Mobiele menu

Preconceptiezorg innovatie: Ontwikkeling en effectiviteit van een interactief leefstijlprogramma op de smartphone

Projectomschrijving

Leefstijlgewoonten en vruchtbaarheidsproblemen

Voeding- en leefstijlgewoonten zijn belangrijk voor groei, ontwikkeling en de gezondheid. Echter, deze (on)gezonde gewoonten spelen ook een rol bij vruchtbaarheid, verloop van zwangerschap én gezondheid van kinderen later. In dit project zijn paren met een vruchtbaarheidsprobleem en IVF/ICSI indicatie geholpen met het aanleren van gezonde gewoonten.

Online coachingsprogramma

De paren namen deel aan het mHealth coachingsprogramma www.SlimmerZwanger.nl. Meer dan 85% van de deelnemers volgde een half jaar lang de online coaching op de mobiele telefoon. Hierdoor verbeterde de inname van groente en fruit bij 46% van de deelnemers, en 26% stopte met roken en/of het gebruik van alcohol. Door het aanbieden van dit persoonlijke en individuele coachingsprogramma in de preconceptiezorg kan worden bijgedragen aan de implementatie van evidence-based 'voeding en leefstijlzorg op-maat'. Door uitbreiding van de studiepopulatie wordt momenteel onderzocht wat het effect is op de zwangerschapskans, vroeggeboorten en laaggeboortegewicht.

Verslagen


Eindverslag

Voeding- en leefstijlgewoonten zijn belangrijk voor groei, ontwikkeling, gezondheid en het optreden van ziekten. Echter, deze (on)gezonde gewoonten spelen ook een rol bij vruchtbaarheid, verloop van zwangerschap én gezondheid van kinderen later. Om paren met een vruchtbaarheidsprobleem en IVF/ICSI indicatie te helpen bij het aanleren van deze gezonde gewoonten is de effectiviteit van het mHealth coachingsprogramma www.SlimmerZwanger.nl/onderzoek' in een gerandomiseerd gecontroleerd multicenter onderzoek bestudeerd. Meer dan 85% van de deelnemers volgden een half jaar lang de online coaching op de mobiele telefoon. Hierdoor verbeterde de inname van groente en fruit conform de dagelijkse aanbevelingen bij 46% van de deelnemers, en 26% stopte met roken en/of het gebruik van alcohol. Door het aanbieden van dit persoonlijke en individuele coachingsprogramma in de preconceptie zorg kan worden bijgedragen aan de implementatie van evidence-based 'voeding en leefstijlzorg op-maat'. Door uitbreiding van de studie populatie beogen we de klinische effectiviteit (hogere zwangerschapskans, minder vroeggeboorten en laaggeboortegewicht) zoals reeds is aangetoond in de survey te bevestigen.
In Nederland komen zwangerschapscomplicaties zoals aangeboren afwijkingen, vroeggeboorte en groeivertraging (BIG3) gemiddeld meer voor dan in de rest van Europa. Hiernaast is een verminderde vruchtbaarheid een toenemend probleem, waarbij in geval van zwangerschap er hogere risico's zijn op BIG3 complicaties. Bij meer dan 80% van de vrouwen met kinderwens komen ongezonde voedings- en leefstijlgewoonten voor. Om nu de kans op zwangerschap en een gezonde zwangerschapsuitkomst te verhogen heeft het Erasmus MC in Rotterdam het online coachingsplatform ‘www.SlimmerZwanger.nl’ ontwikkeld met het doel om ongezonde voedings- en leefstijlgewoonten van vrouwen én mannen met een kinderwens zowel vóór als tijdens de zwangerschap te verbeteren. In een multicenter gerandomiseerd onderzoek wordt de doelmatigheid van een interventie van 6 maanden met Slimmer Zwanger bestudeerd in de doelgroep van subfertiele paren die een indicatie hebben voor een IVF/ICSI-behandeling. De vraagstellingen die zullen worden beantwoord zijn: Primaire vraagstelling: Leid de Slimmer Zwanger interventie ten opzichte van standaardzorg tot een verbetering van de inname van groenten, fruit en foliumzuur? Secundaire vraagstellingen: 1. Leid de Slimmer Zwanger interventie tot een afname van roken, een hogere zwangerschapskans en een afname van het aantal pasgeborenen met een BIG3 complicatie? 2. Wat is de kosteneffectiviteit van Slimmer Zwanger ten opzichte van standaardzorg voor deze doelgroep? Tertiaire vraagstellingen: 1. Wat is de compliantie van het gebruik van Slimmer Zwanger? 2. Wat is de invloed van deelname van de man, het optreden van zwangerschap, leeftijd en lage SES (Sociaal Economische Status) op de primaire uitkomsten? Na de start van de werving in augustus 2014 zijn door het Erasmus MC in samenwerking met het UMC Utrecht en AMC Amsterdam 194 vrouwen en 108 mannen geïncludeerd. Binnenkort zullen ook de Reinier de Graaf Groep (Voorburg), het LUMC en UMC Groningen starten met de inclusie om uiteindelijk de totale groep van 1000 vrouwen en 500 mannen te kunnen evalueren. Deze studie vindt plaats in samenwerking met het Nederlands consortium Verloskunde- en Voortplantingsstudies.

Samenvatting van de aanvraag

In Nederland wordt het grootste deel van de perinatale sterfte en morbiditeit (83%) bepaald door BIG3 uitkomsten (aangeboren afwijking, vroeggeboorte, foetale groeivertraging). Daarnaast is een verminderde vruchtbaarheid (13%) eveneens een belangrijk gezondheids(zorg)probleem. Het is bekend dat deze vrouwen een hoger risico hebben op een BIG3 uitkomst. Verder blijkt dat ook meer dan 80% van hen ongezonde leefstijlgewoonten heeft, die nadelig zijn voor de vruchtbaarheid en gezondheid. Om deze 4 problemen aan te pakken is het persoonlijk 'SlimmerZwanger' leefstijlprogramma voor de smartphone ontwikkeld. Dit web-based eHealth programma van 26 weken is bedoeld voor het verbeteren van leefstijlgewoonten van de vrouw in de preconceptie periode en tijdens de zwangerschap. Persoonlijk geïndividualiseerde-op-maat programma's gericht op gedragsverandering worden als potentieel effectief en meer succesvol gezien dan generieke begeleiding. De gemakkelijk bereikbaarheid van de programma's via de smartphone is hierbij een groot voordeel. 'Slimmer Zwanger' bestaat uit een screeningsmodule waarvan de persoonlijke resultaten via algoritmen worden gekoppeld aan een coachingsmodule, waarbij internet, email en SMS berichten worden gebruikt op de smartphone. Eén jaar na de lancering van 'Slimmer Zwanger' (januari 2012), werd een survey uitgevoerd, onder vrouwen met kinderwens en zwangeren, met gunstige resultaten. Bijna alle vrouwen (94%) bezaten een smartphone en de meesten vonden het programma gebruiksvriendelijkheid. Na 3 en 6 maanden gebruik van 'Slimmer Zwanger' bleek dat de foliumzuurinname was toegenomen met resp. 48% en 38%, groenten met resp. 21% en 24%, en dat 61% van de rokers blijvend was gestopt met roken. Deze resultaten worden verder ondersteund met de 30% reductie van ongezonde leefstijlgewoonten die werden bereikt met het preconceptie spreekuur 'Gezond Zwanger Worden'. Jaarlijks worden in Nederland circa 7000 vrouwen behandeld met in-vitro fertilisatie(IVF) al dan niet in combinatie met intracytoplasmatische sperma injectie (ICSI), waarbij ongeveer 25% doorgaande zwangerschappen optreden. De gezondheidszorgkosten voor elke IVF/ICSI behandeling is ongeveer 4000 euro en voor een doorgaande zwangerschap bedraagt dit circa 10.000 euro. Aangetoond is dat juist deze vrouwen preconceptioneel goed bereikbaar en gemotiveerd zijn om deel te nemen aan leefstijlinterventie programma's. DOEL: Het verbeteren van leefstijlgewoonten met 'SlimmerZwanger' bij vrouwen met een IVF/ICSI indicatie. Het onderzoek wordt OPGEZET als een multicenter gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek (randomisatie 1:1 per centrum), waarbij gedurende 26 weken 500 vrouwen die het persoonlijk 'SlimmerZwanger' leefstijlprogramma volgen en 500 vrouwen die het controle programma volgen, worden geëvalueerd. De WERVING van de vrouwen met een IVF/ICSI indicatie vindt plaats in samenwerking met de klinieken voortplantingsgeneeskunde van het landelijk consortium Obstetrie, Fertiliteit en Gynaecologie (Bijlage 1). Dit onderzoek is afgestemd met de afgeronde Lifestyle Studie (ZONMW nr 120620028) van projectleider Dr Hoek, die mede-aanvrager is, en zal niet interfereren met lopende studies binnen IVF/ICSI patiënten. PRIMAIRE UITKOMST: Het verbeteren van leefstijlgewoonten bij vrouwen met een IVF/ICSI indicatie. De powerberekening is hierop uitgevoerd. SECUNDAIRE UITKOMSTEN: 1) hogere zwangerschapskans; 2) minder BIG3; 3) lagere gezondheidszorgkosten. Het eHealth programma 'SlimmerZwanger' is het enige interactieve leefstijlprogramma voor de preconceptie periode en zwangerschap (patient centeredness). Hiernaast is het ontwikkeld om zorgverleners te ondersteunen bij het verlenen van geprotocolleerde algemene en specialistische preconceptie en verloskundige zorg (personalised medical care). Na een positief resultaat van dit project beogen wij dan ook om 'SlimmerZwanger' te IMPLEMENTEREN in samenwerking met de reeds in het onderzoek participerende klinieken voortplantingsgeneeskunde EN de preconceptie en verloskunde klinieken aangesloten bij de regionale verloskundige consortia (Bijlage 1). Het implementatieplan zal tijdens dit project worden ontwikkeld. De gedachte is dat alle vrouwen met kinderwens in de preconceptie periode of in de vroege zwangerschap als voorbereiding op de eerste afspraak instructies ontvangen om de screeningsmodule van 'SlimmerZwanger' thuis in te vullen, de resultaten en adviezen te printen, en de coachingsmodule te starten. Als onderdeel van de zorg kan tijdens de afspraak de zorgverlener (verloskundige, gynaecoloog of verpleegkundige) de persoonlijke resultaten en adviezen met de vrouw bespreken en het belang van het volgen van de 26 weken leefstijlcoaching benadrukken. Op deze wijze zou in de toekomst 'SlimmerZwanger' kunnen worden opgenomen ter ondersteuning van de algemene en specialistische preconceptie en antenatale zorg voor ALLE vrouwen met kinderwens.

Kenmerken

Projectnummer:
209040003
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2014
2017
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. R.P.M. Steegers-Theunissen
Verantwoordelijke organisatie:
Erasmus MC