Buurtteams Jeugd en Gezin Utrecht werken vaker oplossingsgericht

Onlangs is een observatieonderzoek naar het methodisch handelen van gezinswerkers bij de uitvoering van basishulp voor jeugd en gezin afgerond. Het onderzoek is uitgevoerd in de basishulp van Lokalis in Utrecht en toegespitst op de uitvoering van kernelementen van oplossingsgericht en systeemgericht werken. Uit de resultaten blijkt dat de gezinswerkers alle kernelementen in meerdere of mindere mate laten zien, maar dat zij de oplossingsgerichte manier van werken (72,4%) vaker toepassen dan het systeemgericht werken (21,4%).

Basishulp

Buurtteamorganisatie Lokalis biedt basishulp voor jeugd en gezin in de gemeente Utrecht. Gezinswerkers in de buurtteams ondersteunen en begeleiden op basis van een hulpvraag van het gezin. De teams werken generalistisch, staan dichtbij gezinnen, zijn vrij toegankelijk en snel beschikbaar. Zij versterken het eigen oplossend vermogen van jeugd en gezinnen in de directe omgeving zodat kinderen daar gezond en veilig opgroeien en zich optimaal kunnen ontwikkelen en ontplooien.

Kernelementen

In dit project stond de praktische uitvoering van die basishulp door gezinswerkers bij Lokalis centraal. Doel van het onderzoek was om de kernelementen van het oplossingsgericht werken en het systeemgericht werken te achterhalen.
In het onderzoek zijn de volgende kernelementen van het oplossingsgericht werken geobserveerd: aansluiten bij samenwerkingsrelatie en focus op respectievelijk krachten van cliënt, doelen van cliënt, gewenste toekomst, wat cliënt al doet en kleine haalbare stappen. Daarnaast zijn de kernelementen van het systeemgericht werken in beeld gebracht: focus op netwerk cliënt, focus op interactie tussen cliënt en omgeving en verkennen van inzet van het netwerk.

Geleerde lessen

De gezinswerkers en leidinggevenden van Lokalis hebben samen duiding gegeven aan de onderzoeksresultaten. Die duiding vond plaats aan de hand van de 3 basisregels uit het oplossingsgericht werken:

  1. als iets goed werkt, doe er meer van
  2. als iets niet werkt, leer ervan en doe iets anders
  3. als iets goed werkt, leer het van of aan een ander.

Samen hebben zij de volgende 'lessons learned' geformuleerd:

  • Gezinswerkers hebben het werken vanuit een open grondhouding en het nauw aansluiten bij het gezin in grote mate verankerd in de uitvoering van de basishulp.
  • Gezinswerkers willen leren van de spaarzame momenten waarop zij methodisch handelen tonen dat niet goed past bij oplossingsgericht of systeemgericht werken. Zoals te veel nadruk leggen op wat niet goed gaat of zeggen hoe een cliënt het moet doen.
  • Juist de specifieke technieken van het systeemgericht en oplossingsgericht werken kunnen gezinswerkers nog meer en vaker gaan toepassen dan ze nu al doen.Vooral het netwerk nog beter in beeld krijgen en betrekken. En ook het verder versterken van krachtbronnengericht werken en het resultaatgericht werken aan de doelen in kleine haalbare stappen.

De onderzoeksresultaten worden ook benut bij het vormgeven van de interne opleiding voor gezinswerkers, het beschrijven en kwalitatief beter maken van het werkproces en het verbeteren van het format van het gezinsplan.

ZonMw-programma Effectief werken in de jeugdsector

Met meer kennis kan de hulp aan kinderen en hun gezinnen effectiever worden. Voor deze kennisvergroting is het ZonMw-programma Effectief werken in de jeugdsector opgezet.  
Dit project is tot stand gekomen met financiering vanuit dit programma.

Meer informatie