beoordelaars veel tijd. Daarmee draagt deze werkwijze bij aan het beperken van de aanvraagdruk en het terugdringen van de werklast van onderzoekers en beoordelaars.  
Er lijkt nog meer ruimte te zijn voor het verder inkorten van de beoordelingsprocedure. Voorstellen hiervoor liggen ter besluitvorming bij de raad van bestuur. Begin december verwacht NWO hier over te communiceren.

Beoordeling van het uitgewerkte voorstel

Bij het beoordelen van het uitgewerkte voorstel wordt het CV niet als apart criterium beoordeeld. In deze fase draait de beoordeling om de wetenschappelijke kwaliteit en de impact van het voorgestelde onderzoek. Toch wordt het onderzoeksvoorstel niet helemaal los gezien van het CV. De expertise, ervaring en het eerdere werk van de onderzoeker worden meegewogen bij het beoordelen van de haalbaarheid en het vernieuwende karakter van het voorstel.

Nieuwe afbakening doelgroepen wordt uitgesteld

NWO bezint zich nog op het profiel van de doelgroepen bij de eerder dit jaar vastgestelde vernieuwde doelstelling van het Talentprogramma. Eerst wordt bekeken wat de effecten zijn van de nieuwe Starters- en Stimuleringsbeurzen op de doelgroepen van het Talentprogramma. Zodra dit duidelijk is, gaat NWO verder met de doelgroepenafbakening. Dit gebeurt in overleg met onderzoekers, bestuurders van kennisinstellingen waar zij werken en het ministerie van OC&W, de opdrachtgever van het Talentprogramma.

Bron: NWO

Meer informatie

• NWO-Talentprogramma's Veni, Vidi en Vici (Medische Wetenschappen)

Biokunst als middel om dialoog aan te gaan

De competitie startte in 2010 als initiatief van het Netherlands Genomics Initiative (NGI) en werd gecontinueerd door ZonMw. Bij ZonMw heeft het programma Bio Art & Design (BAD) Awards zeven jaar gelopen. Het idee erachter was dat biokunst goede mogelijkheid biedt om de dialoog aan te gaan met het publiek over ontwikkelingen in de life sciences en biotechnologie. Jaarlijks wordt er een ronde georganiseerd waarvoor kunstenaars van over de hele wereld ideeën aanleverden.

Kunstprojecten geëxposeerd bij MU hybrid artspace

Ieder jaar zijn twaalf gerenommeerde Nederlandse onderzoeksgroepen bereid om, na een matchmaking, samen met een kunstenaar aan de slag te gaan en een uitgewerkt voorstel in te dienen. Uit deze voorstellen worden drie winnaars gekozen door een professionele jury. Met 25.000 euro ieder kunnen zij aan de slag met het kunstproject, dat na een half jaar wordt geëxposeerd. Dit gebeurde eerst bij Naturalis en nu bij MU hybrid art house in Eindhoven. De BAD Award heeft internationale bekendheid gekregen en is na tien jaar niet gestopt, maar gecontinueerd door MU met andere partners. Op 16 december 2022 wordt er weer een nieuwe BAD expositie geopend bij MU Hybrid Arts House. Houd de website in de gaten voor informatie.

Boek gratis beschikbaar als bron van inspiratie

Het boek over de eerste 10 jaar bevat onder andere beschrijvingen, foto’s en video’s van alle 30 BAD werken en winnaars en interviews en essays. Het is bedoeld als bron van inspiratie voor studenten, docenten, kunstenaars, designers en wetenschappers. Het is geschreven door William Myers, juryvoorzitter, schrijver en curator op het terrein van biokunst en biodesign, en ontworpen door studio Spass. Het boek is tot stand gekomen in samenwerking met Georgina McDowall, Rawad Baaklini, and Xandra van der Eijk. In verband met het bereiken van een zo groot mogelijke doelgroep wil ZonMw het boek volledig open access beschikbaar stellen.

Download het boek hier

De multidisciplinaire consortia die van start gaan, richten zich op de mechanismen achter bestaande niet-farmacologische interventies voor neurodegeneratieve ziekten als dementie en de ziekte van Parkinson. Denk bij niet-farmacologisch bijvoorbeeld aan voeding, beweging, psychosociale interventies en neuromodulatie. Met deze kennis kunnen onderzoekers toewerken naar een behandeling op maat voor mensen met een neurodegeneratieve ziekte.

Hoeveel onderzoeken gaan van start?

Van de 39 subsidieaanvragen, zijn 14 voorstellen gehonoreerd door JPND. Bij 7 aanvragen zijn Nederlandse onderzoekers betrokken, en bij 3 van deze aanvragen is de Nederlandse onderzoeker de coördinator van het consortium.

Welke consortia met Nederlandse onderzoekers zijn gehonoreerd?    

EXERBRAIN

Bewegen is een beschermende factor voor de ziekte van Alzheimer, maar hoe dit precies werkt is nog onbekend. Het consortium EXERBRAIN zal kijken naar het beschermende effect van bewegen op het brein en naar de potentie van beweging als niet-farmaceutische behandeling voor de ziekte van Alzheimer.
Nederlandse coördinator:  Dr. Rik van der Kant, Amsterdam Universitair Medisch Centrum

StepuP

Het StepuP consortium gaat onderzoek doen naar loopbandtraining als behandelmethode voor loopstoornissen bij de ziekte van Parkinson. Wat zijn de onderliggende biomechanische, fysiologische en neurologische veranderingen die bijdragen aan het succes van deze therapievorm? Kennis over deze mechanismen kan bijdragen aan een gepersonaliseerde behandeling.  
Nederlandse coördinator: Prof. dr. Jaap van Dieën, Vrije Universiteit Amsterdam

UNITE-PD

Het UNITE-PD consortium legt de focus op loopstoornissen bij de ziekte van Parkinson, een veelvoorkomend symptoom met gevolgen voor iemands mobiliteit en zelfstandigheid. De onderzoekers zullen in het bijzonder naar compensatiestrategieën gaan kijken. Welke onderliggende processen in de hersenen faciliteren compensatiestrategieën? Kennis hierover is onder andere belangrijk voor de ontwikkeling van effectieve rehabilitatiebehandelingen.
Nederlandse coördinator: Dr. Jorik Nonnekes, Radboud Universitair Medisch Centrum

AD_Imprint

Het consortium AD_Imprint onderzoekt de rol van de darmflora bij de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer. Specifiek kijken de onderzoekers naar de invloed van het dieet en microbiële veranderingen op de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel en de ontwikkeling van de ziekte. Dit onderzoek draagt mogelijk bij aan de vroege preventie en risicofactoren voor de ziekte van Alzheimer.
Nederlandse partner: Evgenia Salta, Nederland Instituut voor Neurowetenschappen

Good Vibes

Het consortium Good Vibes gaat mechanismen onderzoeken die de ziekte van Alzheimer mogelijk kunnen voorkomen. Specifiek focussen ze zich op nieuwe elektro-akoestische vibratiebehandeling (EAC) en focused ultrasound (FUS).
Nederlandse partner: Prof. Jurgen Claassen, Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour

Multi-MeMo

Het consortium Multi-MeMo gaat de basis van het combineren van verschillende interventies (een multimodale aanpak) onderzoeken en een interventiemodel ontwikkelen. Zo willen ze bijdragen aan een gepersonaliseerde aanpak om dementie te voorkomen of uit te stellen.

Nederlandse partner: Prof. Wiesje van der Flier Amsterdam Universitair Medisch Centrum, locatie VUmc

REBALANCE

Het REBALANCE consortium zal zich richten op focused ultrasound (FUS), een potentiële techniek voor de behandeling van de ziekte van Alzheimer. Binnen het consortium worden de moleculaire mechanismen ontrafeld die ten grondslag liggen aan de positieve effecten van FUS . De onderzoekers willen zo een stap dichterbij effectieve behandelingen komen voor de ziekte van Alzheimer.   
Nederlandse partner: Prof. Arn Maagdenberg, Academisch Ziekenhuis Leiden

De projectgroepen zullen naar verwachting de eerste helft van 2023 van start gaan.

Meer informatie

• Het JPND-nieuwsbericht over de gehonorereerde consortia
• De JPND-programmapagina
• De themapagina over dementie

"Als je gelijkwaardig samenwerkt met patiënten en hen direct betrekt bij het bepalen wat voor hen haalbaar is in een studie, kom je veel sneller bij de gewenste inclusie." – Tine van den Bos, voorzitter van Stichting Bekkenbodem4All betrokken bij het IP-ABC project.

Het is een nieuw vakgebied waarin de nieuwste technologieën worden gebruikt. Het doel van de dag was om onderlinge verbinding tussen de projecten en betrokkenen te vergroten, zodat gegenereerde kennis optimaal uitgewisseld en benut wordt. Tijdens de dag werd dit gefaciliteerd via pitches en discussies over de aanpak van de gedeelde uitdagingen. Zo is omgaan met menselijke variabiliteit één van de grote uitdagingen bij de ontwikkeling van humane meetmodellen. Ook werd uitgebreid stilgestaan bij hoe modellen van het lab naar de kliniek gebracht kunnen worden en uitdagingen die hiermee gepaard gaan.

“Ik was met name biologisch georiënteerd en ik heb nu meer gekeken naar de technische kant en de bedrijfskant. Van sommige perspectieven en invalshoeken wist ik niet zo goed hoe ik dat aan moest pakken maar nu weet ik wie ik moet hebben om alles samen te brengen.” – Marit Keuper-Navis, onderzoeker van het Drug disposition on a chip project.

“In dit kader was het goed om te zien dat er reeds een aantal concrete initiatieven zijn genomen voor de kwalificatie, validatie en standaardisatie, productie en de opschaling van deze modellen.” – Janny van den Eijnden-van Raaij, Managing Director hDMT.              

Hoewel de projecten inhoudelijk heel verschillend zijn, is een belangrijke constatering van de dag dat er veel vergelijkbare uitdagingen zijn en dat als de krachten gebundeld worden, er veel meer mogelijk is.

Meer informatie

• Lees meer over ZonMw en proefdiervrije innovaties voor de wetenschap

Citizen Science, ook wel burgerwetenschap genoemd, betekent dat burgers en onderzoekers samenwerken om oplossingen te vinden voor complexe maatschappelijke (gezondheids)vraagstukken. Dat kan gaan om participatie van burgers in wetenschappelijk onderzoek, of juist om participatie van wetenschappers in burgergedreven onderzoek. Burgers en onderzoekers betrekken elkaar bij agendering, uitvoering of evaluatie en hun betrokkenheid varieert afhankelijk van het project. Deze nauwere samenwerking tussen wetenschappers en de samenleving leidt vaak tot nieuwe inzichten. Dat helpt om relevantie, kwaliteit en impact van gezondheidsonderzoek te vergroten. Ga naar de e-learning.

Stimuleren van zorginnovatie

Nederland neemt een koppositie in op het gebied van Open Science: het toegankelijk maken van kennis en transparantie van kennisontwikkeling. Citizen Science is hierin een volgende stap. Binnen ZonMw lopen er verschillende projecten waarin burgers betrokken worden en dit worden er steeds meer. Door de samenwerking op te zoeken, door handvatten te bieden en door met elkaar in gesprek te gaan, stimuleren we zorginnovatie en sluit onderzoek nog beter aan op de praktijk. Dat betekent betere resultaten voor iedereen. Daarom stimuleren wij participatie in alle projecten. De e-learning laat ZonMw-projectleiders kort en krachtig kennis maken met de kansen die Citizen Science hiervoor biedt.

Contact

Heb je nog vragen? Neem dan contact op via e-mail.

Meer informatie

• Ga naar de e-learning
• Citizen Science Nederland
• Lees meer over Citizen Science
• Lees meer over Open Science
• Nationaal Open Science Platform

Onderzoek toonde eerder al aan dat de placenta van zwangere vrouwen microplastics bevatten. Maar wat is het effect van die kleine plastic deeltjes van micro- en nanometerafmetingen op de gezondheid van de moeder en van de foetus? Een onderzoeksteam van de Universiteit Utrecht, het Dijklander Ziekenhuis, de Vrije Universiteit, Deltares en Mount Sinai School of Medicine (VS) deed onderzoek in een laboratorium naar de opname, het transport en de toxiciteit van micro- en nanoplastics in buiten het lichaam gekweekte placentacellen, en het effect op deze cellen. De onderzoekers zagen een subtiel effect op de genen die verantwoordelijk zijn voor de hormoonproductie en de stofwisseling. Lees het nieuwsbericht van Universiteit Utrecht over het effect van blootstelling aan microplastics vanaf het begin van het menselijk leven en bekijk de publicatie in het Engelstalige vaktijdschrift Environmental Health Perspectives.

Is meer kennis nodig over het effect van microplastics in de placenta?

ZonMw agendeert en financiert onderzoek naar microplastics en gezondheid omdat nog maar weinig bekend is over de eventuele gezondheidsrisico’s terwijl de hoeveelheid micro- en nanoplastics in onze leefomgeving steeds verder toeneemt. Kennis over de gezondheidsrisico’s van microplastics is belangrijk zodat we gezondheidsschade kunnen voorkomen. Daarom is ZonMw in 2018 gestart met het programma Microplastics en Gezondheid. Lees op onze website meer over de eerste 15 afgeronde projecten, waaronder dit placenta-onderzoek en het onderzoek naar microplastics in menselijk bloed.

Dit onderzoek hangt samen met ander onderzoek

Senior programmamanager Frank Pierik bij ZonMw zegt: “Het onderzoek naar microplastics en gezondheid is een legpuzzel, en dit onderzoek levert een belangrijk puzzelstukje. De kennisagenda die we hebben opgesteld in 2020 geeft aan welke puzzelstukjes nog meer nodig zijn. Er is nog een lange weg te gaan: naast de 15 doorbraakprojecten, en het vervolg daarop in het MOMENTUM-consortium, zullen nog meer puzzelstukjes gelegd moeten worden om tot passende oplossingen te komen.”

Het NWA-programma ‘Proefdiervrije modellen: acceptatie en implementatie’ richt zich op de acceptatie en implementatie van bestaande proefdiervrije modellen bij de beoordeling van de veiligheid van stoffen voor de mens met bijbehorende wet- en regelgeving. Denk hierbij aan stoffen die we als mens dagelijks binnen krijgen, zoals geneesmiddelen. Om de mens te beschermen tegen de mogelijke gevaren van deze stoffen, is een goede veiligheidsbeoordeling noodzakelijk. Tot op heden worden hierbij veelal proefdieren gebruikt. Maar dit proefdiergebruik ondervindt steeds meer kritiek, zowel vanuit een maatschappelijk als wetenschappelijk oogpunt. Denk hierbij aan dierenwelzijn en de vertaalbaarheid van dier op mens. Om de proefdiervrije transitie in het wetenschappelijk onderzoek te stimuleren, richt dit NWA-programma zich op de acceptatie en implementatie van proefdiervrije modellen op bestuurlijk, wetenschappelijk en maatschappelijk niveau. Zo bereiken we nog relevantere onderzoeksresultaten voor de mens zonder proefdiergebruik.

Drie multidisciplinaire consortia dragen hier de komende vijf jaar aan bij

Binnen dit NWA-programma dragen drie multidisciplinaire consortia hier de komende vijf jaar aan bij. De projecten richten zich op de onderliggende oorzaken van de maatschappelijke barrières, de acceptatie van bestaande proefdiervrije modellen door eindgebruikers en regelgevende instanties en de waarden van belanghebbenden en instellingen ten aanzien van gegevens uit proefdiervrije modellen. Voor elk project is er een budget van €955.000 gereserveerd.

De gehonoreerde projecten zijn in alfabetische volgorde:

Accelerating the transition to animal-free NGRA: A transformative governance approach
Projectleider: Prof. dr. I.J. Visseren-Hamakers (Radboud Universiteit)
Consortium: Radboud Universiteit, Universiteit Utrecht, TNO, TenWise, Johns Hopkins University, The Good Lobby, Prof. dr. Howard White (consultant), Unilever, Eurogroup for Animals en PETA UK.

Dit project onderzoekt hoe de versnelling van de transitie naar proefdiervrije veiligheidstesten kan worden bestuurd. Het project focust op Next Generation Risk Assessment (NGRA), en op de transities naar proefdiervrije veiligheidstesten voor chemicalien en geneesmiddelen in de EU, Nederland en de VS. Het transdisciplinaire consortium experimenteert door middel van actie onderzoek met een transformatieve sturingsaanpak.

Animal-free assays for endocrine disruption – from science to regulatory acceptance
Projectleider: Prof. dr. Juliette Legler (Universiteit Utrecht)
Consortium: Universiteit Utrecht, RIVM, Charles River, KWR, Proefdiervrij, Universiteit Maastricht, Vrije Universiteit Amsterdam, Brunel University London, INSERM Montpellier, INSERM Rennes, University of California Irvine, University Miguel Hernandez, PEPPER, OECD, Biopredic, Plastics Europe, Cosmetics Europe en UK Health Safety Agency.

Het is niet altijd mogelijk om hormoonverstorende stoffen te identificeren. Dat kan leiden tot ziektes. Verplichte dierproeven meten niet altijd voor de mens relevante hormoonverstorende effecten. Een combinatie van proefdiervrije modellen, die gezamenlijk het effect van stoffen op hormonale systeem in de mens meten, kunnen dit eventueel oplossen. Voordat een model wordt geaccepteerd in de regelgeving moet worden bepaald of het voorspelbaar en reproduceerbaar is. Daarvoor moeten een aantal stappen worden doorlopen op weg naar regulatoire acceptatie. Dit project zal bepalen hoe regulatoire acceptatie en gebruik van proefdiervrije modellen voor hormoonverstorende stoffen kan worden verbeterd.

Valuing Testing: Valuing animal free testing in chemical safety assessments
Projectleider: Dr. ir. Hans Bouwmeester (Wageningen University & Research)
Consortium: Wageningen University & Research, Rijksuniversiteit Groningen, Rathenau Instituut, Shell, Unilever, Dutch Organ-on-Chip consortium en Medicines Evaluation Board of the Netherlands.

Er worden nog steeds veel dierproeven uitgevoerd om de veiligheid van stoffen voor de mens te onderzoeken. Er zijn dierproefvrije alternatieven beschikbaar, maar deze worden nog onvoldoende ingezet. In dit project doen we onderzoek naar de waardes die mensen geven aan dieren en dierproefvrije methoden. We onderzoeken twee typen dierproefvrije methodes, die gebruik maken van cel modellen of complexe modellen die de lever functie benaderen. We gaan de studie opzet bespreken met eindgebruikers en burgers om daarmee de kans op acceptatie van de uitkomsten te vergroten.

ZonMw voert deze call for proposals in samenwerking met NWO uit.

Meer informatie

• Over de Nationale Wetenschapsagenda
• Over het programma Proefdiervrije modellen
• Over het programma Proefdiervrije innovaties voor de wetenschap
• Over het programma MKMD

De nieuwe KIC-call ‘Meedoen op de arbeidsmarkt: innovatieve oplossingen voor mensen met een beperking of chronische ziekte’ richt zich op onderzoek naar innovatieve mogelijkheden en oplossingen om mensen met een beperking duurzaam en betekenisvol te kunnen laten deelnemen aan de arbeidsmarkt. Mensen met een beperking moeten toegang krijgen en houden tot werk dat past bij hun mogelijkheden en ambities. Daarbij dienen zij, indien nodig, ondersteuning te krijgen om te kunnen voldoen aan de uitdagingen van het werk waar zij voor hebben gekozen. Er zijn diverse mogelijkheden, maar het realiseren van passende arbeid gebeurt op beperkte schaal. Er is momenteel gebrek aan doorontwikkeling en carrièreperspectief.

Meedoen op de arbeidsmarkt voor mensen met een beperking vergt verdere technologische en sociale innovatie mét, dóór en vóór deze mensen. Het doel is om handvatten te ontwikkelen waardoor het werk zo kan worden ingericht, dat mensen met een beperking adequaat kunnen deelnemen aan het arbeidsproces. Hun talent dient daarbij zoveel mogelijk benut te worden. Denk hierbij aan instrumenten voor een prettige, gezonde, veilige en toegankelijke werkplek. Deze oplossingen in de vorm van sociale innovaties, technologie en hulpmiddelen moeten het mogelijk maken om met een beperking op een volwaardige manier aan het werk te komen en te blijven. Zowel thuis als op de werkplek zelf. In deze call worden projecten gefinancierd die van toegevoegde waarde zijn voor lopend onderzoek en bestaande kennis. De projecten zullen bijdragen aan nieuwe inzichten en (sociale en) technologische innovaties, met als doel structurele verbetering van de kansengelijkheid en een inclusieve arbeidsmarkt.

Budget en partners

Voor deze call is een budget beschikbaar van totaal €8.000.000. Voor een aanvraag in deze call for proposals kan minimaal € 750.000 en maximaal € 1.500.000 worden aangevraagd aan NWO-financiering. Daarmee financiert NWO maximaal 70%van de totale projectomvang; de rest van het projectbudget wordt ingebracht via de verplichte cofinanciering.

Om het doel van de call te bereiken is een interdisciplinaire samenwerking van belang. Het onderzoek integreert tenminste twee van de drie wetenschapsgebieden (alfa, bèta, gamma), waaronder altijd de bètawetenschappen. Hierbij integreren onderzoekers uit verschillende wetenschappelijke disciplines hun kennis en expertise. Dat leidt tot geïntegreerde kennis. Onder de bètawetenschappen verstaan we de technische wetenschappen, de exacte en natuurwetenschappen en de medische en gezondheidswetenschappen.

Tijdlijn

De deadline voor het indienen van vooraanmeldingen is 15 november 2022. De deadline voor het indienen van volledige aanvragen is 18 april 2023. De maximale looptijd van het voorgestelde project is 6 jaar.

Matchmaking

Er zal voor dit programma een matchmaking plaatsvinden. Deze vindt plaats op donderdag 29 september 2022. Deelname aan deze matchmaking is niet verplicht, maar wel aanbevolen. Je kunt je aanmelden t/m 27 september. Meer informatie over de matchmaking lees je hier.

Meer informatie

Deze call wordt georganiseerd binnen het Kennis en Innovatieconvenant (KIC) Gezondheid & Zorg. Meer informatie over de call en aanvragen vindt u hier: NWO | KIC: Meedoen op de arbeidsmarkt.

Over het Kennis- en Innovatieconvenant (KIC)

Het NWO-onderzoeksprogramma KIC staat voor baanbrekende innovatieve oplossingen met maatschappelijke en economische impact. Bedrijven, kennisinstellingen en overheden investeren samen in bedrijfsmatige toepassing van kennis om met slimme technologieën grote maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Zo stellen we banen en inkomsten in de toekomst veilig. Dit is vastgelegd in het Kennis- en Innovatieconvenant (KIC) 2020-2023 dat aansluit bij het missiegedreven topsectoren- en innovatiebeleid van de rijksoverheid. NWO brengt bedrijven en kennisinstellingen samen en financiert grensverleggend onderzoek op basis van hun innovatieve, impactvolle onderzoeksvoorstellen.

Ga naar de financieringspagina op NWO.nl

• dr. Molly O’Reilly onderzoekt de rol van neuronale dysfunctie bij het ontstaan van ritmestoornissen bij catecholaminerge polymorfe ventriculaire tachycardie (CPVT), een familiaire hartziekte die gepaard gaat met levensbedreigende ritmestoornissen in relatief jonge patiënten.
• dr. Tom Keulers gaat in zijn onderzoek kijken of minuscule blaasjes afkomstig van gezonde cellen een autofagie-deficiente tumor helpen groeien.
• dr. Conny Quaedflieg onderzoekt of toediening van esketamine, in de acute traumafase, de vorming van intrusieve herinneringen onder stress kan tegenhouden.
• dr. Marten Hoeksema wil in zijn onderzoek, door vast te stellen op welke plaatsen het DNA wordt geactiveerd door de signaalstoffen, de cytokine-specificiteit paradox oplossen.
• dr. Anke Tijsen onderzoekt of het mogelijk is een deel te vervangen van het gen LMNA, wat een correctie van niet 1 maar 40 mutaties mogelijk maakt.
• dr. Rob van Dalen wil met zijn onderzoek inzicht krijgen in de mechanismen waarmee commensale bacteriën bijdragen aan het verhogen van de natuurlijk afweer tegen bacteriële infecties.
• dr. Anneline te Riele onderzoekt of een afwijkende energiehuishouding van het hartpatiënten met aritmogene cardiomyopathie extra gevoelig maakt voor ritmestoornissen tijdens inspanning.
• dr. Tim de Coster wil in een humaan computermodel van boezemfibrilleren de onderliggende mechanismen van spontane terminatie ontrafelen om deze vervolgens te versterken, zodat ritmestoornissen vaker vanzelf stoppen.
• dr. Gert-jan Lugthart wil op een gedetailleerde manier bestuderen hoe stamcellen en jonge rode bloedcellen zich ontwikkelen na stamceltransplantatie.
• dr. Auke Otten gaat kijken naar de rol én therapeutische potentie van lncRNAs in verouderde huidwonden, waarmee een nieuwe weg wordt gebaand voor lncRNAs als verjongingstherapie voor ouderdomsaandoeningen.
• dr. Madelein van der Stouwe vergelijkt in haar onderzoek de hersenactiviteit tussen patiënten met een duidelijk effect van alcohol op hun tremor (alcohol-responsief) en patiënten bij wie alcohol juist geen effect heeft (alcohol-resistent) om onderliggende tremorveroorzakende hersenmechanismen bloot te leggen.
• dr. Hanna Niehues gaat met innovatieve weefselkweekmodellen de rol van keratinocyten in het ontstaan van schimmelinfecties ophelderen.
• dr. Almar Kok gaat via de techniek Dynamic Time Warping bepalen welke aspecten van lichamelijk, cognitief, emotioneel en sociaal functioneren het sterkst voorspellend zijn voor functionele achteruitgang in andere domeinen, en voor dementie en zorggebruik onder ouderen.
• dr. Jozine ter Maaten gaat uitzoeken of vet rondom de nier een belangrijk effect heeft op de nier- en hartfunctie in patiënten met hartfalen met een behouden kamerfunctie.
• dr. Jochem Jansen gaat in zijn voorstel een Virtual Reality-trainingsprotocol voor geautoriseerd verlof van forensische patiënten ontwikkelen en testen.

Wat maakt het ZonMw programma Off Road bijzonder?

Het ZonMw programma Off Road geeft jonge onderzoekers de mogelijkheid hun grensverleggende ideeën te toetsen. Bijzonder aan deze subsidie is dat er geen vooronderzoek vereist is en dat er slechts zeer beperkt gekeken wordt naar de eerdere prestaties van de onderzoeker. Het gaat om het onconventionele idee. Uiteraard moet de onderzoeker wel aangeven hoe hij of zij tot het idee is gekomen, wat het doel is en helder beschrijven op welke manier het wordt onderzocht. Wilt u meer weten over het programma Off Road? Meer informatie kunt hier vinden.

Onderzoek doen aan een buitenlands instituut

Ervaring in het buitenland is voor veel wetenschappers een belangrijke stap in hun carrière. De Rubiconbeurs maakt het voor de jonge onderzoekers mogelijk onderzoek te doen aan een buitenlands instituut dat de beste omgeving biedt voor het onderzoek. In totaal gaan veertien Rubicon-onderzoekers voor 24 maanden naar het buitenland, een laureaat gaat 12 maanden weg.

Zij gingen hen voor

Enkele onderzoekers die met een Rubicon-beurs de wijde wereld in zijn gegaan, vloggen over hun ervaringen in het buitenland. Een aantal van de vlogs is opgenomen voor aanvang van de covid-19 pandemie, maar ook tijdens de pandemie heeft het onderzoek doorgang gevonden. Bekijk hier hoe deze onderzoekers hun onderzoekservaring in het buitenland hebben beleefd.

Meer informatie

• Volledig persbericht NWO
• Lijst laureaten inclusief projectsamenvattingen

Bron: NWO

Dit zijn de 8 projecten die een bijdrage gaan leveren aan medisch onderzoek en zorginnovatie:

De betrokkenheid van een nieuwe B-bloedcel bij multiple sclerose
Drs. S. (Tom) Halperin, Dept. of Anatomy & Neurosciences, Amsterdam UMC, Vrije Universiteit Amsterdam
Multiple sclerose is een ernstige, neurologische aandoening die jonge volwassenen treft en cognitieve en motorische beperkingen veroorzaakt. De oorzaak van de ziekte is, ondanks uitgebreid onderzoek, nog steeds onbekend. De onderzoekers gaan met menselijk weefsel van hersen- en bloeddonoren onderzoeken hoe een nieuw ontdekte groep afweercellen (B1-cellen) bijdraagt aan het ziekteverloop. Daarnaast zullen ze moderne biomedische en hoge resolutie microscopietechnieken gebruiken om deze cellen in de hersenen te karakteriseren. Uiteindelijk hopen de onderzoekers nieuwe behandeldoelen voor MS te identificeren.

Zorg voor steungroepen: de organisatie van gemeenschapszorg voor vluchtelingenvrouwen die seksueel en gender-gerelateerd geweld hebben ervaren
MSc. Z. (Zahra) Khazai, Amsterdam UMC-Vrije Universiteit
Wereldwijd neemt het aantal vluchtelingen toe. Vluchtelingenvrouwen hebben extra risico op het meemaken van seksueel en gender gerelateerd geweld (SGBV), en SGBV heeft enorme gevolgen voor hun gezondheid, participatie en integratie. Vluchtelingenvrouwen ervaren barrières in de toegang tot formele zorg en tegelijkertijd zijn hun sociale netwerken beperkt. Steungroepen bieden steun en kunnen helpen SGBV bespreekbaar te maken. Maar hoewel maatschappelijke organisaties deze vrouwen veelal weten te bereiken, zijn er barrières voor het structureel implementeren van zulke steungroepen. In dit project wordt onderzocht hoe steungroepen voor deze vrouwen toegankelijk gemaakt kunnen worden en geïmplementeerd in zorgketens.

Tijdige behandeling van asymptomatisch hartfalen
MS., Z. Mohseni-Alsalhi, Maastricht University Medical Center+ (MUMC+)
Vrouwen die zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie (PE)) ontwikkelen, hebben een twee- tot zevenvoudigverhoogd risico op hart- en vaatziekten op relatief jonge leeftijd. PE wordt gekenmerkt door een ongezonde verdikking van de hartspier. Deze verdikking leidt tot verstugging van het hart die in bijna de helft van de gevallen na de zwangerschap niet meer verdwijnt. Het bloeddrukhormoon angiotensine speelt een heel belangrijke rol in de ontwikkeling van deze vorm van hartfalen. Met de TREASURE-trial willen we door tijdige behandeling met angiotensine remmers deze vroege vorm van hartfalen behandelen.

Schot in de roos: Kunstmatige intelligentie en geavanceerde MRI technieken voor precisiebestraling van glioblastomen
P.L.Y. (Patrick) Tang, MSc., Erasmus MC, Rotterdam
Glioblastomen (een kwaadaardige hersentumor) zijn berucht om hun tumorinfiltratie, waarbij tumorweefsel doorgroeit in omliggend gezond ogend hersenweefsel. Omdat tumorinfilltratie niet zichtbaar is op standaard MRI-scans, wordt er bij het bepalen van het te bestralen gebied voor radiotherapie altijd een algemene veiligheidsmarge van 1.5-cm genomen om de zichtbare tumor. In dit onderzoek zal worden onderzocht of het mogelijk is af te stappen van deze veiligheidsmarge door de introductie van kunstmatige intelligentie en nieuwe MRI-technieken, zodat het te bestralen gebied nauwkeuriger te bepalen is per patiënt. Door alleen te bestralen wat bestraald moet worden, wordt de kans op bijwerkingen door radiotherapie teruggedrongen.

De rol van emoties en cognitie in het ontstaan en voorkomen van sociale angst bij jongeren
MSc. R. (Ruya) Akdag, Onderwijs- en Ontwikkelingspsychologie, Universiteit Leiden
Adolescenten met sociale angst vermijden sociale situaties en worden vaak afgewezen door hun leeftijdsgenoten, wat resulteert in eenzaamheid, een laag welzijn en een lage kwaliteit van leven. Om dit te voorkomen, onderzoekt het huidige project of sociale angst wordt beïnvloed door cognitieve en affectieve stoornissen en of de regulatie van beide stoornissen via toegankelijke digitale interventies adolescenten kan helpen om te leren omgaan met hun sociale angst.

Wat is nodig voor goede zorg rond seksualiteit en voortplanting van meisjes en vrouwen in vluchtelingenkamp Mavrovouni op Lesbos?
Drs J. Sherally, Athena Instituut Vrije Universiteit Amsterdam
Meisjes en vrouwen in vluchtelingenkampen lopen groot risico op seksueel geweld, ongewenste zwangerschap en slechte voortplantings- en geboortezorg. Om erachter te komen wat nodig is voor passende zorg in het Mavrovouni kamp op Lesbos, worden ervaringen en meningen van alle betrokkenen onderzocht: (1) gezondheidsproblemen, behoefte aan zorg, ervaringen met en barrières tot zorg als ervaren door vluchtelingen, middels een huishoudelijke enquête, groepsinterviews en participatieve technieken, en (2) ervaringen en mogelijkheden van hulpverleners middels systematische evaluatie van voorzieningen en interviews met dienstverleners en andere belanghebbenden bij zorgorganisatie. Samen met alle betrokkenen worden vervolgens gezamenlijke voorstellen voor verbetering gedaan.

Onder onze huid: de rol van somatosensorische strategieën voor het optimaliseren van stressregulatie aan het begin van de adolescentie
MSc. M.I. (Mercedes) Beltrán, Universiteit Utrecht
In een wereld waar het stressniveau van jongeren stijgt, richt dit project zich op een urgente vraag: hoe kunnen we kinderen en jonge adolescenten helpen met stress om te gaan? Dit project heeft tot doel te onderzoeken hoe bepaald gedrag (zoals zelfaanraking, lipbijten, wiebelen of friemelen) kan helpen om stress te verminderen en hoe we deze kennis kunnen gebruiken bij het ontwikkelen van een optimale stressregulatie tijdens bij kinderen.

Levendbarende vissen werpen licht op het mysterie van placentale tolerantie
Drs. M. Ahmed, Wageningen University and Research
De tolerantie van het immuunsysteem ten opzichte van een foetus is raadselachtig voor wetenschappers. De foetus is nauw verbonden met de moeder via de placenta en presenteert zich als deels lichaamsvreemd materiaal van de vader aan het immuunsysteem van de moeder. Een afweerreactie en verwerping van het deels lichaamsvreemde foetus zou verwacht worden, maar dit gebeurt niet tijdens een gezonde zwangerschap. In deze studie willen wij onderzoeken hoe deze tolerantie door het immuunsysteem is ontstaan tijdens de evolutie. We onderzoeken dit door vissoorten met en zonder placenta van de levendbarende vissenfamilie Poeciliidae te vergelijken.

Meer informatie

• Persbericht NWO: Dertien promovendi ontvangen Mozaïek 2.0 beurs
• NWO Programma Mozaiek

ZonMw werkt de komende maanden uit hoe deze extra middelen beschikbaar worden gesteld in de huidige en komende rondes van de ZonMw Open Competitie en Off Road. Details hierover zullen we publiceren op onze programmapagina’s op onze website.

Lees meer over de extra middelen op de website van NWO

“Nederland doet het heel goed, maar we zullen moeten blijven werken aan een wetenschapsstelsel dat innovatie en kennisontwikkeling optimaal faciliteert. Daar hoort ook bij dat we aandacht hebben voor de veiligheid van kennis en wetenschappers,” vertelt Marcel Levi over de nieuwe strategie. “Wij willen ook bijdragen aan de vermindering van de werklast voor onderzoekers, zuinig omgaan met hun tijd. Zodat zij zoveel mogelijk tijd overhouden voor het doen waar ze goed in zijn: onderzoek. Daarom is een aantal ambities uit de strategie gericht om het voor hen eenvoudiger te maken.”

Meer informatie

• Lees het volledige persbericht over de nieuwe NWO-strategie 'Wetenschap werkt!'
• NWO-strategie 2023-2026

Bron: NWO

Migraine is een zeer belastende neurovasculaire hoofdpijnaandoening en komt bij vrouwen drie keer zoveel voor als bij mannen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is het zelfs de meest belastende aandoening bij vrouwen onder de vijftig. Dit verschil in aantallen tussen mannen en vrouwen toont het belang van sekse in onderzoek aan en draagt bij aan onze verwachting dat geslachtshormonen een belangrijke rol spelen bij het ontstaan en beloop van migraine. Deze mechanismen worden tot op heden nog onvoldoende begrepen. Bovendien leidt het verschil in aantallen er ook toe dat veel (geneesmiddel)studies op het gebied van migraine met name vrouwen includeren als proefpersoon. Dat zijn vooral witte vrouwen met een hoog BMI, waardoor resultaten in mannen en individuen met een andere lichaamsbouw en/of etniciteit vaak uitblijven. Daarnaast heerst er tot op vandaag een groot imagoprobleem rondom migraine en wordt het ten onrechte als een ‘vrouwenkwaal’ gezien. Ik vind dit bijzonder zorgwekkend en dit is dan ook een van mijn drijfveren om mij onder andere te focussen op sekse, gender en diversiteit – en de interactie hiertussen, ook wel intersectionaliteit genoemd.

Migraine is naast de directe belastbaarheid ook een belangrijke risicofactor voor het ontstaan van cardiovasculaire ziekten. Het is zelfs een grotere risicofactor dan bijvoorbeeld obesitas of een ongunstig lipidenprofiel. Mijn onderzoek, dat is mogelijk gemaakt door ZonMw, focust zich op dit cardiovasculaire risico en de mogelijke mechanismen die hieraan ten grondslag liggen. Een van de fascinerende aspecten van mijn onderzoek is dat het translationeel van aard is: ik voer basale, klinische én epidemiologische studies uit, waarbij ik streef naar een zo goed mogelijke integratie van sekse-, gender- en diversiteitsaspecten. Tenslotte, waar voorheen cardiovasculair onderzoek met name met witte mannen werd uitgevoerd, vindt binnen het migraineonderzoek het tegengestelde plaats. Ik ben van mening dat meer onderzoek, een beter begrip van migraine in beide seksen en alle etniciteiten van belang is om uiteindelijk de zorg en therapieën voor migrainepatiënten te verbeteren.

‘Ik vind het bijzonder zorgwekkend dat migraine ten onrechte als een ‘vrouwenkwaal’ wordt gezien.’

De afgelopen periode heb je een aantal successen behaald in je carrière. Je hebt zowel de L’Oréal-Unesco For Women in Science Rising Talent Award ontvangen als een publicatie in The Lancet Neurology waarin je pleit voor meer diversiteit in het migraineonderzoek. Wat betekenen deze mijlpalen voor jou?

Deze mijlpalen betekenen ontzettend veel voor mij; ik ben zeer dankbaar en ik voel mij ook bijzonder vereerd. Het is een mooie erkenning van het harde werk dat wij verrichten om onder andere migraine als cardiovasculaire risicofactor beter te begrijpen en op de kaart te zetten. En ik hoop van harte dat onze boodschappen door het bredere publiek en onderzoekers worden opgepakt om bijvoorbeeld de diversiteit van proefpersonen in studies naar antimigrainemiddelen te bevorderen. De L’Oréal-Unesco For Women in Science Rising Talent Award vormt bovendien een geweldige stimulans voor mijn verdere onderzoek en (academische) ambities. Daarnaast hoop ik hiermee een stem te vormen voor jonge (vrouwelijke) studenten en onderzoekers.

Vorig jaar deed je mee aan de summer school Sex and Gender in health and research van ZonMw en het ErasmusMC. Hoe kijk je erop terug, en hoe heeft het je carrière beïnvloed?

Ik kijk hier bijzonder positief op terug en ik kan het echt alle promovendi en postdocs aanbevelen! De summer school heeft mijn carrière zeer zeker positief beïnvloed, omdat het mij de juiste handvaten heeft geboden om sekse- en genderaspecten te integreren binnen mijn onderzoek. Bovendien stimuleert het leren en discussiëren over deze aspecten met experts ook het vormen van nieuwe hypotheses en onderzoeksvragen binnen het onderzoeksdomein. Het werkt inspirerend en biedt bovendien bij uitstek een goede manier om contacten te leggen met medeonderzoekers die dezelfde onderzoeksinteresses hebben.

‘Ik hoop een stem te vormen voor jonge vrouwelijke studenten en onderzoekers’

Wat is je advies voor onderzoekers die nu gaan starten met het integreren van sekse en gender in hun onderzoek?

Het feit dat er al aandacht wordt besteed aan sekse en gender is al een uitstekende eerste stap uiteraard. Het in acht nemen van de juiste definitie van beide termen is hierbij essentieel. Mijn advies is om eerst goed na te denken over de onderzoeksvraag en na te gaan hoe sekse en gender (bijvoorbeeld in een causal framework) relateren aan het betreffende onderzoek. Op basis hiervan is het belangrijk om de juiste statistische methoden te kiezen. Er zijn diverse hulpmiddelen en bronnen die hierbij kunnen helpen (zie bijvoorbeeld de FAQ gender in onderzoek van ZonMw). Bovendien is onderzoek doen absoluut teamwork en het zoeken van samenwerkingen (met bijvoorbeeld genderexperts) leidt naar mijn idee alleen maar tot bevordering van kwalitatief goed onderzoek.

Wat hoop je de komende 5 jaar te bereiken?

Mijn hogere doel is om de kwaliteit van leven van mensen met migraine en cardiovasculaire ziekten te verbeteren en ik hoop hier de komende 5 jaar zeker mijn bijdrage aan te kunnen leveren. Ik wil eerst mijn promotieonderzoek succesvol afronden en mijn coschappen lopen. Vervolgens is het mijn ambitie om te solliciteren voor een opleidingsplek binnen de interne geneeskunde. Bovendien heeft het medisch-wetenschappelijk onderzoek absoluut mijn hart gestolen. Ik heb diverse projecten opgezet, onder supervisie van mijn promotor professor dr. Antoinette Maassen van den Brink, en ik wil deze dan ook erg graag naast mijn klinische taken voortzetten. Uiteindelijk is het mijn droom om (binnen het Erasmus MC) als arts-onderzoeker een onderzoekslijn op het gebied van migraine en cardiovasculaire ziekten op te starten.

Meer informatie

• Bekijk de colleges van de summer school van 2021 terug
• Lees meer over de prijswinnaar ‘Gender Quest’ van de summer school van 2020.
• Lees meer over de prijswinnaar ‘Genderful Research World’ van de summer school van 2021.
• Bekijk de overzichtspagina van ZonMw over man-vrouwverschillen

Wat is het NWO-Talentprogramma?

Vidi is gericht op ervaren onderzoekers die na hun promotie al een aantal jaren succesvol onderzoek hebben verricht. Vidi maakt samen met de Veni- en Vici-beurzen deel uit van het NWO-Talentprogramma (voorheen: de Vernieuwingsimpuls). Binnen het Talentprogramma zijn onderzoekers vrij om hun eigen onderwerp voor financiering in te dienen. Op deze manier stimuleert NWO nieuwsgierigheidsgedreven en vernieuwend onderzoek. NWO selecteert onderzoekers op basis van de kwaliteit van de onderzoeker, het innovatieve karakter van het onderzoek, de verwachte wetenschappelijke impact van het onderzoeksvoorstel en mogelijkheden voor kennisbenutting.

Meer informatie

• Volledig persbericht NWO
• Overzicht van alle laureaten + de publiekssamenvattingen