Mobiele menu

Cognitive Outcome after Gamma Knife Radiosurgery in Patients with Brain Metastases

Projectomschrijving

Veel mensen met hersentumoren (metastasen) ervaren geheugen- en concentratieproblemen. Dit kan veroorzaakt worden door de metastasen maar ook door een behandeling met radiotherapie (bestraling).
In Nederland worden mensen met meerdere hersenmetastasen vaak behandeld met een volledige hersenbestraling. Een andere aanpak is een behandeling met Gamma Knife Radiochirurgie (GKRS). Dit is een precisiebestraling van de metastasen waarbij het gezonde hersenweefsel geen straling ontvangt. Vandaar dat er minder geheugen en concentratieproblemen verwacht worden na GKRS dan na een volledige hersenbestraling, maar dit is nooit goed onderzocht.
In deze studie worden geheugen en concentratie van patiënten met 1-10 hersenmetastasen over langere tijd in kaart gebracht. Vóór de behandeling (GKRS) worden geheugen en concentratie gemeten met behulp van neuropsychologische tests. Na de behandeling komen patiënten elke drie maanden (tot 24 maanden) terug voor een controle MRI scan en voor de tests.

Producten

Titel: The CAR-studies: Cognition And Radiation (januari 2017 tot oktober 2017)
Auteur: P.E.J. Hanssens, W.C.M. Schimmel, E. Verhaak, Dr. K. Gehring, Prof. dr. M.M. Sitskoorn
Titel: COGNITION AND RADIATION: CAR-STUDY A Cognitive functioning in patients with 1-10 newly diagnosed brain metastases scheduled for treatment with Gamma Knife radiosurgery
Auteur: W.C.M. Schimmel, E. Verhaak, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Cognitive outcomes of patients with brain metastases accepted for treatment with stereotactic radiosurgery
Auteur: E. Verhaak, W.C.M. Schimmel, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Toenemende rol van (gefractioneerde) radiochirurgie in het management van hersenmetastasen, meningeomen en vestibulaire schwannomen.
Auteur: P.E.J. Hanssens
Titel: COGNITION AND RADIATION: CAR-STUDY A
Auteur: W.C.M. Schimmel, E. Verhaak, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Link: http://brain-mets.com/
Titel: Cognitie onderzoek Gamma Knife
Auteur: E. Verhaak & W.C.M. Schimmel
Titel: Cognitive Functioning before Gamma Knife Radiosurgery in Patients with 1-10 Newly Diagnosed Brain Metastases: A Regression-Based Normative Approach
Auteur: W.C.M. Schimmel, E. Verhaak, P.E.J. Hanssens, M.M. Sitskoorn & K. Gehring
Titel: The CAR-Studies: een update (3e Trauma-Neuro Middag TopZorg)
Auteur: E. Verhaak, W.C.M. Schimmel, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Multidimensional assessment of fatigue in patients with brain metastases before and after Gamma Knife radiosurgery
Auteur: E. Verhaak, W.C.M. Schimmel, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Contemporary management of patients with 1 to 10 brain metastases with Gamma Knife radiosurgery
Auteur: Deirdre M.H.J. Ten Berge, Wietske C.M. Schimmel, Eline Verhaak, Karin Gehring,Diana Grootenboers, Guus N. Beute, Patrick E. J. Hanssens?
Link: http://brain-mets.com
Titel: The CAR-Studies: Cogition And Radiation
Auteur: W.C.M. Schimmel, E. Verhaak, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Long-term multidimensional assessent of fatigue in patients with brain metastases after Gamma Knife radiosurgery
Auteur: E. Verhaak, W.C.M. Schimmel, E. Butterbrod, P.E.J. Hanssens, M.M. Sitskoorn, K. Gehring
Titel: The CAR-studies: Cognition And Radiation (maart 2016 tot December 2016)
Auteur: P.E.J. Hanssens, W.C.M. Schimmel, E. Verhaak, Dr. K. Gehring, Prof. dr. M.M. Sitskoorn
Titel: A Systematic Review on the Cognitive Effects of Stereotactic Radiotherapy in Adult Patients with Brain Metastases
Auteur: Wietske C.M. Schimmel, Karin Gehring, Daniëlle B. P. Eekers & Margriet M. Sitskoorn
Link: https://www.avl.nl/topmenu/over-avl/symposia-en-congressen/icctf/
Titel: CAR-Studies, onderzoek naar het effect van bestraling op cognitieve vaardigheden bij patiënten met hersenmetastasen
Auteur: W.C.M. Schimmel, E. Verhaak, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: COGNITION AND RADIATION: CAR-Study A Cognitief functioneren van patiënten met hersenmetastasen voorafgaand aan Gamma Knife radiochirurgie
Auteur: E. Verhaak, W.C.M. Schimmel, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Multidimensional assessment of fatigue in patients with brain metastases before and after Gamma Knife radiosurgery
Auteur: Eline Verhaak, Wietske Schimmel, Patrick Hanssens, Karin Gehring, en Margriet Sitskoorn
Titel: Cognitive functioning and health-related quality of life of patients with 1-10 brain metastases following Gamma Knife radiosurgery
Auteur: E. Verhaak, W.C.M. Schimmel, K. Gehring, M. Bakker, P.E.J. Hanssens, M.M. Sitskoorn
Link: http://brain-mets.com
Titel: Cognitive Functioning and Predictors thereof in Patients with 1-10 Brain Metastases before Gamma Knife Radiosurgery
Auteur: Wietske Schimmel, Patrick Hanssens, Margriet Sitskoorn, Karin Gehring
Titel: CAR-Study A: Cognitive functioning in patients with 1-10 newly diagnosed brain metastases scheduled for treatment with Gamma Knife radiosurgery
Auteur: W.C.M. Schimmel, E. Verhaak, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Final Program 2016 Mid-Year Meeting International Neuropsychological Society July 6–8, 2016 London, England
Auteur: E. Verhaak, W.C.M. Schimmel, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Link: http://www.the-ins.org/2016-Mid-Year-London
Titel: Cognitive effects of stereotactic radiosurgery in adult patients with brain metastases: A systematic review
Auteur: Schimmel, Wietske C.M., Gehring, Karin, Eekers, Daniëlle B.P., Hanssens, Patrick E.J., Sitskoorn, Margriet M.
Magazine: Advances in Radiation Oncology
Link: https://doi.org/10.1016/j.adro.2018.06.003
Titel: Multidimensional assessment of fatigue in patients with brain metastases before and after Gamma Knife radiosurgery
Auteur: Verhaak, Eline, Schimmel, Wietske C. M., Sitskoorn, Margriet M., Bakker, Marjan, Hanssens, Patrick E. J., Gehring, Karin
Magazine: Journal of Neurooncology
Titel: Cognitive functioning and predictors thereof in patients with 1–10 brain metastases selected for stereotactic radiosurgery
Auteur: Schimmel, Wietske C. M., Gehring, Karin, Hanssens, Patrick E. J., Sitskoorn, Margriet M.
Magazine: Journal of Neurooncology
Titel: Effect bestraling bij multipele metastasen
Auteur: Hans Rube
Magazine: Buitenpost
Titel: Health-related quality of life of patients with brain metastases selected for stereotactic radiosurgery
Auteur: Verhaak, Eline, Gehring, Karin, Hanssens, Patrick E. J., Sitskoorn, Margriet M.
Magazine: Journal of Neuro-Oncology
Titel: Health-related quality of life after Gamma Knife radiosurgery in patients with 1–10 brain metastases
Auteur: Verhaak E, Schimmel WCM, Gehring K, Emons WHM, Hanssens PEJ, Sitskoorn MM
Magazine: Journal of Cancer Research and Clinical Oncology
Titel: Ook meer dan drie hersenmetastasen veilig te behandelen met stereotactische bestraling.
Auteur: Dr. Diana de Veld (wetenschapsjournalist)
Magazine: Oncologie Up-to-date
Link: http://www.oncologie.nu
Titel: Cognitive Functioning and Health-Related Quality of Life of Long-Term Survivors With Brain Metastases Up to 21 Months After Gamma Knife Radiosurgery
Auteur: Verhaak E, Schimmel WCM, Gehring K, Hanssens PEJ, Sitskoorn MM
Magazine: Neurosurgery
Titel: CAR-Studies naar Gamma Knife radiochirurgie bij patiënten met multipele hersenmetastasen
Auteur: Dr. Diana de Veld
Magazine: Oncologie Up-to-date
Titel: Group and individual change in cognitive functioning in patients with 1 to 10 brain metastases following Gamma Knife radiosurgery
Auteur: Schimmel WCM, Verhaak E, Bakker M, Hanssens PEJ, Sitskoorn MM, Gehring K
Magazine: Clinical Oncology
Titel: Nieuwsbrief CAR-Studies A & B: Cognition And Radiation (Maart 2018)
Auteur: E. Verhaak, W.C.M. Schimmel, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Nieuwsbrief CAR-Studies A & B: Cognition And Radiation (November 2017)
Auteur: E. Verhaak, W.C.M. Schimmel, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Nieuwsbrief CAR-Studies A & B: Cognition And Radiation (augustus 2016)
Auteur: W.C.M. Schimmel, E. Verhaak, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Nieuwsbrief CAR-Studies A & B: Cognition And Radiation (oktober 2016)
Auteur: E. Verhaak, W.C.M. Schimmel, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Nieuwsbrief CAR-Studies A & B: Cognition And Radiation (maart 2017)
Auteur: E. Verhaak, W.C.M. Schimmel, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Nieuwsbrief CAR-Studies A & B: Cognition And Radiation (december 2016)
Auteur: W.C.M. Schimmel, E. Verhaak, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Hoe kunnen patiënten weer verder? Elke bijdrage telt.
Auteur: Dr. Karin Gehring
Titel: Stroomdiagram onderzoeksdesign CAR-Study A
Auteur: E. Verhaak, W.C.M. Schimmel, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Screeningskaart met in- en exclusiecriteria CAR-Studies
Auteur: W.C.M. Schimmel, E. Verhaak, P.E.J. Hanssens, K. Gehring & M.M. Sitskoorn
Titel: Cognition and Radiation Study A
Auteur: Eline Verhaak
Titel: Wetenschappelijk onderzoek zorgt voor betere zorg
Auteur: Trauma- en Neurodomein TopZorg
Link: http://www.elisabethtopzorg.nl

Verslagen


Eindverslag

Veel mensen met uitzaaiingen in de hersenen (hersenmetastasen) ervaren geheugen- en concentratieproblemen. Dit kan veroorzaakt worden door de metastasen maar ook door een behandeling met radiotherapie (bestraling).

In Nederland worden mensen met meerdere hersenmetastasen (>3) vaak, volgens de richtlijn, behandeld met een volledige hersenbestraling. Een andere aanpak is een behandeling met Gamma Knife Radiochirurgie. Dit is een precisiebestraling van de metastasen waarbij het gezonde hersenweefsel geen straling ontvangt. Vandaar dat er minder geheugen en concentratieproblemen verwacht worden na radiochirurgie dan na een volledige hersenbestraling, maar dit is nooit goed onderzocht.

Effectieve behandeling voor patiënten met hersenmetastasen zonder negatieve cognitieve bijwerkingen wordt steeds belangrijker, aangezien steeds meer patiënten langer leven door meer en betere systemische behandelopties (dit zijn behandelingen voor de primaire tumor elders in het lichaam). Daarnaast worden patient reported outcomes (mening en waardering door de patiënt zelf gerapporteerd), zoals vermoeidheid en gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven, steeds meer erkend als een van de belangrijke uitkomstmaten bij deze patiëntpopulatie.

In CAR-Study A studie werden geheugen en concentratie van patiënten met 1-10 hersenmetastasen over langere tijd in kaart gebracht. Vóór de behandeling (Gamma Knife radiochirurgie) werd het cognitief functioneren gemeten met behulp van neuropsychologische tests. De gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven werd gemeten met een vragenlijst specifiek voor patiënten met een hersentumor. Na de behandeling kwamen patiënten elke drie maanden terug voor een controle MRI-scan en voor de tests en de vragenlijst (tot 21 maanden).

Uit onze analyses blijkt dat al voorafgaand aan Gamma Knife radiochirurgie bijna de helft van de patiënten met hersenmetastasen ernstige cognitieve problemen op ten minste drie cognitieve vaardigheden had. Voor behandeling hadden de meeste patiënten problemen met informatieverwerking, cognitieve flexibiliteit en fijne motoriek.

Na behandeling (tot 21 maanden) blijven de cognitieve vaardigheden en de gezondheids-gerelateerde kwaliteit van leven van patiënten stabiel. Wel blijven de testprestaties op alle meetmomenten (significant) beneden gemiddeld ten opzichte van normatieve ‘gezonde’ controles.

De resultaten in deze studie laten zien dat Gamma Knife radiochirurgie een veilige behandelingsoptie is voor patiënten met 1-10 hersenmetastasen in termen van cognitief functioneren en gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven.

Beoordeling van cognitieve stoornissen kan van belang zijn voor het begrijpen van het vermogen van patiënten om de risico's (cognitieve stoornissen, het ontstaan van nieuwe hersenmetastasen, neurotoxiciteit) en voordelen (behoud van cognitieve vaardigheden, lokale en distale tumor controle) af te wegen om tot een behandelbeslissing te komen (bijv. een volledige hersenbestraling, stereotactische radiochirurgie of beste ondersteunende zorg). Bij een vroege screening van cognitieve stoornissen kan eventueel een behandeling worden ingezet (bijv. cognitieve revalidatie) hetgeen de kwaliteit van leven bij deze patiënten ten goede kan komen. Dit is met name van belang voor het groeiende aantal patiënten met een langere verwachte overleving.

CAR-Study A: het effect van Gamma Knife radiochirurgie op het cognitief functioneren van patiënten met 1-10 hersenmetastasen

Patiënten met uitzaaiingen in de hersenen (hersenmetastasen) ervaren vaak cognitieve problemen, zoals geheugen- en concentratieproblemen. Dit wordt veelal veroorzaakt worden door de metastasen zelf, door epilepsie en/of het gebruik van medicatie. Ook radiotherapie kan blijvende cognitieve stoornissen veroorzaken. Aangezien cognitieve vaardigheden essentieel zijn voor ons dagelijks functioneren en gerelateerd zijn aan therapietrouw en kwaliteit van leven, is het belangrijk om de cognitieve vaardigheden van deze patiënten in kaart te brengen. Gamma Knife radiochirurgie is een precisiebestraling waarbij het gezonde hersenweefsel nagenoeg geen straling ontvang, vandaar dat er weinig cognitieve stoornissen verwacht worden na Gamma Knife radiochirurgie.
In CAR-Study A wordt het cognitief functioneren voor en na behandeling met Gamma Knife radiochirurgie bij patiënten met 1-10 hersenmetastasen over langere tijd in kaart gebracht. De afkorting CAR staat voor Cognition and Radiation. Vóór de behandeling met Gamma Knife radiochirurgie wordt het cognitief functioneren gemeten met behulp van een korte, internationaal veel gebruikte, neuropsychologische testbatterij. Na de behandeling komen patiënten elke drie maanden terug voor een reguliere controleafspraak (MRI-scan en afspraak arts) en, daaraan gekoppeld, het neuropsychologisch onderzoek (tot 21 maanden na de eerste behandeling met Gamma Knife radiochirurgie).
Het uiteindelijke doel van CAR-Study A is om patiënten met hersenmetastasen beter te informeren over de mogelijke effecten van Gamma Knife radiochirurgie op hun cognitieve vaardigheden.

Samenvatting van de aanvraag

Background Stereotactic radiosurgery (SRS) is at the least an equally effective treatment for brain metastases (BM) with regard to survival and tumor control as is (standard of care) whole brain radiation therapy (WBRT). SRS is expected to cause fewer cognitive side effects. However, cognitive effects of SRS have not been examined with formal neuropsychological testing, except for the studies by Chang et al (2007; pilot n=15, 2009; n=30 in the SRS arm), which are considered landmark studies despite their small sample sizes. Our aim is to assess cognitive functioning over time in patients with BM after treatment with SRS in a sufficiently large sample. Primary Objective Prospectively evaluate (long-term) cognitive functioning after usual care SRS in patients with 1-10 BM at time of treatment initiation. Improvements and/or declines in memory, executive function, attention, processing speed, and upper extremity fine motor dexterity will be determined at baseline (before SRS treatment) and 3, 6, 9, 15 and 21 months after treatment. Secondary Objectives • To determine overall survival • To determine local and distant tumor control in the brain at 3, 6, 9, 15 and 21 months post treatment • To assess psychological functioning (fatigue, depression and anxiety) and health related Quality of Life (QOL) both at baseline and 3, 6, 9, 15, and 21 months post treatment • To identify possible predictors of cognitive functioning (age, sex, number and cumulative volume of BM, extracranial disease status, type and duration of systemic and salvage therapies, local and distant control, psychological functioning) after treatment Study design The proposed study is a single-arm, prospective study designed to evaluate changes over time in cognitive function in adult patients with BM scheduled for treatment with SRS. Neuropsychological assessment will be performed at baseline (before SRS). Follow-up at 3, 6, 9, 15, and 21 months (cognitive testing) and 3-monthly MRI scan. Study population Adult patients with 1-10 non-melanoma BM on planning-MRI scan with controlled primary cancer, no prior treatment for BM, and KPS >/=70. Intervention SRS will be performed with a Leksell Gamma Knife® Perfexion, Electa Instruments, AB (Gamma Knife Radiosurgery: GKRS). Depending upon the volume of the BM, a dose of 18-25 Gy will be prescribed with 99-100% coverage of the target. Outcome measures • Cognitive functioning as assessed with a battery of neuropsychological tests: The revised Hopkins Verbal Learning Test (HVLT-R), WAIS Digit Span and Digit Symbol, TMT A and B, COWA, and Grooved Pegboard • Fatigue (MFI) • Health related QOL (FACT-BR) • Depression and anxiety (HADS) • Overall Survival • Local and distant tumor control Sample size 100 patients, based on availability of patients (number of treatments in 2013). Data analyses • Repeated measures analysis of (co) variance comparing subsequent follow-ups to baseline to assess cognitive change over time • Reliable Change Index (RCI) adjusted for practice effects: A standardized score representing the change in a patient’s score (personalized statistics) • Kaplan-Meier survival analysis • Type and duration of systemic therapy and medication use will be taken into account Time schedule Total duration of the trial will be four years. Accrual will start in May 2014 until May 2016. Patient will be followed up until February 2018. End of study will be in May 2018.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
842003008
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2015
2019
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Drs. W.C.M. Schimmel
Verantwoordelijke organisatie:
Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis