Herstel, Empowerment & Ervaringsdeskundigheid. Cliënten nemen zelf het roer in handen.
In de HEE-groepen (Herstel, Empowerment & Ervaringsdeskundigheid) verkennen ggz-cliënten met vaak ernstig en langdurig psychisch lijden hun eigen kracht en mogelijkheden. Zij leren in deze zelfhulpgroepen hun ervaringen, juist ook de pijnlijke, te zien als een bron van kennis. Een kennisbron die kan bijdragen aan hun herstel en waaruit zij ook andere cliënten en zorgprofessionals kunnen laten putten. Het Nederlandse HEE-concept is uniek in de wereld.
Het HEE-concept stoelt op herstel: het persoonlijke proces waarbij mensen met psychische kwetsbaarheid de draad weer oppakken en hun leven nieuwe vorm en inhoud geven. In Nederland krijgt een van elke vier mensen ooit een psychische stoornis. Anders dan vaak wordt gedacht, kunnen ook mensen met langdurige en zware psychische aandoeningen herstellen. Dat wil niet zeggen dat zij de rest van hun leven geen psychische klachten meer zullen hebben, wel dat zij zinvol kunnen meedoen in de samenleving. Empowerment, het herwinnen van de regie over eigen lijf en leven, versterking van eigenwaarde en zelfrespect en versterking van de positie als groep, hangt nauw samen met herstel.
Wilma Boevink, medewerker Trimbos-instituut, lector van de Hanze-hogeschool en zelf ervaringsdeskundige: “Door onze verhalen leren we het verschil zien tussen wie we zijn en wat we aan kopzorg hebben en te formuleren welke steun we nodig hebben. We maken verhalen waarmee we onze eigenheid hervinden, waarmee we kunnen zeggen: zo is mijn leven, dit is wie ik ben.”
De deelnemers aan HEE-groepen delen hun ervaringskennis met anderen. Er worden studiedagen en cursussen over herstel georganiseerd, voor andere cliënten van de ggz en voor professionals.Dit helpt de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Hulp door professionals kan immers niet alleen bijdragen aan herstel en empowerment, maar ook de zelfstandigheid van cliënten ondermijnen. Aandacht voor herstel betekent dan ook een andere manier van werken voor zorgverleners - met respect voor de ervaringsdeskundigheid van cliënten. Die manier van werken sluit aan bij visies rond rehabilitatie binnen de ggz. Boevink: “Hulpverleners bewerkstelligen rehabilitatie, herstellen moeten mensen zelf doen.” Ze verwacht dat de kruisbestuiving tussen herstel en rehabilitatie, tussen het perspectief van ervaringsdeskundigen en dat van professionals, knelpunten in de ggz-zorg zal helpen oplossen.
Uit de evaluatie van Boevink en haar collega’s blijkt dat deelnemers aan de HEE-groepen minder last hebben van hun depressie of psychose dan een controlegroep. Ook neemt hun mentale veerkracht toe, leren ze beter omgaan met tegenslagen en kunnen ze hun eigen sombere perioden beter opvangen.
Bij afwezigheid van Wilma Boevink, initiatiefnemer van het HEE-project, werd het beeldje op 21 januari, tijdens de Kennisdag GGZ te Apeldoorn, in ontvangst genomen door Hans Kroon en Marianne van Bakel, respectievelijk hoofd reïntegratie en coach/coördinator HEE bij het Trimbos-instituut. De Parel werd uitgereikt door Jos de Beer. Hij is directeur van GGZ Nederland en bestuurslid van ZonMw.
Het onderzoek naar de HEE-groepen maakte deel uit van het Zonmw-programma GeestKracht.