Mobiele menu

Metacognitive training: a randomized controlled trial to evaluate efficacy and cost-effectiveness of a training that aims to change cognitive biases that perpetuate psychosis in people with paranoid schizophrenia

Projectomschrijving

Cliënten met een psychotische kwetsbaarheid hebben meer dan anderen de neiging om op een bepaalde problematische manier naar de werkelijkheid te kijken. Deze manier van kijken wordt ook wel een problematische ‘denkstijl’ genoemd. Zo trekken ze vaak te snel conclusies. Ook zijn ze vooral geneigd om bewijzen te zien vóór hetgeen ze al geloven en hebben ze moeite om bewijzen tégen in zich op te nemen waardoor ze met name in problemen komen in het contact met anderen en ze toenemend achterdochtig worden. De metacognitieve training (MCT) is een groepstraining die gericht is op het veranderen van dit type denkstijlen. In het huidige onderzoek wordt bekeken of de MCT een effectieve manier is om achterdocht en betrekkingsideeën bij deze cliënten te doen verminderen. Een groep cliënten die wel de training ontvangt wordt direct ná de training en na 4 maanden vergeleken met een groep cliënten die de training niet ontvangt. Ook worden de kosten van deze behandeling in het onderzoek meegenomen.

Richtlijn

Bekijk de bijbehorende richtlijn in de FMS Richtlijnendatabase

Verslagen


Eindverslag

Achtergrond: State-of-the-art behandeling van psychosen en wanen bestaat uit antipsychotische medicatie voorgeschreven door een psychiater, met of zonder aanvullende cognitieve gedragstherapie (CGT). In CGT, worden wanen uitgeplozen en uitgedaagd om te komen tot een vermindering van de symptomen en verbetering van interpersoonlijke relaties. Gedragsexperimenten richten zich op het testen van opvattingen en beogen aanpassing van de overtuigingen. Dit is het geval voor alle DSM-As-I stoornissen. Echter, een waan is niet alleen een onjuiste interpretatie, zoals het geval bij angst-en stemmingsstoornissen. Recente bevindingen in fundamenteel onderzoek laten zien dat
verschillende cognitieve vertekeningen bij schizofrene patiënten een belangrijke rol spelen in het ontstaan en voorbestaan van de positieve symptomen (hallucinaties en wanen). Een voorbeeld hiervan is dat dergelijke patiënten doorgaans informatie negeren die niet past binnen hun bestaande waan. In een poging deze bevindingen te vertalen naar de klinische praktijk ontwikkelden Moritz en Woodward een groepsgewijze training genaamd de Metacognitieve Training (MCT). Het doel van MCT is tweeledig: 1) om de patiënten informeren over deze cognitieve vertekeningen en 2) om de negatieve gevolgen van deze cognitieve vertekeningen te onderstrepen. Omdat de training zich vooral op vorm van denken richt en minder op de inhoud onstaat een minder ingrijpende en meer speelse manier van leren. Mogelijk is de training ook kosteneffectief aangezien het deze groepsgewijs aangeboden wordt. Metacognitieve training bestaat uit 8 groeps bijeenkomsten, waarin twee therapeuten de
patiënten uitleg geven over de meest voorkomende cognitieve vertekeningen (bijvoorbeeld het overhaast trekken van conclusies en het selectief richten van de aandacht op zaken die de waan bevestigen) waarbij ze ondersteund worden met aantrekkelijke visuele hulpmiddelen. In de periode na de sessie worden patiënten aangemoedigd om huiswerk te maken om generalisatie mogelijk te maken. Er wordt verondersteld dat metacognitieve therapie (kosten-)effectiever is dan de standaardbehandeling (TAU) wat betreft het verminderen van betrekkingsideeën en achterdocht.

Vanuit recent wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat verschillende denkstijlen een rol spelen bij het ontstaan en voortbestaan van psychose bij schizofrenie-patiënten. De Metacognitieve Training (MCT, Moritz & Woodward) is ontwikkeld als een psychoeducatiemodule om patiënten bewust te maken van het feit dat ze deze denkstijlen hanteren en wat de invloed van deze denkstijlen is op het dagelijks leven. In het huidige onderzoek kijken we naar de effectiviteit en de kosteneffectiviteit van deze training en vergelijken we deze training met het reguliere hulpaanbod.

Samenvatting van de aanvraag

Background: State-of-the-art treatment of psychoses and delusions consists of antipsychotic medication prescribed by a psychiatrist, with or without therapist-administered cognitive-behavioral therapy (CBT) [3]. In CBT, delusions are examined and challenged in order to bring about a reduction of symptoms and to improve interpersonal relationships. Behavioral experiments are also directed toward testing concepts and towards the adaptation of beliefs based on the outcome of behavioral experimentation. This is the case for all DSM Axis I dis-orders. However, a delusion is not simply an incorrect interpretation such as occurs with anxiety and mood disorders. Recent findings in fundamental research however suggest that several cognitive biases in schizophrenic patients play an important role in the etiology and maintenance of positive symptoms (hallucinations and delusions)[2,4]. In an effort to translate findings about cognitive biases into clinical practice a groupwise training called Metacognitive Training (MCT) was developed by Moritz an Woodward [1]. The intention of these authors was to fill a gap in order to create a more effective treatment for this population. The purpose of MCT is two-fold: 1) to educate the patient about these cognitive biases and 2) to highlight the negative consequences of these cognitive tendencies. Since the training focuses mostly on the form in which thoughts arise more than on the content of these thoughts it is expected to be a less intrusive and more playful way of gaining effects. This form-based training (versus content-based) might be cost-effective because it is also more suitable for groupwise training because of the fact that patients will not discuss the content of their hallucinations and delusions. Metacognitive training consists of 9 group sessions in which two therapists explain and train patients to overcome the most common cognitive bias (such as memory bias, jumping-to-conclusions bias, attentional bias) with attractive visual aids. In the period following the session patients are encouraged to complete their homework assignments to make generalization possible. It is hypothesized that Metacognitive therapy is more effective than the standard treatment (TAU) for changing paranoid thinking and ideas of social reference. Method: The first two pilot studies show stimulating results on subjective and objective outcome measures [5,6]. In a multi-centre randomized controlled trial (RCT) forty-six subjects receiving the training additional to the treatment as usual will be compared with forty-six subjects receiving only treatment as usual (TAU)in terms of paranoid thinking and ideas of social reference, quality of life, effect on several cognitive biases and effect on metacognitions before and after the intervention and with a 4-month follow-up. Patients between the ages of 18-65 with overt psychosis and suffering from an axis-I disorder in the schizophrenia spectrum (295-codes) will be included. Results: Results will be stated in terms of efficacy and cost-effectiveness (a CEA will be conducted by a HTA-specialist)

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
171001010
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2010
2012
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Drs. B.J. van Oosterhout
Verantwoordelijke organisatie:
Reinier van Arkel Groep