Kansrijke start

Voor een goede zwangerschap en een kansrijke start voor het kind zijn verschillende factoren belangrijk. Zoals goede geboortezorg. Maar ook gezonde leefomstandigheden en een gezonde leefstijl van de moeder en vader. Met name bij gezinnen in kwetsbare situaties kan dit laatste nog sterk verbeterd worden.

Het ZonMw-programma Zwangerschap en geboorte, als ook de ZonMw-programma’s binnen het jeugddomein, leveren kennis om de kansen op een goede start te verbeteren en daarmee gezondheidsverschillen te verkleinen.

Voor de zwangerschap

Gezond zwanger worden is voor het toekomstige kind levenslang - zelfs generaties lang - van belang. Er zijn 7 onderzoeksprojecten afgerond die preconceptiezorg onder de aandacht brengen van toekomstige ouders en zorgverleners.

Voor (betere) preventie van onbedoelde zwangerschappen en de juiste zorg kunnen bieden bij een onbedoelde zwangerschap 25 projecten gestart en is er een leernetwerk opgezet.

Tijdens de zwangerschap

Om iedereen, elk kind, een goede start te geven is het van belang in alle onderzoeks- en implementatieprojecten aandacht te besteden aan gezinnen in kwetsbare omstandigheden. Het kan daarbij gaan om (aanstaande) ouders met psychische problematiek, statushouders, gezinnen met schulden of armoedeproblematiek dan wel in woningnood. De mate waarin risico- en beschermende factoren een rol spelen verschilt echter en hangt samen met factoren als het oplossend vermogen van de gezinnen zelf en de toegankelijkheid van de zorg voor deze kwetsbare doelgroepen. Aandacht voor risico- en beschermende factoren, zowel medisch als sociaal, is van belang evenals het beter bereiken van deze kwetsbare groepen. 

Naast aandacht voor risicofactoren zoals een ongezonde leefstijl is er meer aandacht nodig voor sociaaleconomische risicofactoren als armoede, taalachterstand en laaggeletterdheid. Dit vraagt om samenwerking met het sociale domein, gemeenten en de jeugdgezondheidszorg (JGZ): juist in het licht van het terugdringen van gezondheidsverschillen.

Na de zwangerschap

De jeugdgezondheidszorg speelt een belangrijke rol als het gaat om een kansrijke start voor ieder kind. Zij zien ouders en kinderen in de eerste fase van hun leven en zetten in op preventie. Bijvoorbeeld op thema’s als Prenatale zorg en Ouderschap en opvoeding.

Vijf onderzoeksprojecten op het gebied van kraamzorg ontwikkelen inzicht in de effectiviteit en de invulling van (onderdelen van) kraamzorg. 'Zorg op maat' is hierbij een belangrijk uitgangspunt.

Netwerken

Kennis die vanuit en gezamenlijk met verschillende disciplines wordt ontwikkeld, versterkt de acceptatie en adaptie. De uitkomsten van onderzoek worden eerder toegepast in de praktijk. Het Netwerk Regionale Consortia Geboortezorg verbindt kennis, praktijk en wetenschap.

In een regionale kenniswerkplaats jeugd worden regionale vraagstukken opgepakt. Praktijk, beleid, onderzoek en opleidingen werken hierin intensief samen met ouders en jongeren. Met als doel: bijdragen aan het gezond, veilig en kansrijk opgroeien van de jeugd. In de werkplaats Flevi’s, C4Youth, Friesland en SAMEN richten projecten zich ook specifiek op een kansrijke start.

Verspreid over Nederland gaan verschillende samenwerkingsverbanden in de lokale praktijk aan de slag om de preventie van en ondersteuning en zorg bij onbedoelde zwangerschap en kwetsbaar (jong) ouderschap te verbeteren.

Uitgelichte projecten over Kansrijke start en armoede

Knooppunten Kansrijke Start in Zuid-Limburg: Samenhangende zorg voor zwangeren en jonge ouders in een kwetsbare situatie

Veel baby’s in de gemeenten Kerkrade, Landgraaf en Vaals in Zuid-Limburg hebben geen kansrijke start. Dat komt vaak door problemen bij de (aanstaande) ouders zoals schulden, stress, geen werk hebben en psychische klachten. De zorg en gemeenten moeten meer samen optrekken om op tijd de juiste steun te bieden.

ONE: Samen voor preventie van kwetsbare zwangerschappen in Almere

Kwetsbaarheid en sociale achterstandsproblematiek rondom de zwangerschap hebben een negatieve invloed op de gezondheid van zowel de moeder als het kind. Aandacht voor preventie en vroeg signaleren van risico’s rondom zwangerschappen zijn van groot belang, maar in de praktijk blijkt dit vaak lastig.

Vóór een Kansrijke Start in Zaanstad

De Zaanse coalitie Kansrijke Start streeft naar een veilige, gezonde en kansrijke start voor ieder kind. De coalitie wil ongewenste zwangerschappen vóór zijn, door inwoners die meer risico lopen eerder te bereiken.

Cuddle & Care

Onderzoek naar de werkzame elementen in een aanbod voor baby’s die opgroeien in kwetsbare gezinnen in armoede.