Mobiele menu

Optimization of the reach of the Liberman modules 'Symptom management' and 'Medication management'

Projectomschrijving

Het doel van dit project was de invoering van zogeheten Liberman modules te bewerkstellingen in drie GGZ-instellingen. Liberman modules zijn trainingen voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen, bijvoorbeeld schizofrenie, waarmee zij leren beter zelfstandig te functioneren. Ondanks dat aan alle voorwaarden voor een succesvolle implementatie werd voldaan (o.a. opleiding van deskundige trainers in de instellingen, voorlichten doelgroep, opname van de modules in het zorgprogramma van de instellingen) bleef het daadwerkelijk gebruik van de modules achter bij de verwachting (tussen 15% en 33% waar gestreefd werd naar meer dan 70%). Cliënten die gebruik hebben gemaakt van de modules zijn positief hierover. Het achterblijven van het gebruik met de verwachting heeft mogelijk te maken met organisatorische aspecten als fusies binnen GGZ-instellingen, het ontbreken van gezaghebbende mensen in de projectgroep en het overschatten van de mogelijkheden van de doelgroep.

Verslagen


Eindverslag

De Liberman modules zijn gestructureerde vaardigheidstrainingen die cliënten de benodigde praktische en sociale vaardigheden aanleren die hen helpen om zo zelfstandig mogelijk te kunnen functioneren. De modules zijn bedoeld voor cliënten met ernstige psychiatrische stoornissen zoals schizofrenie. In drie GGZ-instellingen (Mediant, GGZ Midden Brabant en Meerkanten) is een systematische en modelgetrouwe implementatie van de modules ‘Omgaan met antipsychotische medicatie’ en ‘Omgaan met psychotische stoornissen’ uitgevoerd. Doel: een strategie te ontwikkelen voor een instellingsbrede implementatie van de eerste twee Liberman modules, waarbij de modules geïntegreerd worden in het reguliere zorgaanbod voor mensen met schizofrenie en aanverwante ernstige psychiatrische stoornissen. Methode: informatie over bevorderende en belemmerende factoren werd verzameld op t0, t12 en t24 via interviews met managers, projectleiders van de implementatie, trainers , hulpverleners en cliënten. Resultaten: Een beoogd bereik van 74% in twee jaar tijd bleek te ambitieus en dient in soortgelijke projecten in het vervolg lager te zijn. De systematische integratie van de modules in de dagelijkse praktijk lukte wel, maar vereist gedegen projectmanagement en aanhoudende pogingen om cliënten en hulpverleners te betrekken. Bij de start van het project is een aantal doelen voor de implementatie in de drie GGZ-instellingen geformuleerd: -De modules moeten beschikbaar zijn voor de doelgroep mensen met schizofrenie en aanverwante ernstige psychiatrische stoornissen; -74% van de doelgroep moet één van de modules hebben gevolgd, in de periode voor of gedurende het implementatieproces (aangezien 26% van de cliënten met een psychotische stoornis niet aan behandelprogramma’s wil deelnemen (Nosé et al, 2003)); -Cliënten, familieleden en hulpverleners (verwijzers) moeten schriftelijk en mondeling geïnformeerd worden over de modules, zodat zij weten wat de modules inhouden; -De modules moeten een onderdeel vormen van bestaande zorg- en behandelplannen in de instellingen; -De trainers moeten gecertificeerd zijn of begeleid worden door een gecertificeerd trainer. De trainers moeten ten minste als voldoende worden beoordeeld op de Trainers Competentie Beoordelings Schaal. -Iedere instelling moet ten minste twee gecertificeerde trainers hebben opgeleid om continuïteit en kwaliteit te kunnen garanderen. Het eerste doel bleek achteraf duidelijk te ambitieus: het bereik varieerde per instelling van 15% tot 33%. De overige doelen werden wel bereikt.
Voortgang implementatie In maart 2007 is de bij Mediant de tweede meting uitgevoerd. Tijdens de meting is informatie verzameld over de stand van zaken en de ervaringen met de implementatie van de LIberman Modules sinds de nulmeting. De uitkomsten hiervan zijn beschreven bij 'Resultaten'. Verloop implementatie Bij Meerkanten hebben sinds de tweede meting nog negen cliëntentrainingen plaatsgevonden, bij GGZ Midden Brabant nog drie cliëntentrainingen. Verder zijn bij Meerkanten en GGZ Midden Brabant veel activiteiten ondernomen om het aantal verwijzingen te laten toenemen en om de modules structureel in het behandelaaanbod van de instellingen te integreren. Bij Mediant is een nieuwe projectleider aangesteld: de manager Langdurige Zorg. Vlak daarna zijn in december 2006 twee cliëntentrainingen 'omgaan met antipsychotische medicatie' van start zijn gegaan: de ene -versnelde- training wordt in april 2007 afgerond, de andere training in juni 2007. Ook zijn er opnieuw informatiebijeenkomsten georganiseerd om hulpverleners en andere betrokkenen opnieuw te informeren over de modules.

Samenvatting van de aanvraag

In 1996 the so-called Liberman Modules, structured training packages to increase the social and independent living skills of psychiatric patients, were introduced in the Netherlands. The modules were received with enthusiasm. Almost all mental health institutions ordered the modules from the Dutch Liberman Foundation, a non-profit organisation that aims to promote and support the use of the modules. Both patients and practitioners were satisfied. Almost all institutions intend to apply the modules for the whole target group (patients with schizophrenia or related disorder). This ideal has hardly been realised. Small scale research has shown that a number of practical and motivational conditions hinder the widespread and continuous implementation of the modules. In the proposed project we will develop and implement in three mental health institutions strategies that are aimed at the continuous application of two Liberman modules for the entire target group. In short, the modules must become part of the usual care. We have chosen to limit the project to the two modules that have been rather thoroughly evaluated: Symptom management and Medication management. Effects of these modules on clients are: increased knowledge, better skills and social functioning, relapse prevention and a reduction of days in hospital. The project contains several elements: * Creation of an implementation strategy * Implementation of the modules in three large mental health facilities, supported by Dutch Liberman Foundation * Implementation research into: the achieved implementation; measurement of the degree to which the module is faithfully applied in practice and establishment of reasons for any deviations; process evaluation of the implementation process; hindering and facilitating factors from the client perspective. * Dissemination of the results to all mental health institutions. 1996 was het introductiejaar in Nederland van de Liberman modules, gestructureerde trainingen om psychiatrische patiënten sociale vaardigheden en vaardigheden in het zelfstandig leven aan te leren. De modules werden met enthousiasme begroet. Vrijwel alle GGZ-instellingen bestelden de modules bij de Stichting Liberman Modules, een non-profit organisatie die de verspreiding van de modules verzorgt en ondersteunt. Zowel hulpverleners als cliënten waren tevreden met de modules. Hoewel de instellingen een brede implementatie voor cliënten met schizofrenie of aanverwante stoornissen (de doelgroep van de modules) op het oog hadden, werd dit ideaal nauwelijks gerealiseerd. Kleinschalig onderzoek wees op een aantal praktische en motivationele barrières, die brede en voortdurende verspreiding in de weg staan. In het voorgestelde project willen we in drie GGZ-instellingen implementatiestrategieën ontwikkelen en toepassen gericht op een voortdurende toepassing van twee Liberman modules voor de totale doelgroep. Het komt er kortweg op neer dat de modules geïntegreerd moeten worden in de gebruikelijke zorg. We kozen ervoor het project te beperken tot de meest uitgebreid onderzochte en effectief gebleken modules: Omgaan met antipsychotische medicatie en Omgaan met psychotische symptomen. Uit onderzoek blijkt dat toepassing van deze modules gepaard gaat met meer kennis, grotere vaardigheden en een beter sociaal functioneren. Uit recent onderzoek blijkt bovendien dat de modules terugval helpen voorkomen en het aantal opnamedagen helpen verminderen. Het project kent de volgende elementen: - opstellen van een implementatiestrategie; - implementatie in drie grote GGZ-instellingen (Mediant, Meerkanten en GGZ Midden-Brabant), ondersteund door de Stichting Liberman Modules - implementatie-onderzoek naar: de bereikte implementatiegraad, modelgetrouwheid, redenen voor afwijking van modelgetrouwheid, inventarisatie van succesfactoren en belemmeringen vanuit cliëntperspectief - verspreiding van de resultaten onder GGZ-instellingen.

Kenmerken

Projectnummer:
94514219
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2004
2007
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. H. Kroon
Verantwoordelijke organisatie:
Trimbos-instituut