Vetcel-stress veroorzaakt jojo-effect bij afvallen

Op gewicht blijven na afvallen blijkt lastig. Tot wel 80% van de mensen gaat binnen twee jaar weer terug naar het oude gewicht. Vetweefsel in het eigen lichaam draagt sterk bij aan de kans om opnieuw aan te komen na een afvalpoging.

Cellen van het afweersysteem, de witte bloedcellen, spelen daarbij een belangrijke rol. Dat blijkt uit onderzoek van Edwin Mariman, hoogleraar Functionele Genetica, en Marleen van Baak, hoogleraar Fysiologie van Obesitas, beiden aan de Universiteit Maastricht. ZonMw subsidieerde het onderzoek.

Relatie vetcel-stress en gewichtstoename

Als gevolg van afvallen ontstaat stress in de vetcellen. Daarnaast zijn een aantal moleculaire en genetische factoren blootgelegd die daarbij een rol spelen. Met name componenten van het uitwendige celskelet, de extracellulaire matrix, zijn daarbij van belang. Deze resultaten ondersteunen het beeld dat vetcel-stress gewichtsstijging na afvallen bevordert. Ook lijkt een afname van de activiteit van ontstekingscellen in het vetweefsel een grotere kans te bieden om na afvallen op gewicht te blijven. Het vetweefsel van mensen die weer aankomen bevat een hoger gehalte aan stress markers.

Crashdieet laat niet sneller aankomen

Er is geen verschil gevonden in het risico om weer aan te komen, tussen de mensen die een crashdieet volgden en degenen die een langzaam dieet volgden. Tegelijk bleek wel dat langzaam afvallen leidt tot minder verlies van de hoeveelheid vetvrije massa (spieren). Het is belangrijk het verlies van spieren tijdens een dieet zoveel mogelijk te beperken, omdat dit geassocieerd is met meer gewichtstoename na het dieet.

Onderzoek

In het onderzoek werd vetweefsel van mensen die na het afvallen weer aankwamen onderzocht. Analyses van dit vetweefsel lieten zien dat de vetcellen zelf maar ook cellen van het afweersysteem, beter bekend als witte bloedcellen, daarbij een belangrijke rol spelen. Met de resultaten uit dit onderzoek is weer wat meer bekend over waarom mensen na afvallen weer aankomen.

Preventieprogramma

Dit onderzoek maakt deel uit van het deelprogramma Fundamenteel en strategisch onderzoek uit het vierde preventieprogramma. In dit deelprogramma gaat het om wetenschappelijk onderbouwde versterking van preventiemethodieken, strategieën en actoren (ook buiten de zorg).

Meer informatie