Columns van onze opdrachtgevers VWS en NWO
'De combinatie van kennisvelden kan ons verder helpen' - Angelique Berg (VWS)
De gezondheidsachterstanden bij laagopgeleide mensen met weinig inkomen zijn al jarenlang groot. Dit is overal in west Europa een hardnekkig probleem. Verkenningen van RIVM laten zien dat dit in Nederland de komende jaren niet verandert. Sterker nog, de achterstanden worden alleen maar groter. Ik noem het ‘een ontembaar probleem’. Voor een welvarend land als Nederland is het onverteerbaar dat we er geen vat op krijgen.
In het nationaal preventieakkoord van de rijksoverheid staan gerichte maatregelen om overgewicht, roken en problematisch alcoholgebruik tegen te gaan. Komende jaren houden we dáár de focus op. In mei 2020 is bovendien de landelijke nota gezondheidsbeleid uitgekomen: een samenwerkingsproductie van gemeenten en Rijk. Ook daarin is het wegwerken van gezondheidsachterstanden een van de belangrijkste thema’s voor komende kabinets- en gemeenteraadsperiode.
In die landelijke nota gezondheidsbeleid wordt ook het belang van de inrichting van de leefomgeving benadrukt. Er valt veel winst te behalen in wijken waar veel mensen met een laag inkomen wonen, bijvoorbeeld met groene parkjes waar je kunt wandelen, fietsen en sporten. Ook een factor van belang zijn arbeidsomstandigheden. Mensen met lage inkomens hebben doorgaans niet het lichtste lichamelijk en werk. Ook niet het schoonste. Dat alles maakt het voor hen dubbel zwaar.
Bij zo’n ontembaar probleem denk ik dat vooral de combinatie van kennisvelden ons verder kan helpen. Leefstijl, leefomgeving én arbeidsomstandigheden. ZonMw speelt hierbij een belangrijke rol. Zij zorgen er immers voor dat de initiatieven op onze beleidsterreinen wetenschappelijk verantwoord uitgezet worden. Daarom daag ik ZonMw uit om bij de toekomstige onderzoeksprojecten deze kennisvelden bij elkaar te brengen.
ZonMw houdt altijd voeling met wat er speelt in het beleid. Wat dat betreft heb ik dus goede hoop. Maar de groep mensen met een gezondheidsachterstand is groot: zo’n twintig procent van de Nederlandse bevolking. Dus voor ‘een goede gezondheid voor iedereen’, zijn grote stappen nodig. Laten we ze samen zetten. Op het gebied van leefstijl, leefomgeving én arbeidsomstandigheden.
Angelique Berg, directeur-generaal Volksgezondheid bij het ministerie van VWS
Gezondheidsonderzoek van de toekomst - Stan Gielen (NWO)
Helaas heeft de COVID crisis het onmogelijk gemaakt om op 30 juni een symposium te organiseren ter gelegenheid van de presentatie van het ZonMw beleidsplan 2020 -2024. Anderzijds heeft de COVID crisis op dramatische wijze duidelijk gemaakt waarom medisch onderzoek zo belangrijk is; niet alleen voor de gezondheid en welzijn van Nederland, maar ook voor de economie van Nederland. Dit illustreert des te meer de belangrijke rol van ZonMw voor de Nederlandse samenleving.
In het beleidsplan 2020-2024 wordt beschreven hoe ZonMw met haar drie kernactiviteiten (Programmeren en financieren, Stimuleren van impact en Signaleren) invulling geeft aan haar rol om als financier van gezondheidsonderzoek en zorginnovatie bij te dragen aan een goede gezondheid voor alle burgers. In de visie van ZonMw zijn er twee belangrijke elementen nodig om de zorg en gezondheid te verbeteren: kennis en het daadwerkelijk gebruik van die kennis. ZonMw heeft een heel sterk track record in de vertaling van kennis naar de praktijk, samen met alle partijen in de kennisketen en samen met de gebruikers van die kennis. Dat komt in dit beleidsplan sterk naar voren in elk van de programma’s. Daarmee verbindt ZonMw het fundamenteel onderzoek met het toegepast en praktijkgericht onderzoek, en laat ZonMw ook zien hoe het toegepast onderzoek en de gezondheidszorg sturend kunnen zijn voor het fundamenteel onderzoek en andersom. Te vaak worden in discussies fundamenteel en toegepast onderzoek tegenover elkaar gesteld. Dat werkt polariserend en is volstrekt onnodig: toegepast onderzoek zonder bijbehorend fundamenteel onderzoek is geen lang leven beschoren. Anderzijds is fundamenteel onderzoek weinig effectief als de resultaten daarvan niet in de praktijk gebracht worden.
Als belangrijke opdrachtgever en financier van ZonMw, had ik graag in het beleidsplan gezien hoe ZonMw invulling wil geven aan de NWO-ambitie om multidisciplinair en domeinoverstijgend onderzoek te bevorderen, samen met de andere onderzoeksdomeinen van NWO. Zeker voor het gezondheidsonderzoek ligt hier een mooie opgave voor de toekomst, waar ik graag samen met ZonMw aan wil werken.
Stan Gielen, President Executive Board - NWO