Mobiele menu

Group schema-focussed therapy enriched with psychomotor therapy for older adults with personality disorders in specialized mental health care.

Projectomschrijving

Bij veel psychiatrische aandoeningen spelen persoonlijkheidskenmerken een (onderhoudende) rol. Wanneer behandeling voor mentale klachten niet verbetert m.b.v. een klachtgerichte behandeling, kan schematherapie verrijkt met psychomotore therapie bij ruwweg een derde van de ouderen die verwezen worden naar de GGZ een waardevolle aanvulling zijn om de ernst van deze klachten te verminderen en het algemeen welbevinden te vergroten (al zijn de effecten bescheiden). Anders gezegd, inzichtgevende psychotherapie werkt ook bij ouderen! Ouderen zelf zijn enthousiast over deze behandeling en haken veel minder snel af dan jongvolwassenen die deze behandeling aangeboden krijgen. Daarentegen lijkt de mate waarin ouderen van deze behandeling profiteren wel kleiner dan de mate waarin jongvolwassenen hiervan kunnen profiteren. In dit onderzoek werden tevens aanwijzingen gevonden dat het aannemelijk is dat hierdoor de kosten voor de maatschappij en gezondheidszorg op termijn verminderen.

Richtlijn

Bekijk de bijbehorende richtlijn in de FMS Richtlijnendatabase

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

SUMMARY IN DUTCH: Vraagstelling: Persoonlijkheidsstoornissen zijn stoornissen waarbij mensen a.g.v. kenmerkende karaktereigenschappen telkens vastlopen in hun dagelijks leven en kampen met chronische emotionele problemen. Persoonlijkheidsstoornissen ontstaan vroeg in het leven; specifieke karaktertrekken zijn ontwikkeld om zich te kunnen handhaven in een ziekmakende of verwaarlozende omgeving. Lange tijd werd gedacht dat persoonlijkheidsstoornissen onbehandelbaar waren; inmiddels weten we beter. Behandeling is belangrijk omdat patiënten ernstig lijden onder hun gedrag en een groot beroep doen op onze gezondheidszorg. Eén op de drie ouderen die verwezen worden naar de ouderenpsychiatrie kampt met een persoonlijkheidsstoornis. In de praktijk richt men zich enkel op de hieruit voortvloeiende symptomen. Dit betekent dweilen met de kraan open, oftewel, langdurige, ondersteunende begeleiding, zonder het probleem bij de wortel aan te pakken. Schematherapie is een effectieve behandeling voor volwassenen met een persoonlijkheidsstoornis; en vermoedelijk ook bij ouderen. Het effect kan worden vergroot bij ouderen door de therapie in groepen aan te bieden en te verrijken met zogenaamde experiëntele technieken, waaronder psychomotore therapie (ervaringsgericht leren). De vraag stelling van dit onderzoek luidt: Is groepsschematherapie, aangevuld met psychomotore therapie (GST+PMT) een (kosten-)effectieve behandeling voor ouderen met een persoonlijkheidsstoornis. Hypothese: Voor 60-plussers met een persoonlijkheidsstoornis leidt GST+PMT tot een significant sterke afname van psychische en lichamelijke klachten en betere kwaliteit van leven dan de gebruikelijke zorg. Studie opzet: Een vergelijkend onderzoek, waarin deelnemers door loting worden toebedeeld aan GST+PMT en gebruikelijke zorg in de gespecialiseerde GGZ voor ouderen. Studiepopulatie: Patiënten van 60 jaar en ouder, verwezen naar of in zorg bij de gespecialiseerde GGZ voor ouderen die kampen met een cluster B of C persoonlijkheidsstoornis. In cluster B vallen de borderline, narcistische, theatrale en antisociale persoonlijkheidsstoornis; in cluster C de afhankelijke, vermijdende en dwangmatige persoonlijkheidsstoornis. Interventie: 18 wekelijkse sessies, bestaande uit anderhalf uur schematherapie (psychotherapie) en 1 uur psychomotore therapie, afgesloten met twee maandelijkse boostersessies. Alle mensen kijken op een bepaalde manier naar zichzelf, anderen en de wereld om hen heen. Dit kan leiden tot patronen van voelen, denken en gedrag. Wanneer deze patronen iemand hinderen, kunnen we spreken van een gevoelige snaar. De meesten mensen hebben diverse gevoelige snaren. Binnen de schematherapie worden deze gevoelige snaren ‘schema’s’ genoemd. Deelnemers leren zich bewust te worden van hun schema’s en hier op een andere manier mee om te gaan: In de schematherapie middels gesprekken en rollenspellen; in de aanvullende de psychomotorische therapie d.m.v. lichamelijke activiteiten, oefeningen en opdrachten (ervaringsgericht leren). Gebruikelijke zorg/ vergelijking: Normale zorg geleverd aan ouderen in de gespecialiseerde GGZ. Uitkomstmaten: De belangrijkste uitkomst is de mate van psychische en/of lichamelijk symptomen, gemeten met de Brief Symptom Inventory (BSI-53), uiteraard naast kwaliteit van leven, kosten, psychofarmacagebruik en specifieke ernstmetingen van de “schema’s”. Tijdspad: 36 maanden. Na opzetten en training van de therapeuten in de eerste 4 maanden, vind het onderzoek plaats van maand 4 tot en met 20. Daarna start de data-analyse en worden (de laatst ingesloten deelnemers nog 1 jaar gevolgd, tot maand 32). In de laatste vier maanden vinden de definitieve analyses (reeds eerder voorbereid) en verslaglegging plaats. SCIENTIFIC SUMMARY IN ENGLISCH RESEARCH QUESTION - What is the (cost-)effectiveness of group schema-focused therapy enriched with psychomotor therapy (gSFT+PMT) in specialized mental health care for older adults. HYPOTHESIS- gSFT+PMT is cost-effective and superior to treatment as usual (TAU) in reducing psychological distress and improving quality of life. STUDY DESIGN - A multicenter, randomized trial, with one-year follow-up. STUDY POPULATION - Older persons (=60 years) with a cluster B or C personality disorder. INTERVENTION - Twenty sessions of gSFT+PMT delivered in groups of 4 through 8 older patients within a 6-month period. COMPARISON - Treatment as usual. OUTCOME MEASURES - Primary outcome is general psychological distress (Brief Symptom Inventory; BSI-53). Secondary outcomes include psychotropic drug use, schema modes, costs and quality of life. Cost-effectiveness analysis will be performed from a societal perspective (EQ-5D 5L and structured cost-interviews). SAMPLE SIZE - Based on a Cohen’s d effect-size of 0.5, 63 patients per arm are required.

Kenmerken

Projectnummer:
843001706
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2016
2022
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. R.C. Oude Voshaar
Verantwoordelijke organisatie:
Universitair Medisch Centrum Groningen