Implementation of structural feedback by means of perinatal audit to caregivers in cases of perinatal mortality in the northern part of The Netherlands (IMPACT).
Projectomschrijving
Verslagen
Eindverslag
De relatief hoge perinatale sterfte in Nederland kan gedeeltelijk toegeschreven worden aan substandaard factoren in de zorg. Verbetering van de kwaliteit van de perinatale zorg kan dus de perinatale sterfte en morbiditeit verminderen. Feedback door middel van perinatale audit is een belangrijk instrument voor de verbetering van deze kwaliteit. De implementatie van veranderingen in de zorg, zoals de introductie van perinatale audit bijeenkomsten, is echter een gecompliceerd proces. Dit project had twee doelen. Ten eerste, de implementatie van gestructureerde feedback naar zorgverleners bij gevallen van perinatale sterfte in de noordelijke regio van Nederland. Ten tweede, de beschrijving en evaluatie van het implementatieproces zelf, waarbij extra aandacht gegeven wordt aan het delicate karakter van lokale perinatale audit en de problemen die dit met zich mee kan brengen.
Lokale perinatale auditbijeenkomsten werden tussen maart 2007 en maart 2010 geïntroduceerd in 15 perinatale samenwerkingsverbanden in noord Nederland. De implementatie strategie bestond uit een informatie plan, een organisatieplan en een trainingsplan. Verschillende instrumenten werden ontwikkeld, zoals een sjabloon voor een chronologisch verslag van de casus, een methode voor de analyse van substandaard factoren en de formulering van acties, een elektronische leeromgeving en stappenplannen. Semigestructureerde contextuele risico management interviews (CRMA) werden afgenomen om inzicht te krijgen in stimulerende en beperkende factoren. Resultaten. De onafhankelijke voorzitter als een voorwaarde voor het welslagen van de introductie van perinatale auditbijeenkomsten was een van de belangrijkste uitkomsten van de CRMA interviews. In totaal werden 64 auditbijeenkomsten gehouden met 10-40 deelnemers. Dit is 65-75% van de perinatale zorgverleners, exclusief de huisartsen. Deze kwamen zelden naar de auditbijeenkomsten. Men vond de trainingsbijeenkomsten en de volgende auditbijeenkomsten nuttig , plezierig en leerzaam en veilig. Vooral het multidisciplinaire karakter en de gestructureerde evaluatie van het zorgproces werd zeer gewaardeerd. Daarnaast werd ook een verbetering van de onderlinge samenwerking tussen de verschillende beroepsgroepen en afdelingen als een gevolg van de auditbijeenkomsten en het nascholingseffect als zeer positief ervaren. 112 cases van perinatale sterfte werden besproken, 63 substandaard factoren en 119 aandachtspunten werden geidentificeerd. Hoewel deze nog niet voldoende specifiek waren, werden 442 acties gerapporteerd naar aanleiding van auditbijeenkomsten.
Geconcludeerd kan worden dat feedback aan zorgverleners door middel van perinatale audit mogelijk is en een sterk instrument voor het behoud en de verbetering van de kwaliteit van de perinatale zorg. De instrumenten en implementatiestrategie die werden ontwikkeld voor dit project zijn succesvol gebleken. Naast de geïdentificeerde substandaard factoren, aandachtspunten en acties, heeft perinatale audit als toegevoegde waarde de verbetering van de werkrelatie tussen verschillende beroepsgroepen en afdelingen en het nascholingseffect voor alle beroepsgroepen. De onafhankelijke voorzitter blijft een belangrijke voorwaarde voor de voortzetting van perinatale auditbijeenkomsten. De implementatie van acties naar aanleiding van auditbijeenkomsten behoeft in de toekomst meer aandacht; zo ook de rol van de huisartsen.
Samenvatting
Het doel van het IMPACT-project is een strategie te ontwikkelen voor de implementatie van structurele terugkoppeling naar de perinatale zorgverleners door middel van perinatale audit door de zorgverleners zelf over het zorgproces bij gevallen van perinatale sterfte.
Het eerste half jaar werd besteed aan het ontwikkelen van een implementatie strategie. Deze strategie bestaat uit:-op gestructureerde wijze informatie verkrijgen over belemmerende en stimulerende factoren voor de opzet van perinatale auditbesprekingen in verloskundige samenwerkingsverbanden(15 centra), - informeren van perinatale zorgverleners,- identificatie van sleutelfiguren in perinatale samenwerkingsverbanden, - persoonlijk informeren van vertegenwoordigers van de perinatale beroepsgroepen in de perinatale samenwerkingsverbanden, - ondersteuning bij de organisatie en uitvoering van perinatale audit. Daarnaast werden op de verschillende beroepsgroepen gerichte vragenlijsten ontwikkeld voor de nulmetingen over de aanwezigheid van lokale protocollen en het gebruik van lokale en landelijke richtlijnen en protocollen. Tevens werd een vragenlijst ontwikkeld om de tevredenheid van de deelnemers over de auditbesprekingen te meten.
In het tweede half jaar werd dmv de schriftelijke vragenlijst gegevens verzameld onder perinatale zorgverleners over de kennis over en het gebruik van richtlijnen en protocollen (resp. 41%). Daarnaast werden sleutelfiguren in 13 van de 15 (87%) centra benaderd voor de opzet van perinatale auditbesprekingen (positieve respons 100%). In 6 centra werden eerste auditbesprekingen gehouden, die vooral gericht zijn op training van de deelnemers. Deelname aan deze auditbesprekingen door perinatale zorgverleners was gemiddeld 82%. Het oordeel van de deelnemers aan deze auditbijeenkomsten was overwegend positief (gemiddelde score 4.2 (schaal1-5)). Op onderdelen werd het trainingsprogramma bijgesteld op grond van verbeterpunten, aangegeven door de deelnemers aan de auditbijeenkomsten.
De verwachting is dat met de huidige implementatie strategie in het komende jaar in alle 15 centra in de noordelijke regio een eerste perinatale auditbijeenkomst zal hebben plaatsgevonden. Bovendien zal in alle centra het vervolgprogramma gestart zijn, dat bestaat uit nog 3 begeleide (afnemend in intensiteit) auditbijeenkomsten. Op grond van deze auditbijeenkomsten zullen ook acties ter verbetering van het zorgproces geformuleerd en vervolgd kunnen worden.
Er wordt onderhandeld met het in oprichting zijnde Landelijk Bureau Perinatale Audit over te ontwikkelen onderwijsmodules ten bate van de landelijke invoering van perinatale audit.