Therapieontrouw is een complex probleem, wat leidt tot een verminderde controle over de ziekte symptomen. Uit eerder onderzoek blijkt dat therapietrouw lager wordt wanneer kinderen in de puberteit komen, maar interventies om de therapietrouw bij jongeren te verbeteren ontbreken. Het doel van de ADAPT asthma-study is om een interventie te ontwikkelen die de therapietrouw van jongeren met astma verbetert.
In samenwerking met de doelgroep is de ADAPT interventie ontwikkeld. Deze interventie bestaat uit een smartphone applicatie (app) die gekoppeld is aan een management programma in de apotheek. Het is een interactief systeem, waardoor de patiënt en de apotheker informatie kunnen uitwisselen. De app bevat verschillende functies gericht op het verbeteren van de therapietrouw, bijvoorbeeld een medicatie alarm (voorkomt vergeten), wekelijkse vragenlijst (inzicht in symptomen), informatie video's (vergroot kennis), chat met apotheker (lagere drempel voor vragen aan apotheek), en chat met andere deelnemers (leeftijd specifiek).
De interventie wordt getest bij jongeren tussen de 12-18 jaar, die in een jaar twee keer astma medicatie hebben opgehaald in de apotheek. De helft van de deelnemers zal zes maanden gebruik maken van de interventie (interventie groep), de andere helft maakt geen gebruik van de interventie (controle groep). Aan het begin van de studie en na zes maanden vullen beide groepen een online vragenlijst in, waarmee verschillende uitkomsten gemeten kunnen worden, zoals therapietrouw, astma controle, en kwaliteit van leven. Op basis hiervan kunnen we onderzoeken of de interventie inderdaad de therapietrouw van jongeren met astma verbetert. Ook zal de app en het management programma uitgebreid geëvalueerd worden.
Astma wordt gebruikt als 'model' maar de inzichten zullen ook bruikbaar zijn voor de ontwikkeling van andere mobile health (mHealth) interventies bij chronische aandoeningen.
Aan de ADAPT asthma-study doen 66 openbare apotheken mee. Deze apotheken zijn verdeeld over de controle groep (29 apotheken) en de interventie groep (37 apotheken). Vanuit deze apotheken zijn er 1204 jongeren (12-18 jaar), die voldeden aan de inclusie criteria, uitgenodigd voor deelname aan het onderzoek. Hiervan hebben 252 jongeren zich aangemeld (150 controle groep en 102 interventie groep).
Het onderzoek is nog niet afgerond, dus we kunnen nog niet zeggen of de interventie geholpen heeft om de therapietrouw te verbeteren. Maar de eerste online vragenlijst is al wel door 235 jongeren ingevuld, dus we kunnen wel iets zeggen over de studiepopulatie; de gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 15.6 jaar en 54% is vrouw. Op basis van de eerste online vragenlijst zijn beide groepen (controle en interventie) vergelijkbaar, want er is geen statistische verschil gevonden tussen de twee groepen. Beide groepen zijn gelijk op basis van therapietrouw, astma controle, kwaliteit van leven, ziekte perceptie, en opvattingen over medicatie.
Momenteel heeft 71% van de controle groep en 34% van de interventie groep deelname aan het onderzoek afgerond, zij hebben dus de tweede online vragenlijst ook ingevuld (na 6 maanden). We verwachten dat de laatste deelnemers het onderzoek in april 2017 zullen afronden.
Achtergrond: Therapieontrouw is een complex probleem: er is niet één passende oplossing voor alle patiënten. Interventies moeten aansluiten bij individuele behoeften en wensen van patiënten. Bij jongeren is nog niet veel onderzoek naar therapieontrouw gedaan, wel is bekend dat veel pubers zich niet aan therapie voorschriften houden. Effectieve interventies om therapietrouw te verbeteren ontbreken. Het is belangrijk om een manier te vinden om therapietrouw te verbeteren die aansluit bij de belevingswereld van jongeren. Omdat jongeren veelvuldig gebruik maken van nieuwe media en toenemend communiceren via mobiele of sociale media zijn oplossingen gebaseerd op nieuwe media geschikt voor deze doelgroep.
Doel: Een interventie gebaseerd op nieuwe media ontwikkelen om geneesmiddelgebruik bij jongeren te verbeteren en bepalen wat het effect van deze interventie op therapietrouw bij adolescenten met astma is.
Interventie: De interventie bestaat uit een smartphone applicatie (patiënt) en een managementsysteem (zorgverlener). De patiënt gebruikt de app en de zorgverlener kijkt mee en kan indien nodig de app via het managementsysteem aanpassen aan de individuele behoefte of ziektebeloop van de patiënt.
Methode: Het project bestaat uit 2 fasen: (1) interventie ontwikkeling en (2) implementatie en evaluatie van interventie in apotheken.
Opbrengst: Dit project zal bijdragen aan de kennis over therapietrouw bij jongeren (met astma), een patiëntengroep die tot nu toe veelal genegeerd is in therapietrouw programma’s. Na uitvoering van het project verwachten we een betere therapietrouw en groter bewustzijn van goed geneesmiddelgebruik. Astma wordt gebruikt als “model” maar de inzichten zullen ook bruikbaar zijn voor interventie ontwikkeling voor andere chronische aandoeningen.