Mobiele menu

Treatment of anxiety disorders in children with autistic-spectrum disorders

Projectomschrijving

Kinderen met een autistische stoornis hebben daarbij ook vaak last van angststoornissen. Bij de behandeling van kinderen met een angststoornis (zonder autisme) is het behandelprogramma  Denken + Doen = Durven zeer effectief gebleken. In Amsterdam is onderzocht of dit programma ook geschikt is, of beter is dan de standaard zorg om angststoornissen te behandelen bij kinderen met autisme. Een vergelijking bij 68 kinderen (34 volgden Denken + Doen = Durven, 34 kregen standaardzorg in de vorm van een andere ondersteuning) liet zien dat Denken + Doen = Durven effectiever is in het verminderen van de angststoornissen bij kinderen met autisme dan de standaardzorg.  Ook anderen klachten lijken te verminderen en het gezinsleven lijk te verbeteren na de behandeling. De extra kosten voor de behandeling komen uit op ongeveer €200, -- in 6 maanden.

Producten

Titel: Cognitieve gedragstherapie voor kinderen met een autismespectrumstoornis en angststoornissen: effectiviteit en variabelen die het therapiesucces beïnvloeden
Auteur: drs. M.C.H.P. Hendriks & prof. dr. S.M. Bögels
Magazine: Tijdschrift voor Orthopedagogiek

Verslagen


Eindverslag

Autisme spectrum stoornissen (verder aangeduid als ASS) worden gekenmerkt door kwalitatieve tekortkomingen in de communicatie en sociale interactie, en beperkte interesses en stereotiepe gedragingen (DSM-IV-TR, 2000). Comorbiditeit van angststoornissen komt bij deze doelgroep vaak voor. Cognitieve gedragstherapie is een effectieve behandeling voor angststoornissen bij kinderen in de algemene populatie (zonder ASS). De vraag of deze behandeling ook (kosten-) effectief is voor kinderen met ASS werd onderzocht in een multi-center RCT.

Onderzoeksvragen:
1. Is het cognitief-gedragstherapeutische programma Denken + Doen = Durven effectiever dan standaard zorg voor de behandeling van angststoornissen bij kinderen met ASS? Voor deze onderzoeksvraag werd een groep kinderen met ASS en comorbide angstproblemen die CGT ontvingen (n = 34) vergeleken met een groep kinderen met ASS en comorbide angstproblemen die standaard zorg ontvingen (n = 34). De gebruikte effectmaat was het percentage (primaire) angstvrije kinderen en de afname in angstsymptomen.
2. Generaliseren de effecten van een angstgeoriënteerde CGT bij kinderen met ASS ook naar andere (probleem-)gebieden? Voor deze onderzoeksvraag werd gekeken of CGT ook een effect had op andere gebieden (algemene psychopathologie, kwaliteit van leven, gezinsfunctioneren). Hiervoor werden 68 gezinnen waarvan de kinderen CGT hadden gekregen voor de behandeling van hun angststoornissen gevolgd over een periode van 6 maanden (voor de start van CGT, direct na CGT en 3 maanden na CGT).
3. Is CGT kosteneffectief in vergelijking met standaard zorg voor de behandeling van angststoornissen bij kinderen met ASS? Voor deze onderzoeksvraag werd een groep (n = 33) kinderen met ASS die CGT ontvingen vergeleken met een groep (n = 31) kinderen met ASS die standaard zorg ontvingen. De gebruikte effectmaat was het percentage (primaire) angstvrij kinderen en de hoeveelheid gezondheidswinst (verbetering van kwaliteit van leven uitgedrukt in QALY’s). Voor de kosten werd zowel een maatschappelijk als gezondheidszorgperspectief aangenomen.

De gezinnen die deelnamen aan het onderzoek zijn geworven via 6 GGZ-instellingen verspreid over Nederland. Alle kinderen hadden een diagnose ASS en comorbide angststoornissen en waren geïndiceerd voor behandeling (van angsten). Zij werden op een wachtlijst geplaatst in afwachting van zorg. Indien ouders en kind toestemming gaven voor deelname aan het onderzoek vond de eerste onderzoeksmeting (voormeting) plaats. Direct na (3 maanden) behandeling (CGT of standaard zorg) vond een nameting plaats. Alleen bij de gezinnen in de CGT-conditie vond een derde onderzoeksmeting, 3 maanden na de nameting, plaats (follow up).

zie bijlage: 'Samenvatting van de voortgang'

Samenvatting van de aanvraag

Introductie Autisme-spectrum stoornissen (ASS) vormen een belangrijke doelgroep in de kinder- en jeugdhulpverlening. Kinderen met ASS lijden vaak aan ernstige angststoornissen. Deze angststoornissen dragen bij aan het dysfunctioneren van deze kinderen. Korte Cognitieve Gedragtherapie (CGT, 3 maand) blijkt een kosteneffectieve behandeling voor ernstige angststoornissen bij kinderen zonder autisme-spectrum stoornissen. De vraag is echter of deze aanpak voor deze ernstige doelgroep werkt. Doel. Dit multi-center onderzoek beoogt na te gaan hoe effectief CGT voor angststoornissen is bij ASS kinderen, in vergelijking tot de reguliere zorg. Methode Procedure en design. Kinderen van 8-18 met ASS en angststoornissen worden random toegewezen aan CGT of 3-maand wachtlijst waarin reguliere ASS zorg (“treatment as usual”: TAU) wordt voortgezet. Na de wachtlijst krijgen zij alsnog CGT aangeboden, tenzij de angstklachten over zijn. Interventie. De CGT is een geoptimaliseerde versie van de kosteneffectieve CGT en bestaat uit 12 kind- en 3 oudersessies, totale duur 3 maand. Metingen. De angststoornissen, angstsymptomen, autisme spectrum symptomen, en andere psychopathologie van het kind, ouderlijke opvoedingsgedrag, gezinsfunctioneren, ouder-kind hechting, kwaliteit van leven van ouders en kind, en maatschappelijke kosten worden gemeten. Metingen vinden plaats voorafgaand aan CGT of TAU (pretest), en direct na CGT of TAU (posttest). Bovendien vindt 3 maand na afloop van de CGT nog een follow-up meting plaats. Primaire uitkomstmaat is het percentage kinderen vrij van de primaire angststoornis. Sample size. Bij 32 kinderen in CGT en 32 in TAU is de power 80% om een groot verschil in effect te detecteren. Economische evaluatie. Met een tijdshorizon van 6 maand, worden de incrementele kosten per extra angststoornis-vrij kind en de incrementele kosten per Quality Adjusted Life Years vastgesteld. Tijdspad In jaar 1 worden alle gezinnen geincludeerd en metingen en behandeling gestart. In jaar 2 worden de metingen afgerond, en worden resultaten geanalyseerd, gepubliceerd, en geïmplementeerd in de gezondheidszorg. Introduction Autistic Spectrum Disorder (ASD) is an important target group in child mental health care. Children with ASD often suffer from severe anxiety disorders. Anxiety disorders contribute to children’s functional impairment over and above the functional deficits attributable to ASD. Short Cognitive Behavior Therapy (CBT, 3 months) has proven cost-effective for clinical children with anxiety disorders. The question is whether ASD children would also benefit from CBT. Goal This multi-center study aims to evaluate the efficacy of CBT for anxiety disorders in ASD children compared to regular care. Method Procedure and design. Children of 8-18 with ASD and anxiety disorders are randomly assigned to CBT or 3 months waitlist in which regular ASD care (“treatment as usual”: TAU) is continued. After waitlist they will be offered CBT unless anxiety complaints have disappeared. Intervention. The treatment is a modified version of the cost-effective CBT for “normal” children with anxiety disorders and consists of 12 child sessions and 3 parent sessions. Assessments. Children’s anxiety disorders, anxiety symptoms, autism spectrum symptoms, and other psychopathology, parental rearing behaviour, family functioning, parent-child attachment, parental anxiety symptoms, parent and child quality of life, and societal costs are assessed before (pretest) and directly after CBT or TAU (posttest). Moreover, 3 months after CBT a follow-up assessment takes place. The primary outcome measure is the percentage of children free of their primary anxiety disorder. Sample size. With 34 children in CBT and 34 children in TAU the power is 90 % to detect a large difference in effect. Economic evaluation. With a time horizon of six months, the incremental costs per additional anxiety disorder-free child and the incremental costs per Quality Adjusted Life Years will be calculated. Time schedule In year 1 all families are included and treatment and assessment is started. In year 2 assessments are finished, and results analyzed, published, and implemented in health care.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
170881006
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2008
2010
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. S.M. Bögels
Verantwoordelijke organisatie:
Universiteit van Amsterdam