Sturen op kwaliteit (tweede fase)
Projectomschrijving
Terwijl zorgverleners zorgen voor de feitelijke kwaliteit van patiëntenzorg, hebben bestuurders de eindverantwoordelijkheid en leggen zij hierover periodiek verantwoording af aan toezichthouders. Momenteel worden in ziekenhuizen honderden indicatoren gegenereerd. Het is moeilijk om op basis van de grote hoeveelheid informatie overzicht te krijgen en signalen te herkennen om te gebruiken voor gesprekken over kwaliteit van zorg. Hierdoor mist men een belangrijke kans om kwaliteit van zorg continu te verbeteren en hierop te sturen.
Doel
Het Citrienfondsprogramma 'Sturen op Kwaliteit' wil de kwaliteit van de zorg vergroten door het hebben en gebruiken van adequate kwaliteitsinformatie door de Raad van Bestuur.
Aanpak/werkwijze
We voerden gesprekken met bestuurders, directeuren en klinische leiders over de relevantie van (soorten van) informatie over de kwaliteit van zorg in het umc en ziekenhuis en het gebruik ervan voor sturing. Daarnaast liepen een 3-tal ontwikkelprojecten:
- Projecttype 1 betreffende ziekenhuisbrede stuurindicatoren. De oplevering van een 1e versie van een dashboard voor alle 8 umc’s met indicatoren van overkoepelende thema’s met benchmark.
- Projecttype 2 betreffende stuurindicatoren voor afdelingen/patiëntengroepen. De oplevering van een relevante kernset van indicatoren voor ten minste 4 vakgebieden/zorgprocessen. Deze ontwikkelden we vanuit betrokken zorgprofessionals en in dialoog met patiënten en de leiding van het umc. En droeg bij aan methodologische vraagstukken, zoals oplossingen voor registratie van de relevante gegevens aan de bron (in het patiëntenproces) en methoden om met stakeholders tot een hanteerbare selectie te komen.
- Projecttype 3 betreffende stuurindicatoren in netwerken van zorg gericht op het opleveren van een set van indicatoren voor uitkomsten van een zorgketen of over een langere termijn (na de klinische episode), die voor de patiënt relevant zijn. Dit type projecten bouwde voort op bijzondere zorgarrangementen. Er werd een combinatie van uitnodigingen en inschrijvingen toegepast om van elk type de meest kansrijke projectvoorstellen te verwerven.
Samenwerkingspartners
We werkten samen met vele experts, zorgprofessionals, patiënten en andere Nederlandse ziekenhuizen.
Uitvoerder van het Citrienfondsprogramma 'Sturen op Kwaliteit' is het NFU-consortium Kwaliteit van Zorg, een structureel samenwerkingsverband van alle 8 umc's gericht op het verbeteren van de kwaliteit van de zorg.
Resultaten
De uitkomsten leverden veel waardevolle kernsets en inzichten op over het selecteren, interpreteren en gebruiken van stuurinformatie. Uit de veelheid van informatie is een selectie gemaakt, waarmee de Raad van Bestuur kan sturen op kwaliteit. Daarnaast was het monitoren van risico’s van regiosamenwerking een onderzoeksonderwerp.
Vervolg
We starten met een vervolgproject Sturen op kwaliteit 3e fase.
ZonMw en Citrienfonds
Binnen het Citrienfonds werkt de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra, universitaire medische centra en wij samen om de kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg in de toekomst op niveau te houden. Dit doen we met het doel om een duurzame gezondheidszorg te bevorderen.
Producten
Auteur: Ybe Meesters, Monique Staps, Marion Beldman
Auteur: Annelies Visser, Marlies Jansen-Landheer
Auteur: S Maassen, C van Oostveen, G Brekelmans, AM Weggelaar, H Vermeulen
Auteur: Joanna Klopotowska, Mariet Verburg, Susan Wesselink, Nikki van Leeuwen, Jon Schaefer, Martine de Bruijne
Auteur: Anne-Margreet van Dishoeck, Han van Neck
Auteur: Rosella Hermens, Lydia van Overveld, Tam Phan, Marianne Arts, Armand van Oosterwijck, John Brouns, Dirk Vroom, Truus Gooren, Joze Braspenning, Thijs Merkx, Robert Takes
Auteur: D. Roorda, L.W.E. van Heurn, J. Oosterlaan, J.B. van Goudoever, C.H. Polman, M.J. Heineman, N.E. Stevens
Auteur: Maud Heinen en Elise van Belle
Auteur: Timme Schaap, Simone Vankan-Buitelaar, Ingrid Beenakkers, Jan Derks, Arie Franx
Auteur: J. Hazelzet, L. Laureij, H. Ernst
Auteur: Marieke Zegers, Wytske Geense, Anne-Miek Broods, Hans van der Hoeven
Auteur: Lissanne de Jong-Verweij, Jan Hazelzet
Auteur: Dave Dongelmans, Maarten van der Laan, Gert-Jan Kamps, Alfred van Wincoop, Kelly Bos.
Auteur: H.E. van der Veen, I. Middelveldt
Auteur: Nico van Weert, Mark Kramer en Kees Ahaus
Auteur: Ilse Matthijssen, Nanno Kruizinga
Auteur: Jan Hazelzet, Nico van Weert, Wouter van Dijk, Job Kievit
Auteur: D. Broekharst, A.M. Weggelaar, M. de Bruijne
Magazine: BoardRoom Zorg
Auteur: A.M. Weggelaar, D. Broekharst, M. de Bruijne
Magazine: SIGMA
Auteur: Weggelaar, A.M., Broekharst, D.S.E., & De Bruijne, M.C
Magazine: Kwaliteit in Zorg
Auteur: Trooster, R.M., & Van Weert, N.J.H.
Magazine: Kwaliteit in Zorg
Auteur: Oerlemans, A.., Zegers, M.
Magazine: Kwaliteit in Zorg
Auteur: Marieke Zegers, Anke Oerlemans, Helen Mertens
Auteur: Roos Trooster, Loes Schouten, Louise Blume, Nico van Weert
Verslagen
Eindverslag
Terwijl zorgverleners zorgen voor de feitelijke kwaliteit van patiëntenzorg, hebben bestuurders de eindverantwoordelijkheid en leggen zij hierover periodiek verantwoording af aan toezichthouders. Momenteel worden in ziekenhuizen honderden indicatoren gegenereerd. Het is moeilijk om op basis van de grote hoeveelheid informatie overzicht te krijgen en signalen te herkennen om te gebruiken voor gesprekken over kwaliteit van zorg. Hierdoor wordt een belangrijke kans om kwaliteit van zorg continu te verbeteren en hierop te sturen gemist.
De vraag is hoe de Raad van Bestuur zicht kan houden op deze grote hoeveelheid informatie voor interne sturing en externe verantwoording. Hoe destilleer je geschikte stuurinformatie uit bestaande kwaliteitsinformatie op afdelingen en stimuleer je continue kwaliteitsverbeteringen? Wat is nodig voor een goede dialoog over kwaliteit tussen de Raad van Bestuur en zorgverleners?
Op deze vragen is in 2016 en 2017 middels 20 projecten een antwoord gezocht. Ieder project belicht een stuk van de zorg binnen een ziekenhuis, patiëntengroep of regionaal (keten)netwerk. De uitkomsten hebben veel waardevolle kernsets en inzichten opgeleverd over het selecteren, interpreteren en gebruiken van stuurinformatie. Uit de veelheid van informatie is een selectie gemaakt, waarmee gestuurd kan worden op kwaliteit. Daarnaast is het monitoren van risico’s van regiosamenwerking onderwerp van onderzoek.
Samenvatting van de aanvraag
Het vergroten van de kwaliteit en veiligheid in de zorg in ziekenhuizen is een grote maatschappelijke opgave. De rol van de Raden van Bestuur is daarin bepalende factor, namelijk door het uitdragen van het “kwaliteitsbewustzijn” en het richting geven aan de kwaliteitsambities en het kwaliteitsdenken van hun organisatie. Ze worden ook wettelijk en maatschappelijk aangesproken op hun eindverantwoordelijkheid. De algemene doelstelling van het Citrienfondsprogramma Sturen op kwaliteit is op geleide daarvan eerder bepaald als: het vergroten van de kwaliteit van de zorg door middel van het hebben en gebruiken van adequate kwaliteitsinformatie door de Raad van Bestuur. In het voorliggende jaarplan voor de tweede periode zijn op geleide van inzichten en eerste ervaringen uit het eerste half jaar van het programma de volgende activiteiten voorzien. In de eerste plaats wordt ‘De Dialoog’ voortgezet: het gesprek onder bestuurders, directeuren en klinische leiders over de relevantie van (soorten van) informatie over de kwaliteit van zorg in UMC en ziekenhuis en het gebruik ervan voor sturing. Deze dialoog, die op zichzelf al verschillende perspectieven en ervaringen bijeen brengt, wordt ter verdere verdieping ondersteund met wetenschappelijk onderzoek naar effectieve sturing in umc’s en ziekenhuizen. Daarnaast is een drietal typen ontwikkelprojecten voorzien: Projecttype 1 betreffende ziekenhuisbrede stuurindicatoren, dat de oplevering ten doel heeft van een eerste versie van een dashboard voor alle acht UMC’s met indicatoren van overkoepelende thema’s met benchmark. Projecttype 2 betreffende stuurindicatoren voor afdelingen/patiëntengroepen, dat de oplevering ten doel heeft van een relevante kernset van indicatoren voor ten minste vier vakgebieden/ zorgprocessen. Deze worden ontwikkeld vanuit betrokken zorgprofessionals en in dialoog met patiënten en de leiding van het umc. Dit projecttype draagt ook bij aan methodologische vraagstukken, zoals oplossingen voor registratie van de relevante gegevens aan de bron (in het patiëntenproces) en methoden om met stakeholders tot een hanteerbare selectie te komen. Projecttype 3 betreffende stuurindicatoren in netwerken van zorg, gericht op het opleveren van een set van indicatoren voor uitkomsten van een zorgketen of over een langere termijn (na de klinische episode), die voor de patiënt relevant zijn. Dit type projecten bouwt voort op bijzondere zorgarrangementen. Er wordt een combinatie van uitnodigingen en inschrijvingen toegepast om van elk type de meest kansrijke projectvoorstellen te verwerven. Criteria voor de selectie van voorstellen die in het kader van het huidige jaarplan in uitvoering kunnen worden gegeven zijn ook per type uitgewerkt. Uitvoerder van het programma Sturen op kwaliteit is het NFU-consortium Kwaliteit van Zorg, een structureel samenwerkingsverband van alle 8 universitaire medische centra gericht op het verbeteren van de kwaliteit van de zorg. Het consortium bundelt daartoe de krachten van de umc’s en streeft naar resultaten die behalve in de eigen praktijk, ook in andere ziekenhuizen toepasbaar zijn.